2 Ιουλίου 2009
Είμαι στο καράβι για την Ιταλία με σκοπό λίγο σκαρφάλωμα, στους Δολομίτες στην περιοχή της Cortina, Tre Cime, Cristallo, Tofana, Cinque Torri, όπου να ‘ναι, πριν αρχίσει η δουλειά. Με τον καιρό στην περιοχή να μην έχει σταθεροποιηθεί ακόμα και τα χιόνια του χειμώνα να παραμένουν πάνω και κάτω από τις ορθοπλαγιές, αναρωτιέμαι τι πάω να κάνω εκεί. Το μυαλό μου θέλει να ξεφύγει από τις σκέψεις αυτές και ανατρέχει στα γεγονότα του χειμώνα και της άνοιξης που μας πέρασε και πιο πίσω.
Γεγονότα που με τη σημασία τους επηρεάζουν την εξέλιξη του αλπινισμού, γεγονότα ιδιαίτερης φιλοσοφικής σημασίας και ηθικής τάξης στην εξέλιξη του σπορ που αγαπάμε.
Νορβηγία: ήθη και έθιμα σε μια προσπάθεια διατήρησης της φύσης, ανέπαφη από την ανθρώπινη επίδραση.
Κάπου εκεί στην απόλυτη, τυπική και σοβαρή χώρα της Νορβηγίας, εμφανίζεται για πολλοστή φορά ο κύριος Jasper και σκαρφαλώνει δύο από τους μεγαλύτερους παγοκαταρράκτες της χώρας. Στην προσπάθειά του, τοποθετεί κάποια βύσματα και καρφιά, μέσα, που για τους Νορβηγούς, δεν είναι θεμιτά μιας και υπάρχει η δυνατότητα τοποθέτησης φυσικής ή φορητής ασφάλειας. Έτσι λοιπόν έβγαλαν, δια μέσου της ΝΤΚ (της Νορβηγικής Ομοσπονδίας Αναρρίχησης), μια απόλυτη, τυπική και καθόλα σοβαρή ανακοίνωση που εξηγούσαν σε ολόκληρο τον κόσμο τη θέση της ηθικής τους σχετικά με την τοποθέτηση μόνιμων ασφαλειών και εμμέσως, πλην όμως σαφώς, έκραζαν τον κύριο Jasper, που για τη διευκόλυνσή του και την ασφάλειά του, χρησιμοποίησε μόνιμες ασφάλειες σπιλώνοντας τη νορβηγική αμόλυντη φύση.
Αυτός με τη σειρά του δεν κάθισε με σταυρωμένα χέρια και απάντησε με τρόπο ανάλογο των ηθών της χώρας που προέρχεται, τη Γερμανία, αντίστοιχο στο νορβηγικό ταπεραμέντο. Ναι έχει επισκεφθεί πολλές φορές τη Νορβηγία και έχει σκαρφαλώσει σε πολλές διαφορετικές περιοχές και διαπίστωσε με έκπληξή του ότι όχι μόνο δεν είχε γίνει περιορισμένη χρήση μόνιμων ασφαλειών, αλλά ήταν και έντονη η παρουσία chipping. Το θέμα δεν πήρε άλλες διαστάσεις, ίσως η νορβηγική ορειβασία διαπίστωσε ότι δεν έχει μόνο καλά παιδιά στους κόλπους της, ίσως στεναχωρήθηκαν που ένας ξένος σκαρφάλωσε πρώτος τα «διαμάντια» τους, ίσως πάλι, πραγματικά να προσπαθούν να διατηρήσουν τη φύση όσο το δυνατό πιο ανέπαφη από το πέρασμα του ανθρώπου …
Μικρή ιστορία: πριν από 25 χρόνια τέσσερις από τους καλύτερους αναρριχητές της Νορβηγίας εκείνης της εποχής, ξεκινούν να σκαρφαλώσουν τη μεγαλύτερη διαδρομή του κόσμου, στο Great Trango Tower στο Πακιστάν. Μετά από αρκετές ημέρες προσπάθειας βλέπουν ότι τα τρόφιμα φτάνουν μόνο για δυο από τους τέσσερις για να συνεχίσουν προς την κορυφή. Έτσι τράβηξαν κλήρο για το ποιοι θα είναι οι δύο «άτυχοι» που θα πρέπει να επιστρέψουν στη βάση. Δυο φεύγουν και δυο συνεχίζουν μέχρι την κορυφή πραγματοποιώντας τη μεγαλύτερη διαδρομή του κόσμου εκείνη την εποχή. Στην επιστροφή κάτι κακό θα τους συμβεί και δε θα επιστρέψουν ποτέ.
Πέρσι ένας από τους επίσης κορυφαίους αναρριχητές της Νορβηγίας, ο Bae, μαζί με άλλους, πραγματοποιούν τη δεύτερη ανάβαση της διαδρομής των Νορβηγών στο Great Trango και επιστρέφουν με επιτυχία στη βάση. Ο Bae στη συνέχεια πάει στο Κ2 όπου κατά την επιστροφή του από την κορυφή θα χάσει τη ζωή του από πτώση πάγων πιο πάνω από το bottleneck. Και οι δύο νορβηγικές αναβάσεις στο Great Trango δεν άφησαν απολύτως τίποτα στο βράχο καθιστώντας έτσι εξαιρετικά δύσκολη την επανάληψη της διαδρομής.
Everest, από τους Mallory και Irvine μέχρι την πρώτη ανάβαση χωρίς οξυγόνο του Messner, τους Khumbu Doctors και τα βύσματα για την τοποθέτηση των σταθερών σχοινιών και τις σκάλες στα Hillary steps
Ήταν από αυτές τις ειδήσεις που δεν ξέρεις αν είναι κακές ή καλές… Τα παλικάρια ενός γραφείου που διοργανώνει αποστολές στο Everest σκέφτηκαν να καθαρίσουν λίγο τη σαβούρα εκεί ψηλά και έπιασαν δουλειά. Πήραν ένα τρυπάνι και κάτι βύσματα που τους είχαν περισσέψει (ποιος ξέρει από πού… ή έτσι τα κουβαλούν πάντα μαζί τους μπας και τύχει τίποτα) και πήγαν και τοποθέτησαν έξι βύσματα κάνοντας δυο «διαδρομές» μια για την άνοδο και μια για την κάθοδο αυτών που χρησιμοποιούν τα σταθερά σχοινιά για την ανάβαση κάπου εκεί κοντά στα 7700μ. στο Yellow Band. Με την κίνηση αυτή πέτυχαν δύο πράγματα, πρώτα καθάρισαν την περιοχή από τα παλιά σταθερά σχοινιά που δεν ήξερε κάποιος αν αντέχουν ή όχι (περίπου 30 κιλά σχοινιών κατέβασαν) και δεύτερο αποσυμφόρησαν την κίνηση που δημιουργείται όταν άλλοι ανεβαίνουν και άλλοι κατεβαίνουν.
Τα παλικάρια αυτά, όπως λέει και η είδηση, ελπίζουν να συνεχίσουν το έργο τους και στα υπόλοιπα κομμάτια της διαδρομής, όπως στο Geneva Spur και στο βράχινο κομμάτι της Νότιας Κορυφής. Το σχόλιο που ήρθε μαζί με την είδηση του εξοπλισμού της κλασικής διαδρομής στο Everest σας το παραθέτω σε ελεύθερη μετάφραση.
«Τα νέα αυτά δίνουν τροφή για σκέψη. Με πολλούς τρόπους έρχονται να επιβεβαίωσουν όλα αυτά που έχουν ειπωθεί και γραφτεί για τα πλήθη στο ψηλότερο βουνό της γης. Η επιλογή της λέξης “traffic” από τον Eric Simoson είναι ενδεικτική της κατάστασης και ωστόσο, βλέποντας τα πράγματα από μια νοσταλγική πλευρά, είναι αποκαρδιωτικό όταν κάποιος σκεφτεί για τα βουνά, την ιστορία και το μέλλον της ορειβασίας»
Μικρή ιστορία: Mallory και Irvine, ήταν αυτοί οι δύο πρώτοι που ανέβηκαν στο Everest ή ο Hilary με τον Tensing; Άλυτο παραμένει το μυστήριο, ωστόσο ο C. Anker πριν μερικά χρόνια, πήγε μέχρι εκεί και σκαρφάλωσε τα steps ελεύθερα δίνοντας μια βαθμολογία γύρω στο 5.9. Αρκετά χρόνια πιο πριν ο R. Messner πραγματοποιούσε την πρώτη ανάβαση χωρίς οξυγόνο, οδηγώντας τον εαυτό του προς τον υποτιθέμενο θάνατο, αφού σύμφωνα με τους γιατρούς που είχε συμβουλευτεί, θα ήταν αδύνατο να επιβιώσει άνθρωπος σ’ αυτό το υψόμετρο. Το ντοκιμαντέρ από την πρώτη ανάβαση του R. Messner στο Everest χωρίς οξυγόνο, το θυμάμαι να παίζει συνεχώς στο Chamonix τουλάχιστον τα τελευταία 13 χρόνια που συχνάζω εκεί, ακόμα και οι αφίσες που το διαφημίζουν ίδιες είναι. Αν τύχει και το δείτε θα σας μείνει αξέχαστο το πώς περιγράφει την πορεία του προς την κορυφή, ότι σκεπτόταν στο κάθε βήμα που έκανε αν θα πεθάνει σ’ αυτό ή το επόμενο. Πολλά χρόνια αργότερα ήρθε η «τραγωδία» του ΄96 για να εδραιώσει τις εμπορικές αποστολές και από κει και μετά τα είδαμε όλα να συμβαίνουν στο Everest, ακόμα και ελικόπτερο προσγείωσαν στην κορυφή… Πιστεύω ότι όλοι συμφωνούμε ότι αυτό δεν είναι ορειβατικό κατόρθωμα. Έτσι δεν είναι;
4 Ιουλίου 2009
Η μέρα ξημέρωσε με τον ήλιο να υπερισχύει των σύννεφων και να δίνει άλλη ώθηση στους αναρριχητές που είχαν κρυφτεί σε κάθε είδους κατάλυμα περιμένοντας να περάσει η βροχή. Είναι Σάββατο και ο καιρός τους έκανε το χατίρι, μιας και οι περισσότεροι έχουν έρθει από μακριά για λίγο σκαρφάλωμα…
Έχω ξεκινήσει σχετικά νωρίς ή τουλάχιστον έτσι πιστεύω, το βήμα μου γρήγορο για να φτάσω στη βάση της διαδρομής πριν από τους άλλους, κάνει το σύντροφό μου να λαχανιάζει στον ανήφορο. Φτάνω και διαπιστώνω ότι ήδη είναι δυο τρεις σχοινοσυντροφιές εκεί. Μπαίνω στη σειρά και περιμένω…
Τσεχία: το «κάστρο της ηθικής» για το καθαρό σκαρφάλωμα αποκτά την αχίλλειο πτέρνα του
Λέτε να ήταν που μια «κλασική» αμερικανική αναρριχητική ταινία στέλνει τους ήρωες της να σκαρφαλώσουν στην τσέχικη πλευρά των αμμολιθικών βράχων του Έλβα; Ο λόγος για την ταινία Sharp End, όπου παίρνουν μέρος εξέχουσες μορφές της αμερικανικής αναρριχητικής σκηνής και κάνουν λόγο για τα ήθη και τα έθιμα που επικρατούν στην Τσεχία. Στην ίδια ταινία εμφανίζονται και ντόπιοι αναρριχητές που προσπαθούν να εξηγήσουν το στυλ τους. Όμορφες σκηνές και με αρκετό φολκλόρ, περιγράφουν την τσέχικη αναρριχητική σκηνή στην περιοχή αυτή και προσωπικά με έκανε να θέλω να πάω στην περιοχή και να προσπαθήσω να σκαρφαλώσω με την ίδια λογική που το κάνουν και αυτοί τόσα χρόνια, χωρίς καρυδάκια, friends και μαγνησία.
Λίγο καιρό μετά έρχεται η είδηση: με απόφαση της γενικής συνέλευσης της Τσέχικης Ομοσπονδίας Ορειβασίας και κατόπιν ψηφοφορίας επετράπη η χρήση μαγνησίας, με ψήφους 2034 υπέρ, 586 κατά, 169 λευκά. Για να δικαιολογηθούν ίσως ή επειδή το επιβάλλει η ιστορία, η Τσεχική Ομοσπονδία Ορειβασίας αναφέρει ότι η χρήση της μαγνησίας γίνεται εδώ και αρκετό καιρό στα «κρυφά» ή «παράνομα», δημιουργώντας αρκετές τριβές μεταξύ των αναρριχητών που επισκέπτονται την περιοχή. Κυρίως στην περιοχή του Labak, όπως ονομάζουν οι Τσέχοι τη γερμανική πλευρά της ίδιας περιοχής, γίνεται εκτεταμένη χρήση μαγνησίας και επιπλέον εκεί μπορεί κάποιος να βρει σύγχρονες διαδρομές sport climbing.
Ελπίζουν ότι με την άρση αυτής της απαγόρευσης θα εξομαλυνθούν τυχόν τριβές, ωστόσο το μέτρο αυτό θα πρέπει να πάρει την έγκριση του τσέχικου Υπουργείου Περιβάλλοντος. Στην τελευταία όμως παράγραφο της ανακοίνωσης οι Τσέχοι αναφέρουν ότι, για να μπορέσει κάποιος να σκαρφαλώσει στην περιοχή θα απαιτείται ειδική άδεια ή κάποιος θα πρέπει να είναι μέλος της Τσέχικης Ομοσπονδίας Ορειβασίας ή η χώρα από την οποία προέρχεται να είναι μέλος της UIAA. Εδώ ξεκάθαρα φαίνεται ότι οι Τσέχοι βρήκαν ευκαιρία να «καρφώσουν» τη Γερμανία και την Αυστρία μετά την απόφαση τους να αποχωρήσουν από την UIAA το 2008.
Μοιάζει σαν οι τοπικές διαμάχες να συνεχίζονται, αυτήν τη φορά πάνω από τα βράχια, που βέβαια δεν ανήκουν μόνο σ’ αυτούς αλλά σε όλους μας και όχι ακριβώς σ’ εμάς, αλλά στους επόμενους.
Μπροστά μου πηγαίνουν κάτι παιδιά από το Trento. Μιλάμε λιγάκι στα ρελέ. Τα αγγλικά τους είναι σαν τα ιταλικά μου, χάλια. Μου λένε ότι τώρα ξεκίνησαν την αναρρίχηση και αυτή η διαδρομή είναι από τις πρώτες τους στο βουνό. Το καταφύγιο είναι ακριβώς κάτω από τα πόδια μου και βλέπω τον κόσμο να περιφέρεται. Πόσο θα ήθελα να τελειώσω τη διαδρομή και να πάω για μια μπύρα στον ήλιο, σκέφτομαι.
–Ρελέεεε!
-…
-Ασφαλίζω
-…
Κάθομαι άνετα στο ρελέ και ασφαλίζω ενώ το μυαλό μου τρέχει.
Παταγονία: πάθη και ψέματα σε φόντο ακραίων καιρικών συνθηκών
Trento, Trento Film Festival, ένα από τα πιο σημαντικά της Ευρώπης.
Ο κύριος Jim Donini, με πολύ ιταλικό αίμα να τρέχει στις φλέβες του, ζει στις ΗΠΑ, σκαρφαλώνει πολύ συχνά στην Παταγονία όπου και έχει παρουσιάσει το μεγαλύτερο “έργο” του. Όπως ο ίδιος ομολογεί το Cerro Torre είναι γι αυτόν «ένα από τα πιο μαγευτικά βουνά που η δυσκολία του ταιριάζει με την ομορφιά του, η κορυφή του τρυπάει τον ουρανό, περίπου 1200 μέτρα γρανίτη ξεπετάγονται από τον παγετώνα και στην κορυφή τους είναι καλυμμένα με ένα απόκοσμο μανιτάρι πάγου».
Ο κύριος Jim Donini λοιπόν τα βάζει με τον κύριο Cesare Maestri, διότι όπως λέει, ο κύριος Cesare Maestri κατάφερε με τη διαδρομή του στην ΝΔ κόψη (την compressor route) να καταστρέψει ολόκληρο το βουνό, δημιουργώντας τη δυσκολότερη via ferrata του κόσμου. Φέτος στο φεστιβάλ του Trento έγινε εκτενής αναφορά στην ιστορία του Cerro Torre και συμπτωματικά ήταν και τα 50 χρόνια από την πρώτη (υποτιθέμενη) ανάβαση του Cesare Maestri στη νότια του Cerro Torre. Πράγματι ενώ όλοι πλέον γνωρίζουν ότι ο Maestri ψεύδεται, αυτός έλαβε μεγαλύτερη αναγνώριση απ’ όσο του αξίζει, ακόμα και μετά από τόσα χρόνια. Ο J. Donini με άρθρο του στο περιοδικό Climbing αρκετά πριν την πραγματοποίηση του φεστιβάλ του Trento, προσπάθησε να ανακόψει τη φόρα, χωρίς μεγάλη επιτυχία όμως. Ποιος και γιατί να θέλει να συντηρεί ένα τέτοιο ψέμα;
Μικρή ιστορία: το 1958 ο μεγαλύτερος αναρριχητής της γενιάς του, ο W. Bonatti σκαρφάλωσε μέχρι ένα διάσελο που χωρίζει το Cerro Torre από το Torre Egger και το ονόμασε Col of Hope (διάσελο της Ελπίδας). Την επόμενη ακριβώς χρονιά, το ‘59 πήγε ο αντίζηλος του C. Maestri μαζί με τον Toni Egger και σκαρφάλωσαν από την πίσω πλευρά (νότια) μέχρι το ίδιο σημείο, αλλά το ονόμασαν Col of Conquest (διάσελο της κατάκτησης). Ο Maestri ισχυρίζεται ότι έφτασαν μέχρι την κορυφή. Κατά την κατάβαση τους ο Egger παρασύρθηκε από χιονοστιβάδα και σκοτώθηκε. Ο Maestri επέστρεψε έχοντας μια ιστορία στην τσέπη που πήρε μεγάλες διαστάσεις. Το 1970 επιστρέφει στο Cerro Torre και ανοίγει στη ΝΔ κόψη, την περίφημη Compressor route. Εξοπλισμένος με μια γεννήτρια γαζώνει επτά σχοινιές. Ο Jim Donini και η παρέα του λίγα χρόνια αργότερα το το ’74 και εξοπλισμένοι με εμπειρία από το Yosemite, φτάνουν στην περιοχή με σκοπό να σκαρφαλώσουν τη διαδρομή Maestri – Egger. Αντί αυτού πέφτουν πάνω στα απομεινάρια του Egger στον παγετώνα. Αλλάζουν σχέδια και δοκιμάζουν να σκαρφαλώσουν το Torre Egger. Την επόμενη χρονιά πάλι εκεί η ίδια παρέα, δοκιμάζουν τη διαδρομή του ’59, ο καιρός όμως θα τους σταματήσει. Τελικά τον Φεβρουάριο του ’76 καταφέρνουν να φτάσουν στην κορυφή του Cerro Torre ακολουθώντας την υποτιθέμενη διαδρομή του Maestri το ’59. Περιγράφουν ότι για τα πρώτα 300 μέτρα περίπου έβρισκαν αρκετές ασφάλειες από την προσπάθεια του ’59. Μάλιστα σε ένα πατάρι βρήκαν αρκετά πράγματα εγκαταλειμμένα από τον Maestri. Από κει και πάνω τίποτα για το υπόλοιπα 500 μέτρα, ενώ ισχυρίζονται ότι η περιγραφή του Maestri δεν είχε καμιά σχέση με την πραγματικότητα.
Γιατί ένας αναρριχητής του επιπέδου του Maestri να λέει ψέματα; Ποια ανάγκη είχε;
-παρέεεεεεεεεεεεε!
Επανέρχομαι στην πραγματικότητα. Παίρνω τα μπόσικα και συνεχίζω…
Το βράδυ σε ένα μπαρ λίγο πιο πάνω από την Mizurina γνωρίζω το γέρο Molin. Από την πρώτη στιγμή που μπήκα μέσα, κατάλαβα ότι κάτι τρέχει εδώ, οι τοίχοι γεμάτοι φωτογραφίες με χαραγμένες διαδρομές επάνω τους. Μας προσφέρει τα ποτά, προσπαθώ να του πιάσω κουβέντα. Δε θέλει να μιλήσει, η κόρη του μου εξηγεί «δε μιλάει πολύ, ό,τι έχει κάνει το έχει κάνει για τον εαυτό του». «Τι έχει κάνει;» την ρωτάω. «Την πρώτη ανάβαση της Civetta σε μια μέρα».
6 Ιουλίου 2009
Είμαι στο Arco και κάθομαι στο Café Trento, ανοίγω τον υπολογιστή να πάρω τα e-mails. Επτά διαφορετικά με την ίδια είδηση, ο John Bachar βρέθηκε νεκρός στη βάση της ορθοπλαγιάς…
Ένας άνθρωπος που έζησε και πέθανε όπως ήθελε χωρίς κανέναν συμβιβασμό στα ήθη και τις αξίες του. Θυμάμαι ότι στο βιβλίο του έχει αφιερώσει ένα ολόκληρο κεφάλαιο στο σκαρφάλωμα χωρίς σχοινί. Ο πρώτος και μοναδικός κανόνας, γράφει, για κάποιον που θέλει να ζήσει, είναι να σταματήσει να σκαρφαλώνει χωρίς σχοινί. Αυτός δε σταμάτησε…
Τροφή για σκέψεις…
Ήθη θυσία στον βωμό της εύκολης και γρήγορης απόλαυσης, σε ένα σπορ άρρηκτα συνδεδεμένο με τη έκθεση στον κίνδυνο και τις συνέπειες του.
Κείμενο: Νίκος Χατζής. Το κείμενο αυτό αναδημοσιεύεται από το Ανεβαίνοντας Νο62/2010
