Στις 22 του Μάρτη, ο προϊστάμενος της πολιτικής προστασίας Χαρδαλιάς, φορώντας το υπεροπτικό ύφος της εξουσίας, ανακοίνωνε το μέτρο περιορισμού της κυκλοφορίας, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι “το κράτος και ο παραγωγικός ιστός δεν παραλύουν”.
Και πράγματι! Πλάι στους φούρνους, τα μανάβικα, τα σούπερ μάρκετ και τα φαρμακεία, όλες οι διεργασίες που σχετίζονται με τα αιολικά εργοστάσια (και όχι μόνο) που σχεδιάζονται απ΄ άκρη σε άκρη της ελληνικής επικράτειας, δεν έχουν σταματήσει ούτε λεπτό αυτόν τον καιρό.
Οι δημοπρασίες της ρυθμιστικής αρχής ενέργειας (ΡΑΕ) και οι διαγωνισμοί της ΔΕΗ Ανανεώσιμες γίνονται κανονικά. Κάπως έτσι κατοχυρώθηκε στην “Αιολική Βέρμιου Α.Ε.” ακόμα ένα αιολικό πάρκο 153MW στο Βέρμιο. Αντίστοιχα, η ΙΝΤΡΑΚΑΤ ανέλαβε το αιολικό πάρκο 30MW και το κέντρο υπερυψηλής τάσης (ΚΥΤ) στον Τύμπανο των Αγράφων, στο Μουζάκι. Ένα έργο στην ανατολική Αργιθέα που ανοίγει τον δρόμο και για τα υπόλοιπα στην περιοχή των Αγράφων. Στα δυτικά Άγραφα, στο χωριό της Βαλαώρας, σχεδιάζεται ο εκτοπισμός σχεδόν του συνόλου των κτηνοτρόφων της περιοχής, καθώς στα λιβάδια τους έχει αδειοδοτηθεί ένα φωτοβολταϊκό πάρκο σε έκταση 3.300 στρεμμάτων. Στις 8 του Απρίλη, κάτοικοι ακινητοποιούν δυο αυτοκίνητα τα οποία κινούνται στην περιοχή με σκοπό τη διενέργεια εργασιών. Οι αδειοδοτήσεις πέφτουν βροχή! Θα τρώμε με χρυσά MW.
Τη στιγμή που παντού επιβάλλονται μέτρα περιορισμού των επαφών, το ευρωπαϊκό λόμπι της αιολικής ενέργειας (Wind Europe) στις 27 Μαρτίου, δηλώνει με καμάρι ότι το 96% των εργοστασίων κατασκευής ανεμογεννητριών και σχετικών εξαρτημάτων συνεχίζουν την παραγωγή. Αφού λοιπόν, όλα κυλούν… ομαλά, εξοπλισμός ανεμογεννητριών ξεφορτώνεται, πάει και έρχεται και στα μέρη μας. Στο λιμάνι της Κύμης πλοίο από την Γερμανία ξεφορτώνει τμήματα ανεμογεννητριών που προορίζονται για την Οκτωνιά (Εύβοια).
Στα λιμάνια της Καρύστου, του Λαυρίου και της Στυλίδας φορτηγά μεταφέρουν σε εργοτάξια τα υλικά που φθάνουν. Στις Εθνικές Οδούς τριαντάμετρα φορτηγά μεταφέρουν πτερύγια, με τον περιορισμό στις μετακινήσεις να λύνει τεχνικά τα χέρια στην τροχαία για να γίνουν οι σχετικές μεταφορές. Μάλλον ο περιορισμός στις μετακινήσεις λύνει ένα (διόλου τεχνικό, βαθύτατα πολιτικό) πρόβλημα για το κράτος και τους επενδυτές: ο καθένας και η καθεμιά μας κλεισμένοι στα σπίτια μας, στα χωριά και στις πόλεις, χωρίς να έχουμε αντίληψη τι συμβαίνει εκεί έξω, νοιώθουμε (και είμαστε) αποδυναμωμένοι για οποιαδήποτε κίνηση παρεμπόδισης.
Ένα Νομοσχέδιο έκτρωμα
Και ενώ το αιολικό λόμπι δουλεύει στο φουλ τις μηχανές του, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας καταθέτει σε δημόσια διαβούλευση (ολοκληρώθηκε μέσα στο Μάρτη) ένα σχέδιο νόμου για τον “εκσυγχρονισμό της περιβαλλοντικής νομοθεσίας“. Η λογική είναι απλή: αν οι διάφοροι επενδυτές των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (και δη των αιολικών). καταθέτουν ελλειμματικές και ατεκμηρίωτες μελέτες που ούτε το τμήμα Βιοποικιλότητας του ίδιου του υπουργείου δεν μπορούσε να δεχτεί (αλλά τις γυρνούσε πίσω στις εταιρείες), το πρόβλημα θα λυθεί δια της …κατάργησης τους, η οποία βαφτίζεται “απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης ή της έγκρισης περιβαλλοντικών μελετών”.
Τώρα λοιπόν, το σχέδιο νόμου προτείνει να παραταθεί η ισχύς των ΑΕΠΟ (Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων) από τα 10 στα 15 χρόνια για ένα έργο (και σε περίπτωση που υπάρχει σε ισχύ σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης EMAS στα 21 χρόνια!) και να τεκμαίρεται θετική γνωμοδότηση όπου δεν έχει συμπεριληφθεί. Δηλαδή δεν έχεις υποβάλλει ΑΕΠΟ; Ε δεν πειράζει, πες πως την έκανες και είναι και θετική!!! Επιδίωξη του νέου νόμου είναι να ξεμπερδέψει μια και καλή με τις δυνατότητες των πολιτών και οργανώσεων, να μπλοκάρουν τα έργα μέσα από τις (νομικές) προσβολές των (ανεπαρκών, πρόχειρων και σε κάποιες περιπτώσεις και ψεύτικων) μελετών περιβαλλοντικών όρων.
Και βέβαια οι αξιολογήσεις των μελετών δε θα γίνονται από Δημόσιους Φορείς (όπου κάποιος ευσυνείδητος ή ξεροκέφαλος δημόσιος υπάλληλος μπορεί να τις γυρίσει πίσω),
αλλά από “πιστοποιημένους αξιολογητές” των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Θα σκεφτείτε βέβαια ότι ένας «πιστοποιημένος αξιολογητής» θα είναι ένα «ουδέτερο» πρόσωπο με γνώση του αντικειμένου, που θα ελέγχει τις μελέτες των εταιρειών και θα κάνει παρεμβάσεις προς όφελος της προστασίας του περιβάλλοντος. Είστε γελασμένοι. Ο αξιολογητής θα αμείβεται από τον επενδυτή με σκοπό να διευκολύνει την περιβαλλοντική αδειοδότηση, για να μην κωλυσιεργούν οι διαδικασίες! Bingo! Είναι τόση η αισιοδοξία του αιολικού λόμπι με αυτές τις εξελίξεις (στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα), που κάνουν τις αιτήσεις αδειοδοτήσεων να πέφτουν βροχή και τη ΡΑΕ να ετοιμάζει νέο λογισμικό για να αντεπεξέλθει.
Επενδύσεις και στην καρδιά των προστατευόμενων περιοχών
Βέβαια στην Ελλάδα (πολύ δυστυχώς για τους επενδυτές), έχουμε και προστατευόμενες περιοχές. Οι περιοχές Natura 2000 βρίσκονται στο επίκεντρο του επενδυτικού ενδιαφέροντος εδώ και πάρα πολύ καιρό. Ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Περιβάλλοντος το περασμένο φθινόπωρο ήταν ξεκάθαρος: “δεδομένου ότι το 30% του εδάφους της ελληνικής επικράτειας είναι ενταγμένο σε ζώνες Natura, θα γίνουν επενδύσεις και εντός των περιοχών αυτών”. Τι δεν καταλαβαίνετε; Το νέο σχέδιο νόμου ωστόσο, δεν ασχολείται μόνο με τις τρεις ζώνες των περιοχών Natura 2000 (όπου προβλέπονται μεγάλες αναπτυξιακές επενδύσεις, καταστήματα και κατασκευές), αλλά με την… καρδιά τους, τις ζώνες απόλυτης προστασίας της φύσης, δηλαδή κάτι λιγότερο από το 1% της επικράτειας.
Στην αρχική του μορφή το σχέδιο νόμου προέβλεπε και γι’ αυτές «εξορυκτικές δραστηριότητες όπως ορυχεία, λατομεία, μεταλλεία, αμμοληψίες, ζώνες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων». Μετά τις πρώτες αντιδράσεις περιβαλλοντικών οργανώσεων, αποσύρθηκε (παρέμεινε ως δυνατότητα στις ζώνες διαχείρισης οικοτόπων και ειδών). Παρέμεινε όμως η δυνατότητα κατασκευής δικτύων υποδομής και εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας μετά των παραρτημάτων αυτών, περιπτέρων ενημέρωσης, πλωτών υποδομών και εγκαταστάσεων θαλάσσιας αναψυχής, διάνοιξη δρόμων για κίνηση με μηχανοκίνητα μέσα κλπ.
Αλλά αν τα σκεφτείτε αυτά πρακτικά, θα δείτε ότι κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση. Εφόσον οι περιοχές που τo κράτος θεωρεί ότι έχουν ανάγκη προστασίας αρχίζουν να εκλείπουν, τι νόημα έχουν πλέον οι Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών; Οπότε καταργούνται, επανασυστήνονται σε νέο πλαίσιο, ελέγχονται πλήρως από το υπουργείο και απλά θα έχουν για τους τύπους κάποια κατά τόπους παραρτήματα, όπου στην ουσία θα είναι ένας αθηνοκεντρικός φορέας, μακριά από το πεδίο και εφόσον δεν θα υπάρχουν προστατευόμενες περιοχές, δεν θα έχει καν προσωπικό φύλαξης. Να πως μειώνουμε και το Δημόσιο.
Δασικοί χάρτες
Βέβαια είναι και τα δάση. Συνταγματικά προστατευόμενα, τα δάση πάντα έφερναν εμπόδια στην ανάπτυξη και την «υγιή επιχειρηματικότητα». Αλλά τι είναι δάσος; Που είναι δάσος; Να το ξαναδούμε.
Προβλέπεται λοιπόν ο εκ νέου καθορισμός των δασικών χαρτών, όπου το κράτος δίνει τη δυνατότητα για την “τακτοποίηση” διαφόρων αυθαιρέτων που έχουν κτιστεί μέσα στα δάση”. Παράβολα, γνωμοδοτήσεις, πρόστιμα και προεδρικά διατάγματα για προσωρινές εξαιρέσεις από κατεδαφίσεις και προσωρινές αναστολές διοικητικών κυρώσεων συμπεριλαμβάνονται μέσα στα άρθρα του νόμου. Η ποιοτική διαφορά των τριμελών επιτροπών εξέτασης αντιρρήσεων, είναι ότι αντί των δασολόγων (και μόνο) που συμμετείχαν μέχρι τώρα, πλέον ο πρόεδρος της επιτροπής θα είναι δικηγόρος και θα συμμετέχει και ένας τοπογράφος μηχανικός. Γιατί, τι χρειάζονται οι δασολόγοι για την προστασία ενός δάσους; Ένας δικηγόρος και ένας τοπογράφος είναι πολύ αρμοδιότεροι, δε βρίσκετε;
Βέβαια όλα αυτά, που δεν αρμόζουν ούτε σε τριτοκοσμικού επιπέδου κράτη (και σίγουρα όχι σε πολιτισμένη δυτικοευρωπαϊκή κοινωνία), κάνουν κάθε λογικό και ευαίσθητο άνθρωπο να εξοργίζεται. Και πολλές περιβαλλοντικές οργανώσεις και κινήσεις πολιτών επίσης. Αλλά ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Χατζηδάκης, ένας επαγγελματίας γραφειοκράτης του οποίου η σχέση με το περιβάλλον είναι όση η σχέση του Βέγγου με τη φαρμακολογία σε μια από τις κλασικές ταινίες του, είναι απτόητος και υπερασπίζεται στο σύνολό του το Ν/Σ: «Δεν υπήρξα ποτέ εραστής της ακινησίας. Ούτε έχω ξεχάσει όσα έμαθα 13 χρόνια στις Βρυξέλλες και το Στρασβούργο. Είμαι βέβαιος ότι τελικά, κάθε καλόπιστος κριτής θα συμφωνήσει ότι ο νόμος που θα ψηφιστεί θα είναι ένα μεγάλο βήμα μπροστά».
Τι να πει μια αιωνίως ακούνητη κορυφογραμμή ή ο μονότονος και αέναος παφλασμός των κυμάτων στην ακρογιαλιά, σε ένα Χατζηδάκη; Χρειάζονται μια αναμόχλευση ώστε να αποκτήσουν γι’ αυτόν κάποιο νόημα. Και κάπως έτσι ετοιμάζεται να φέρει αυτό το εκτρωματικό Ν/Σ προς ψήφιση στην υπολειτουργούσα Βουλή, τις επόμενες μέρες.
Έτσι, καθισμένοι μέσα, επιτελώντας το κοινωνικό μας καθήκον, μπορούμε να σερφάρουμε ολημερίς στο διαδίκτυο, ποστάροντας τις περίφημες φωτογραφίες της NASA που δείχνουν όχι απλά το πόσο έχει καθαρίσει η ατμόσφαιρα λόγω μειωμένης κατανάλωσης, αλλά ότι η μόνη «καθαρή» ενέργεια, είναι αυτή που δεν παράγεται (και άρα δεν καταναλώνεται). Ψιλά γράμματα για τους ταγούς μας.
Το έχουμε καταλάβει όλοι: βγαίνοντας απ΄ αυτήν την υγειονομική κρίση, μια άλλη κρίση μας περιμένει και πολλά γύρω μας θα είναι διαφορετικά. Το κράτος στρώνει το δρόμο απαλλάσσοντας από κάθε εμπόδιο τους εκμεταλλευτές του φυσικού περιβάλλοντος. Ξέρουμε ότι οι επενδύσεις απ΄ άκρη σ΄ άκρη, σε βουνά, νησιά και ακτές, η μετατροπή του συνόλου του περιβάλλοντος σε πεδίο κερδοφορίας, θα μας παρουσιαστούν σαν μία προοπτική ανάπτυξης και ξεπεράσματος της οικονομικής ύφεσης. Και το «-10% ανάπτυξη» θα είναι ένα πολύ ισχυρό πολιτικό εργαλείο πειθούς.
Ίσως βρίσκετε αυτό το άρθρο κάπως έντονο ή επιθετικό, ακόμα και μη πολιτικά ορθό. Έχετε δίκιο. Έχοντας περπατήσει για τόσα χρόνια στα βουνά που δεν είχαν γίνει ακόμα τουριστικοί προορισμοί, έχοντας κολυμπήσει στα νερά που δεν είχαν προλάβει ακόμα να βρωμίσουν από τον πολιτισμό του πλαστικού μπουκαλιού και της ξαπλώστρας, συνειδητοποιούμε που έχουμε φτάσει, αλλά και που σκοπεύουν να το πάνε. Πάνε πάνω από 10 χρόνια που πρωτογράψαμε για τα αιολικά εργοστάσια και την απειλή τους. Όμως ακόμα και μεις δεν περιμέναμε τέτοια εξέλιξη. Ας σκεφτούμε λοιπόν όλοι τι θέλουμε, αν μας ικανοποιεί αυτό, αν και πως θα αντιδράσουμε. Για αρχή, ας δηλώσουμε την αντίθεση μας, μαζί με αυτήν των πάνω από 60 περιβαλλοντικών οργανώσεων και κινήσεων πολιτών, υπογράφοντας την απαίτηση να αποσυρθεί αυτό το Ν/Σ (πατήστε εδώ). Και θα υπάρξει συνέχεια.
Τη πρώτη νύχτα πλησιάζουνε και κλέβουν ένα λουλούδι
από το κήπο μας και δε λέμε τίποτα.
Τη δεύτερη νύχτα δε κρύβονται πλέον περπατούνε στα λουλούδια,
σκοτώνουν το σκυλί μας και δε λέμε τίποτα.
Ώσπου μια μέρα-τη πιο διάφανη απ’ όλες-
μπαίνουν άνετα στο σπίτι μας ληστεύουν το φεγγάρι μας
γιατί ξέρουνε το φόβο που πνίγει τη φωνή στο λαιμό μας.
Κι επειδή δεν είπαμε τίποτα, πλέον δεν μπορούμε να πούμε τίποτα.
Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι
Το παραπάνω κείμενο βασίστηκε σε δελτίο τύπου της «Συνέλευσης για την υπεράσπιση των Βουνών», στην οποία προσθέσαμε και κάποια δικά μας σχόλια.
