Kangchenjunga, 12/5/92, λίγο πάνω από τα 8000 μέτρα. Ο Carlos Carsolio κατεβαίνει από την κορυφή και συναντά τη Wanda Rutkiewicz που ανεβαίνει αργά. Είχαν ξεκινήσει νωρίτερα μαζί, από το camp 4 στα 7950μ. αλλά η Wanda έχει αργήσει πολύ.
Είναι ακόμα στα 8200, αρκετά χαμηλότερα από τα 8586 μέτρα της κορυφής. Προσπαθεί να την πείσει να εγκαταλείψει, αλλά το λιγοστό οξυγόνο και η υπερπροσπάθεια δεν του αφήνουν ψυχική δύναμη για να το καταφέρει, ούτε όμως και η Wanda έχει την πνευματική διαύγεια να σκεφτεί λογικά και να αποφασίσει να υποχωρήσει. Έτσι μένει εκεί, αποφασίζει να κάνει bivouac και να προσπαθήσει την επόμενη μέρα. Χωρίς γκαζάκι, χωρίς τρόφιμα, χωρίς υπνόσακο και σκηνή, ενώ η θύελλα ερχόταν. Ο Carsolio ήταν ο τελευταίος που την είδε. Η Wanda χάθηκε για πάντα και κανείς ποτέ δε θα μάθει αν πέθανε το ίδιο βράδυ ή την επόμενη μέρα μέσα στη θύελλα, αν ανέβηκε στην κορυφή που τόσο πόθησε ή όχι. Μόνο το βουνό γνωρίζει.
Η αναρρίχηση για τη Wanda ήταν κάτι απολύτως φυσιολογικό. Από το σχολείο ακόμα, άρχισε να σκαρφαλώνει μαζί με συμμαθητές της, το σώμα της ήταν φτιαγμένο γι’ αυτό, όλες οι κινήσεις της ήταν αβίαστες και αποτελεσματικές και αργότερα, στη φοιτητική ζωή της, η αναρρίχηση γέμιζε όλο και πιο πολύ τη ζωή της. «Λατρεύω τη σωματική κίνηση, τον καθαρό αέρα, τη συντροφικότητα και τον ενθουσιασμό». Αλλά τα μικρά βράχια και το βουκολικό περιβάλλον γύρω τους δεν ήταν αρκετά για αυτήν. Είχε αγαπήσει την αναρρίχηση, αλλά όσο πιο καλά σκαρφάλωνε, τόσο μεγάλωναν και οι φιλοδοξίες της. Ήταν η ώρα να ανέβει στα βουνά για να τις ικανοποιήσει. Το ταλέντο της δεν έμεινε απαρατήρητο. Η Wanda μπήκε στην elite της Πολωνικής ορειβασίας. Και η Πολωνική ορειβασία τη δεκαετία του 80 ήταν η αφρόκρεμα της παγκόσμιας elite του Ιμαλαϊσμού με ονόματα όπως Andrzej Zawada, Jerzy Kukuczka, Krzysztof Wielecki, Wojciech Kurtyka.
Άρχισε να συμμετέχει σε αποστολές στα Ιμαλάια – κάποιες από αυτές αποκλειστικά γυναικείες – αλλά το κυριότερο: ολοκλήρωνε με επιτυχία τους στόχους της. Ήταν τόσο ταλαντούχα και αποτελεσματική που έγινε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα της παγκόσμιας ορειβασίας, ακόμα και ο «πολύς» Messner, ο κατά πολλούς μεγαλύτερος ορειβάτης όλων των εποχών, υποκλίθηκε σ’ αυτήν: “η Wanda είναι η ζωντανή απόδειξη ότι οι γυναίκες μπορούν να παρουσιάσουν επιτυχίες σε υψηλό υψόμετρο που οι περισσότεροι άνδρες μόνο να ονειρευτούν μπορούν“.
Αυτή είναι η μια πλευρά του νομίσματος ή αν το προτιμάτε, όλα αυτά έχουν ένα τίμημα. Και αυτό ήταν στην προσωπική της ζωή, αλλά και στις σχέσεις της με τους άλλους ορειβάτες. Η ορειβασία μετέτρεψε τη ζωή της σε μια αβεβαιότητα και η επιμονή της στο στόχο, το έκαναν αυτό ακόμα πιο έντονο. Οι γάμοι της ήταν πάντα κλονισμένοι, ενώ τα οικονομικά της στην κόψη του ξυραφιού. Η νομαδική ζωή της τα έβγαζε όλα εκτός έλεγχου. Και όλα αυτά επιδεινώθηκαν με το θάνατο του πατέρα της. Έγινε ακόμα πιο επιφυλακτική και έδιωχνε όσους την πλησίαζαν και ήθελαν να τη βοηθήσουν. Οι προσωπικοί της δαίμονες την ακολουθούσαν και στα βουνά. Οι σχοινοσύντροφοι της την καταλάβαιναν, αλλά δε μπορούσαν να κάνουν και πολλά: «Δύσκολη. Ανταγωνιστική. Την αγαπούσαμε όμως δεν το καταλάβαινε. Νόμιζε ότι ήταν μόνη. Μας έδιωξε μακριά. Αλλά την αγαπήσαμε τη Wanda».
Τα χρόνια περνούν και από αυτή τη χρυσή γενιά της Πολωνικής ορειβασίας που ανέβασε τον πήχη τόσο ψηλά, ένας – ένας μένουν για πάντα στα βουνά. «Ποτέ δεν αναζητώ το θάνατο, αλλά δεν με πειράζει η ιδέα να πεθάνω στα βουνά. Θα ήταν ένας εύκολος θάνατος για μένα. Μετά από όλα αυτά που έχω βιώσει, είμαι εξοικειωμένη με αυτό. Και οι περισσότεροι από τους φίλους μου είναι εκεί στα βουνά, περιμένοντας για μένα». Η Wanda είχε αναπτύξει πλέον μια μάλλον μοιρολατρική φιλοσοφία ορειβασίας. Είχε αποδεχτεί ότι ο θάνατος στα βουνά ήταν αναπόφευκτος. Παρά την πίστη αυτή, ο εθισμός της στα βουνά δεν ξεθώριαζε, αντίθετα, αυξήθηκε. Η αναρρίχηση δούλευε σαν ναρκωτικό. Ποτέ δεν του έδωσε καμιά σημασία. Έμπαινε αυτόματα στο αίμα της και απορροφούνταν πλήρως.
Εκείνο το πρωινό της 12ης Μαΐου του 92, ψηλά στην Kangchenjunga, η Wanda δόθηκε με απόλυτο τρόπο. Κάποιοι θα μπορούσαν να το χαρακτηρίσουν ως απόλυτη ελευθερία, άλλοι ως απόλυτη νεύρωση. Κανένας όμως δε μπορεί να αμφιβάλει ότι η Wanda πόθησε όσο τίποτα άλλο τα βουνά. Και αυτά δεν της χάλασαν το χατίρι: την έκλεισαν για πάντα στην αγκαλιά τους.
«Την υπολογίζαμε πολύ, ήταν σκληρή σαν ταύρος. Μια δύσκολη γυναίκα, μια εξαιρετική γυναίκα».
Οι κορυφές της Wanda Rutkiewicz
- Everest 16/10/78: τρίτη γυναικεία ανάβαση, ο πρώτη Ευρωπαία.
- Nanga Parbat 15/75/85, με την Krystyna Palmowska και την Anna Czerwinska: Πρώτη γυναικεία ομάδα. (Η πρώτη γυναίκα στο Nanga Parbat ανέβηκε ένα χρόνο νωρίτερα – η Liliane Barrard με το σύζυγό της Maurice).
- K2 23/6/86: Η πρώτη γυναικεία ανάβαση. Περίμενε στην κορυφή για τον Michel Parmentier (Γάλλος, πέθανε στο Everest το 1988) και το ζευγάρι Maurice και Liliane Barrard (Γάλλοι και οι δύο πέθαναν κατά την κατάβαση).
- Shishapangma (main summit) 18/9/87 με τον Ryszard Warecki.
- Gasherbrum II 12/7/89 με τον Rhony Lampard από τη Μεγάλη Βρετανία.
- Gasherbrum I (Hidden Peak) 16/7/90 με την Ewa Panejko-Pankiewicz.
- Cho Oyu 26/9/91 μοναχικά.
- Annapurna 22/10/91 νότια όψη, μοναχικά.
- Η Wanda Rutkiewicz πέθανε στις 12ή 13/5/92, στην Kanchenjunga.
