Βίτσι (Λούτζερ – Γκολίνα 1929μ)

Υπάρχουν κάποια μέρη στα Ελληνικά βουνά, που μας τραβάνε  κάθε τόσο κοντά τους, πολύ περισσότερο από άλλα. Για κάποιους είναι αλπικά βουνά, όπως τα Βαρδούσια και η Γκαμήλα, γι’ άλλους  τα  πολυσχιδή και περήφανα  Άγραφα, για μένα εδώ και 27 χρόνια τα βουνά γύρω από τη  Φλώρινα.  Η πυκνή δασοκάλυψή τους, ο όγκος τους, η  απομόνωσή τους, η  πολυτάραχη ιστορία της περιοχής,που τη συναντάει κανείς σε κάθε του βήμα και η φιλοξενία των κατοίκων, τους έδινε πάντα μια ξεχωριστή θέση.

Ο Βαρνούντας, το Βίτσι, το Περιστέρι – στην ουσία αποτελούν έναν ενιαίο ορεινό όγκο από τη Σιάτιστα μέχρι το Μοναστήρι, στη Βόρεια Μακεδονία – με την ατελείωτη κορυφογραμμή τους  κι από την απέναντι πλευρά το  Καϊμακτσαλάν. Ανάμεσά τους το υψίπεδο της Πελαγονίας, γνωστό για τα ρεκόρ χαμηλών θερμοκρασιών που πετυχαίνει (-24ºC το 2012).  Πυκνά δάση κι ένα συνήθως ήπιο ανάγλυφο κάνουν κάποια κομμάτια τους ιδανικά για μια σχετικά ασφαλή  χειμερινή διαδρομή, ειδικά όταν ο καιρός είναι καθαρά χειμωνιάτικος- με τη φλωρινιώτικη έννοια του όρου.

Η διαδρομή μας ξεκινάει από το καταφύγιο της Βίγλας, πάνω στον ομώνυμο αυχένα  στα 1540μ. Η θέα προς την κοιλάδα της Φλώρινας και το Καϊμακτσαλάν είναι εντυπωσιακή. Ειδικά όταν είναι καλυμμένη όλη η Πελαγονία από χιόνι έχει κανείς μια εικόνα, πώς είναι η Σιβηρία. Ακριβώς από την πίσω πλευρά του καταφυγίου αρχίζει το μονοπάτι για το Λάκκο αρχικά και το Λούτζερ στη συνέχεια. Περπατάμε σε φαρδύ δασικό μέσα σε ψηλό δάσος οξιάς, που χωρίς φύλλα και χιονισμένο αυτήν την εποχή έχει κάτι από σκανδιναβικό παραμύθι. Ο δρόμος ανηφορίζει στρωτά και αφού σε κάποιες φουρκέτες κόψουμε από  το μονοπάτι, στο τέλος της ευθείας φεύγουμε αριστερά μέσα στο δάσος ακολουθώντας το Ε6.  Αν δεν έχετε χιονοπέδιλα ή ορειβατικά σκι, κάπου εδώ τελειώνει και η διαδρομή. Το δάσος οξιάς κρατάει κάθε μια νιφάδα που πέφτει, καθώς δεν φυσάει σχεδόν ποτέ σ αυτό το κομμάτι του βουνού. Ακόμα κι έναν χειμώνα σαν το φετινό, το μισό μέτρο είναι δεδομένο. Διασχίζοντας ένα μικρό κομμάτι του δάσους βγαίνουμε σε ξέφωτο, το Λάκκο.

Αυτή η εναλλαγή πυκνού πλατύφυλλου δάσους και ξέφωτου είναι χαρακτηριστική για το Βίτσι, δημιουργώντας ένα ξεχωριστό ορεινό τοπίο και μια ποικιλία βιοτόπων για διάφορα είδη. Κοιτώντας από το Λάκκο προς τα ανατολικά βλέπουμε να ξεπροβάλλει  πάνω από τις κορυφές των δέντρων η βράχινη κορυφή του Λούτζερ. Η διαδρομή ακολουθεί τώρα το μονοπάτι Ε6  και ξαναμπαίνουμε στο δάσος, για να βγούμε σε δεύτερο ξέφωτο μετά από περίπου ένα 20λεπτο. Το τοπίο θυμίζει σκηνή από ταινία του Αγγελόπουλου. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, ότι η περιοχή της Φλώρινας ήταν η αγαπημένη του μακαρίτη πλέον σκηνοθέτη. Εδώ χρειάζεται λίγη προσοχή, γιατί αν και ακολουθούμε το Ε6 μέχρι την άκρη και αυτού του ανοίγματος, μετά  πρέπει  να πιάσουμε το παρακλάδι για Λούτζερ. Αυτό έχει χαρακτηριστικά κίτρινα και κόκκινα  σημάδια πάνω στα δέντρα, ξεκινώντας  100 μέτρα πιο πέρα από τον τελευταίο στύλο του Ε6 προς την κορυφή. Από εδώ και πάνω το χιόνι αρχίζει ν’ αυξάνει γεωμετρικά μέσα στο ψηλό δάσος οξιάς. Ύψη αφράτου χιονιού πάνω από 1 μέτρο είναι ο κανόνας, κρύβοντας πολλές φορές ακόμα και τα σημάδια του μονοπατιού στα δέντρα. Το χιονισμένο δάσος  δεν μπορεί να περιγραφεί ούτε από τη λέξη μαγικό.  Το χιόνι πάνω στους λείους γκρι  κορμούς της οξιάς δημιουργεί αλλόκοτα σχέδια. Κάποιες φορές σκέφτομαι πώς θα ήταν αν το χιόνι ήταν ζάχαρη. Μάλλον είναι οι φορές που από το κρύο το μυαλό κάνει διακοπές. Ο άνεμος, που σιγά – σιγά γίνεται αισθητός, δείχνει ότι πλησιάζουμε στην κορυφή. Βγαίνοντας από τα δέντρα αντικρίζουμε τα ήπια βράχια της κορυφής, χιονισμένα και παγωμένα. Εάν έχει πολύ χιόνι τότε συνεχίζουμε  από την δεξιά πλευρά της κορυφής προς το ψηλότερο σημείο με το χαρακτηριστικό εικονοστάσι, ενώ αν το χιόνι είναι λίγο, κινούμαστε πάνω στα βράχια  προσέχοντας ένα σημείο, όπου συνήθως υπάρχει μια μεγάλη κορνίζα.

Η θέα μια καθαρή μέρα είναι συγκλονιστική. Προς τα βόρεια η κορυφογραμμή του Περιστεριού και στα πόδια του όλη η  Πελαγονία μέχρι  το Πρίλεπ και τα βουνά νότια από την πόλη των Σκοπίων. Ανατολικά το Καϊμακτσαλάν με το στιβαρό χιονισμένο όγκο του και το οροπέδιο του Μοριχόβου στα βόρειά του και απέναντι του το Βέρμιο. Νότια ξεχωρίζει η κορυφή του Βιτσίου  με τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις  και η λίμνη της Καστοριάς. Λίγο πιο μακρυά ξεπροβάλλει ο Γράμμος  και στα δυτικά  η κορυφογραμμή του Μάλι Θάτε  και το Ντέβας, που καθρεφτίζεται στα νερά της Πρέσπας.

Έχοντας χορτάσει κρύο ξαναμπαίνουμε στο δάσος και ακολουθώντας την πορεία της ανάβασης φτάνουμε στο ξέφωτο, όπου φεύγουμε αριστερά (νότια) για να πιάσουμε, κινούμενοι σε σχεδόν σταθερό  ύψος, τον αυχένα της Γκολίνας. Το δάσος παρέχει την προστασία από τον άνεμο και το κολύμπι σε χιόνι για όποιον δεν έχει χιονοπέδιλα ή σκι. Σε περίπου 20′ φτάνουμε στο φαρδύ αυχένα και περνώντας πλάι από άλλο ένα εικονοστάσι ανεβαίνουμε στα βραχάκια της Γκολίνας. Ακριβώς νότια και χίλια μέτρα χαμηλότερα η ιστορική κοιλάδα της Κορέστειας με τα πλίθινα σπίτια – κομψοτεχνήματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και το χωριό Μελάς, όπου σκοτώθηκε ο Παύλος Μελάς.

Κατεβαίνουμε από τη βορειοδυτική πλαγιά, όπου συνήθως μαζεύεται βαθιά, αέρινη πούδρα κάνοντας την κατάβαση με σκι ένα είδος χαμηλής πτήσης. Βρίσκουμε δασικό δρόμο και μέσα από το δάσος ξαναβγαίνουμε στο  Λάκκο. Ακολουθώντας τη διαδρομή της ανάβασης φτάνουμε στο καταφύγιο, απ όπου ξεκινήσαμε.

Η διαδρομή αυτή είναι εύκολη μ’ αλπικά κριτήρια, κρύβει όμως δύο κινδύνους. Ο ένας είναι το κρύο, που πολύ συχνά είναι διψήφιο κάτω από το μηδέν και ο άλλος η ομοιομορφία του δασωμένου τοπίου. Σε περίπτωση ομίχλης ή χιονόπτωσης, που κλείνει τα ίχνη,  η χρήση gps  είναι μάλλον απαραίτητη. Βέβαια το καλοκαίρι τα πράγματα είναι πολύ εύκολα και δροσερά.

Αν, τέλος, ενδιαφέρεται κανείς για τη νεότερη ελληνική ιστορία, υπάρχουν ακόμα και σήμερα πολλά απομεινάρια της  οχύρωσης του Βιτσίου από τον εμφύλιο. Βοηθάνε ίσως να συνειδητοποιήσει κανείς, πόσο τυχερός είναι, που βρίσκεται εδώ πάνω για ορειβασία. Κάποιοι, πριν όχι και πολλά χρόνια δεν είχαν τη δική μας τύχη. Γι αυτούς άλλωστε είναι και τα  εικονοστάσια πάνω στις δύο κορυφές, μάρτυρες της  παράνοιας, που καταλαμβάνει κατά καιρούς τους ανθρώπους.

Κείμενο – φωτό: Βασίλη Κατσώνης. Η ανάβαση που περιγράφεται πραγματοποιήθηκε από το ΣΕΟ Φλώρινας.