Ο νόμος του Μέρφυ το λέει καθαρά:
- Τίποτα δεν είναι τόσο εύκολο όσο δείχνει
- Τα πάντα χρειάζονται περισσότερο χρόνο απ’ ότι περίμενες
- Και αν κάτι είναι να πάει στραβά, θα πάει στη χειρότερη δυνατή στιγμή
Και για να το μεταφράσουμε αυτό σε αναρριχητική ορολογία:
Θα χαροπαλεύεις στο crux της διαδρομής, ακριβώς τη στιγμή που χάνεται και το τελευταίο ίχνος φωτός.
Υπάρχουν δυο τρόποι αναρρίχησης: ο γρήγορος κι ο αργός. Η ώρα που θα χρειαστούμε για να ολοκληρώσουμε μια διαδρομή, εξαρτάται από την οργάνωση που θα κάνουμε πριν ακόμη ξεκινήσουμε. Αν σκοπεύουμε να περάσουμε το βράδυ πάνω στη διαδρομή, θα σκαρφαλώνουμε πολύ πιο αργά από ότι αν πηγαίναμε για μια μέρα. Με τουλάχιστον 3 λίτρα νερό ο καθένας, φαγητό για δυο μέρες και τα υλικά για το μπιβουάκ, έχουμε τόσο βάρος ώστε σε κάποια σημεία να χρειαστεί να τραβάμε τα σακίδια αντί να τα κουβαλάμε, αργοπορώντας ακόμη περισσότερο. Η άλλη λύση είναι να πάμε για προσπάθεια μιας μέρας, χωρίς υλικά μπιβουάκ, με μόνο τα απαραίτητα.
Πολλά έχουν γραφτεί για την ταχύτητα στο βουνό. Για την ασφάλεια που προσφέρει η γρήγορη κίνηση σε μεγάλες διαδρομές και κατά συνέπεια και η έγκαιρη επιστροφή. Πολλά ατυχήματα έχουν συμβεί ακριβώς εξαιτίας της αργοπορίας κάποιων αναρριχητών και το απότομο κλείσιμο του καιρού. Η γρήγορη ανάβαση και επιστροφή άλλωστε, αφήνουν τον αναρριχητή λιγότερη ώρα εκτεθειμένο στους κινδύνους του βουνού. Μερικές φορές είναι απλά θέμα λίγων ωρών και τύχης για το αν η κατάληξη θα είναι ευχάριστη ή αν θα γραφτεί άλλο ένα ορειβατικό έπος.
Η νέα προσέγγιση στην παραδοσιακή αναρρίχηση είναι Light and Fast (ελαφρύς και γρήγορος). Σύμφωνα με αυτή, αφήνουμε στο σπίτι οτιδήποτε περιττό, παίρνοντας μόνο ό,τι μας είναι απολύτως αναγκαίο. Ο στόχος είναι να κουβαλάμε μόνο τα υλικά που θα χρησιμοποιήσουμε, όχι όμως λιγότερα ώστε να μας λείψουν.
Η τακτική αυτή συνοδεύεται από το δίπτυχο Trained and Experienced (προπονημένος και έμπειρος). Μπορεί να ακούγεται ευνόητο, όμως η σχοινοσυντροφιά θα πρέπει να είναι γυμνασμένη, ώστε να μην κουράζεται στα σημεία που απαιτείται γρήγορο περπάτημα ή σκαρφάλωμα. Να έχει παρόμοιες, προηγούμενες εμπειρίες από περπατήματα στο βουνό, παράλληλη κίνηση (για τα εύκολα πεδία), γρήγορη ασφάλιση διαδρομής κλπ.
Η ικανότητα του να κινείσαι γρήγορα σε ένα πεδίο, μπορεί να αναπτυχθεί στην πορεία της αναρριχητικής δράσης, να διδαχθεί μέσα από κάποιες τεχνικές.
1. Πιάσε… ρυθμό. Όπως για ένα μαραθωνοδρόμο δε σημαίνει τίποτα το να βιαστεί στην εκκίνηση, έτσι ακριβώς και κινούμαστε γρήγορα στο βουνό, δε σημαίνει τρέχουμε για να δούμε πόσο γρήγορα μπορούμε να πάμε. Αν το κάνουμε αυτό, μπορεί και να μη φτάσουμε γρηγορότερα. Στην πραγματικότητα, μπορεί και να μη φτάσουμε ποτέ. Όπως λοιπόν οι μαραθωνοδρόμοι, πρέπει να βρούμε ένα ρυθμό που να μας επιτρέπει να κινηθούμε το γρηγορότερο δυνατό, και να μπορούμε να το διατηρήσουμε για αρκετή ώρα. Πρέπει να έχουμε μια σταθερή ταχύτητα και με συνεχή κίνηση, κάτι όμως το οποίο δε μαθαίνεται όταν σκαρφαλώνουμε στα όριά μας. Η καλύτερη προπόνηση γι αυτό είναι οι μεγάλες διαδρομές, με χαμηλή βαθμολογία.
2. Μην… αργοπορείς. Η σχοινοσυντροφιά θα πρέπει να έχει αναπτύξει συστήματα, που της επιτρέπουν να κάνει τις απαραίτητες δουλειές όσο πιο γρήγορα γίνεται. Τελειώνοντας ο πρώτος τη σχοινιά, δεν πρέπει να χαλαρώσει. Αντίθετα, αμέσως πρέπει να αρχίσει να φτιάχνει το ρελέ και να ασφαλίζει το δεύτερο. Όταν αυτός ξεκινήσει, τότε μπορεί να ξεκουραστεί. Αν μάλιστα χρησιμοποιεί πλακέτα, τότε μπορεί ακόμη και να πιει ή να φάει κάτι, ασφαλίζοντας παράλληλα. Ο δεύτερος, από τη στιγμή που ο πρώτος παίρνει τα μπόσικα, θα πρέπει να αρχίσει να ετοιμάζεται. Να βάλει παπούτσια και να βγάλει ένα μέρος του ρελέ, παραμένοντας ωστόσο ασφαλισμένος. Έτσι, όταν ακούσει ότι μπορεί να ξεκινήσει, να μην αργοπορήσει καθόλου. Εξάλλου, ο δεύτερος πρέπει να κάνει σημαντικά μικρότερο χρόνο για κάθε σχοινιά από τον πρώτο.
3. Απλά… οργανώσου. Ένας καλός τρόπος να αποφύγουμε το χαμένο χρόνο, είναι να οργανωθούμε, μειώνοντας την πολυπλοκότητα των συστημάτων που χρησιμοποιούμε. Με απλούς και λειτουργικούς τρόπους, οι σχοινοσύντροφοι πρέπει να κινούνται συνεχώς, να βάζουν ασφάλειες και να φτιάχνουν ρελέ. Εάν είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε τη διαδρομή σε μια μέρα, τότε τα υλικά που θα κουβαλάμε δε θα πρέπει να μοιάζουν σα να πρόκειται να περάσουμε τρεις μέρες στην ορθοπλαγιά. Όσο η διαδρομή το επιτρέπει, ο εξοπλισμός πρέπει να είναι ο λιγότερος δυνατός, χωρίς όμως να φτάσουμε στο σημείο να μας λείψει το friend που θα μας σώσει στο κρίσιμο σημείο. Καλό είναι τα υλικά να μην κρέμονται στο μπωντριέ, αλλά σε ιμάντα περασμένο χιαστί στο σώμα μας. Τέλος, μια και πολύς χρόνος χάνεται στο ξεμπέρδεμα του σχοινιού, πρέπει από νωρίς να βρεθεί ένας αποτελεσματικός τρόπος για να το μαζεύει ο πρώτος στο ρελέ. Αν και υπάρχουν πολλοί τρόποι και ειδικοί κόμποι που με ένα τράβηγμα λύνονται, ωστόσο μάλλον ο πιο απλός και γρήγορος είναι να το μαζεύουμε στα πόδια μας ή πάνω στην αυτασφάλειά μας.
4. Προχώρα… παράλληλα. Όπου η βαθμολογία το επιτρέπει, οι σχοινοσύντροφοι θα πρέπει να μπορούν να κινούνται παράλληλα. Κανείς δεν πρέπει να έχει ψευδαισθήσεις για το πόσο επικίνδυνο είναι αυτό, σε αντίθεση με τις σχοινιές, ωστόσο είναι μια τεχνική που μπορεί να φανεί χρήσιμη όταν ο χρόνος μας πιέζει. Θα πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι ο σχοινοσύντροφός μας μπορεί να πηγαίνει παράλληλα σε εύκολα πεδία, τοποθετώντας κάποιες ενδιάμεσες ασφάλειες και να μην το ανακαλύψουμε όταν πια δε μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Ο επικεφαλής ξεκινάει τη σχοινιά και όταν το σχοινί τελειώσει και χωρίς να έχει φτιάξει ρελέ ξεκινάει να σκαρφαλώνει και ο δεύτερος. Όταν τελειώσουν τα υλικά του πρώτου, σταματάει, φτιάχνει ρελέ και ασφαλίζει τον άλλο. Σε πολύ εύκολο πεδίο, είναι καλύτερα να μη χρησιμοποιούμε όλο το μήκος του σχοινιού, αλλά να το μειώσουμε στα 20μ – 30μ. Περιττό να πούμε ότι σε αυτή την περίπτωση πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί και να έχουμε και οι δυο τον ίδιο ρυθμό – ούτε ο επικεφαλής μπορεί να τραβάει το δεύτερο, αλλά και ο δεύτερος δεν πρέπει ποτέ να αργεί και να εμποδίζει την κίνηση του πρώτου. Ο σταθερός ρυθμός εδώ είναι σωτήριος, αφού την ίδια στιγμή μπορεί ο ένας να είναι σε ένα δύσκολο πέρασμα, ενώ ο άλλος να περπατάει… με τα χέρια στις τσέπες.
5. Ξεκίνα… νωρίς. Είναι καλύτερα να κάνεις βράδυ την πρόσβαση, παρά τα τελευταία μέτρα της διαδρομής ή ακόμη χειρότερα να μην προλάβεις να βγεις πάνω. Ποιος είπε ότι μια αναρριχητική ημέρα ξεκινάει με την ανατολή του ήλιου; Λάθος. Μια τέτοια δύσκολη ημέρα ξεκινάει χαράματα, πριν ακόμη βγει ο ήλιος. Το σκαρφάλωμα ξεκινάει με το πρώτο φως. Εκτός κι αν είμαστε απόλυτα σίγουροι ότι θα τελειώσουμε νωρίς, έχοντας πχ ξανακάνει τη διαδρομή (έστω ένας από τους δυο).
6. Μελέτησε… τη διαδρομή. Από το σπίτι μας ακόμη θα πρέπει να γνωρίζουμε τη διαδρομή σχοινιά προς σχοινιά, αν είναι δυνατόν – πόσα μέτρα και τι δυσκολίας είναι η κάθε μία. Πολύ συχνά, για λόγους ταχύτητας, χρειάζεται να ενώσουμε μερικές σχοινιές για να εκμεταλλευτούμε το μεγαλύτερο δυνατό μήκος του σχοινιού. Αυτή η τεχνική, όσο κι αν φαίνεται λεπτομέρεια μπροστά στα τόσα άλλα ζητήματα που θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε, ωστόσο μας γλιτώνει από πολύ κόπο και χρόνο. Αν και τα μέτρα της διαδρομής δεν αλλάζουν, είναι σαν να κάνουμε τις μισές σχοινιές, αντί πχ για 18 μόνο 9. Και μια και ο περισσότερος χρόνος καταναλώνεται στις διαδικασίες του ρελέ (στήσιμο ρελέ, μάζεμα σχοινιού), ο χαμένος χρόνος μειώνεται κατά πολύ. Προσοχή χρειάζεται όταν οι σχοινιές δεν είναι ευθείες, αλλά έχουν πολλά ζικ – ζακ και τραβέρσες. Τότε καλύτερα να μην προχωρήσουμε πολύ, γιατί ο πρώτος θα έχει δυσκολία να τραβήξει το σχοινί στα τελευταία μέτρα. Τέλος, καλό θα ήταν να προσπαθούμε να έχουμε πάντα οπτική επαφή με το σχοινοσύντροφό μας, επιλέγοντας να μην ενώσουμε δυο σχοινιές, προκειμένου να βλέπουμε τον άλλο όταν σκαρφαλώνει ένα δύσκολο κομμάτι.
7. Γνώρισε… το σχοινοσύντροφο. Πήγαινε για αναρρίχηση με κάποιον τον οποίο γνωρίζεις καλά και ξέρεις ότι κινείται τόσο γρήγορα όσο κι εσύ στα κρίσιμα σημεία. Αν όχι, τότε κανείς από τους δυο δε θα περάσει καλά. Ο τρόπος που οι σχοινοσύντροφοι συνεννοούνται μεταξύ τους, όχι μόνο επιταχύνει τους ρυθμούς, αλλά και κάνει την αναρρίχηση ασφαλέστερη. Οι κώδικες επικοινωνίας, που και οι δυο καταλαβαίνουν καλά, μειώνουν τις πιθανότητες παρανόησης και συνεπώς τα λάθη. Η συνεργασία είναι επίσης σημαντική και οι δυο πρέπει να στοχεύουν στη συνεχή κίνηση της ομάδας. Αυτό σημαίνει ότι ο δεύτερος βοηθάει τον επικεφαλή να φτιάξει τα υλικά ή να τακτοποιήσει το ρελέ. Στην ουσία δε θα πρέπει να υπάρχει στιγμή που και οι δυο να μην κάνουν ενέργειες για τη γρηγορότερη δυνατή ανάβασή τους.
8. Μην… πέσεις. Τίποτα δε σε καθυστερεί περισσότερο από μια πτώση. Όσο κι αν αυτό ακούγεται αυτονόητο, ωστόσο χρειάζεται από την αρχή κάποιου είδους οργάνωση ως προς το μοίρασμα των σχοινιών, ανάλογα με τις δυνατότητες του καθενός. Ίσως να χρειαστεί να μην πηγαίνουν οι σχοινοσύντροφοι εναλλάξ, αλλά ανάλογα με το βαθμό που μπορούν να σκαρφαλώσουν άνετα και γρήγορα.
Οι συμβουλές των ειδικών:
Πίνε υγρά για να μην αφυδατωθείς. Τότε όλες οι κινήσεις θα αρχίσουν να γίνονται πιο αργές και κουραστικές.
Μην κάνεις βιαστικές και απερίσκεπτες κινήσεις. Τότε είναι που συμβαίνουν τα περισσότερα ατυχήματα.
Κράτα τα σχοινιά πάντα τακτοποιημένα. Μη χάνεις χρόνο για να τα φτιάχνεις σε κάθε ρελέ.
Μη σταματάς. Διατήρησε ένα συνεχή και σταθερό ρυθμό.
Μην αρχίσεις να παίρνεις τα «και αν…;» αντικείμενα. Μην υποκύψεις στο ένστικτό σου που σου λέει να πάρεις extra fleece, bivvy, παραπάνω νερό, γκαζάκι…
Ξεκίνα νωρίς. Απειλείσαι λιγότερο όταν πλησιάζει το φως, παρά το σκοτάδι.
