Ο Comici ανοίγει στον Όλυμπο τις πρώτες αναρριχητικές διαδρομές σε ελληνικό βουνό
Θα περάσω κατ’ ευθείαν στην περιγραφή του ορεινού συγκροτήματος του Ολύμπου το οποίο παρουσιάζει πραγματικό αλπινιστικό ενδιαφέρον. Θέλω να αποφύγω την περιγραφή των μυθολογικών στοιχείων, σύμφωνα με τα οποία ο Όλυμπος ήταν κατοικία του Δία, γιατί αυτό έχει γίνει συχνά μέχρι τώρα και από ανθρώπους πιο ειδικούς από εμένα. Η πεζοπορία ξεκινάει κατ’ ευθείαν από τη θάλασσα, από το χωριό Λιτόχωρο, που βρίσκεται σχεδόν στα παράλια του Αιγαίου. Χρειάζεται 7½ ώρες για να φτάσει κανείς στο μοναδικό καταφύγιο που υπάρχει. Αυτή τη φορά είμαστε τρεις καθώς στην παρέα μας προστέθηκε ο Dr Ottmar Gismann, γνωστός της κυρίας Escher.
Στις 20 Ιουνίου 1934 αφήσαμε το Λιτόχωρο αρχίζοντας την ανάβαση, συνοδευόμενοι από τρία μουλάρια φορτωμένα με τρόφιμα, σκηνές, σακίδια και όλα τα υλικά της αναρρίχησης. Στην κορυφή του καραβανιού ο περήφανος Κάκαλος, οδηγός του Ολύμπου, μαζί με το όπλο του, που δεν το αποχωρίζεται ποτέ. Μιλάω για καραβάνι, γιατί εκτός από μας και μερικές προσωπικότητες του χωριού, μεταξύ των οποίων και ο συμπαθής ζωγράφος Ιθακίσιος, μας ακολουθούσαν και όλα τα αγόρια του Λιτόχωρου. Μετά από δύο ώρες πορείας κάτω από έναν καυτερό ήλιο κάναμε ένα διάλειμμα, στη σκιά ενός τεράστιου ελάτου, δίπλα στην πηγή στου Σταυρού. Μετά από τρεις ώρες σταματήσαμε στα Πριόνια, τη δεύτερη και τελευταία πηγή νερού. Τελικά ύστερα από 10 συνολικά ώρες στον πάτο μιας κοιλάδας που δεν έλεγε να τελειώσει, φτάσαμε στο καταφύγιο. Στις 21 Ιούνη, η κυρία Escher και ο Dr Gismann, οδηγούμενοι από τον Κάκαλο ανέβηκαν από την κανονική διαδρομή στις κορυφές του Σκολιού και του Μύτικα. Την επόμενη μέρα μας οδήγησε ο Γιάννης, γιος του Κάκαλου, στην κορυφή του Στεφανιού. Και οι τρεις αναβάσεις γίνανε στα πλαίσια της γνωριμίας με το μέρος.
Ξέχασα να πω πως ο Μύτικας (2.917μ), το Στεφάνι (2.910μ) και το Σκολιό (2.905μ), είναι οι ψηλότερες κορφές του Ολύμπου. Στις 24 Ιούνη αφήσαμε το καταφύγιο και στήσαμε το αντίσκηνο κοντά στις ορθοπλαγιές. Φορτωμένοι σαν τα μουλάρια (γιατί παρόλο που ο Κάκαλος τα φύλαγε τα ζώα το είχανε σκάσει) αγκομαχούσαμε προς το μέρος που ήταν κατάλληλο για κατασκήνωση. Ακόμη και ο Κάκαλος πήγαινε σκυφτός κάτω από το υπερβολικό βάρος που κουβαλούσε, κάτι αρκετά υποτιμητικό για έναν Έλληνα οδηγό βουνού, πάντως και αυτή τη φορά με το όπλο στο χέρι. Για αρκετή ώρα ήμασταν μέσα στην ομίχλη. Μετά σε κάποια από τις συχνές στάσεις που κάναμε, τα σύννεφα διαλύθηκαν και το Στεφάνι παρουσιάστηκε σε όλη τη μεγαλοπρέπειά του. Η άλλη ονομασία είναι «Θρόνος του Διός».
Η σκηνή στήθηκε περίπου στα 2.500μ. κάτω από τον Προφήτη Ηλία (2.787μ). Αυτό είναι ένα ιδιαίτερο βουνό στην κορυφή του οποίου υπάρχουν τα απομεινάρια από ένα παλιό ξωκλήσι. Αυτό το μέρος, ανάμεσα στον Προφήτη Ηλία και στα απόκρημνα βράχια του Στεφανιού, σύμφωνα με την μυθολογία είχε μια ιδιαίτερη μαγική δύναμη. Ανυπόμονοι να σκαρφαλώσουμε επιτέλους στα βράχια του Ολύμπου, εγκαταλείψαμε τη σκηνή το πρωί της 25 Ιούνη. Το πρόγραμμα μας ήταν να σκαρφαλώσουμε τη βορειοδυτική κόψη του Στεφανιού και μετά να διασχίσουμε ολόκληρο το χτένι του. Αυτό αποτελείται από μια σειρά από μυτίκια, όπου στο καθένα από αυτά σύμφωνα με το μύθο, κατοικούσε και ένας από τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου. Με αυτό τον τρόπο μας δινόταν η ευκαιρία να κάνουμε μια μικρή επίσκεψη σε όλους τους Θεούς μέχρι να φτάσουμε στην κορυφή αποδίδοντας τα σέβη μας στο Δία. Ο Dr Ottmar μας συνόδεψε ως τη βάση της διαδρομής, μας ευχήθηκε καλή ανάβαση και επέστρεψε στο καταφύγιο.
Η αναρρίχηση αρχίζει περίπου 30 μέτρα δεξιά της κόψης. Από κει σκαρφαλώνει κανείς μερικές σχισμές και με μια δεξιόστροφη πορεία φτάνει μετά από 30 μέτρα σε ένα πατάρι. Από εδώ γίνεται μια αναγκαστική τραβέρσα 10 μέτρων προς τα δεξιά προς αποφυγήν των αρνητικών κομματιών. Ακολουθεί ένα δύσκολο και σαθρό πεδίο 20 μέτρων που βγάζει σε ένα άλλο πατάρι. Στη συνέχεια αναρριχηθήκαμε σε μία αρνητική σχισμή 15 μέτρων. Στην αρχή αυτού του ιδιαίτερα δύσκολου περάσματος βάλαμε ένα καρφί. Στο τέλος της σχισμής φτάνει κανείς σε ένα μεγάλο χαρακτηριστικό παράθυρο, που σχηματίζεται από μια τεράστια πλάκα ακουμπησμένη στο βράχο (Σ.μ. το γνωστό «Μάτι»). Από εδώ συνεχίζει κανείς προς τα αριστερά ξεπερνώντας δύσκολα σκαλοπάτια που καταλήγουν σε μία σαθρή καμινάδα η οποία βγάζει μετά από 50 μέτρα πάνω στην κόψη. Από εδώ ακολουθήσαμε την επίσης πολύ σαθρή κόψη για 30 μέτρα και τραβερσάραμε για άλλα 30 προς τα αριστερά, βγαίνοντας στην βοειοανατολική ορθοπλαγιά. Στην κατάληξη της τραβέρσας πέσαμε στη βάση μιας κάθετης, δύσκολης, 40 μέτρα ψηλής καμινάδας. Εδώ χτυπήσαμε ένα δεύτερο καρφί. Μετά το ξεπέρασμα αυτής της καμινάδας συνεχίσαμε την αναρρίχηση μέχρι που βγήκαμε ξανά στην κόψη. Προχωρήσαμε πάνω στην κόψη η κλίση της οποίας μικραίνει ολοένα και περισσότερο, μέχρι που μετατρέπεται σε χτένι. Ως εδώ χρειαστήκαμε τρεις ώρες. Πάνω στο σχετικά εύκολο χτένι φτάσαμε μετά από άλλα 30 λεπτά στην κορυφή. Η κόψη είχε περίπου 250μ. ύψος και οι δυσκολίες της είναι V βαθμού. Για τις 26 Ιουνίου προγραμματίζαμε την ντιρέκτ αναρρίχηση του «Στεφανιού» από την Βορειονατολική ορθοπλαγιά.
Αυτή τη φορά εκτός από τον φίλο μας Dr Ottman μας ακολούθησε και ο Κάκαλος μέχρι τα ριζά του Προφήτη Ηλία για να παρακολουθήσει την προσπάθειά μας. Για την ντιρέκτ αναρρίχηση του Ολύμπου δεν χρειάστηκε να στοιβάξουμε την Όσσα πάνω στο Πήλιο όπως κάνανε οι γίγαντες της μυθολογίας, αλλά προτιμήσαμε να χρησιμοποιήσουμε με μεγαλύτερη επιτυχία μια καλή τεχνική. Μετά το ξεπέρασμα μιας σύντομης χιονούρας αρχίσαμε να σκαρφαλώνουμε την πιο κατακόρυφη νοητή γραμμή προς την κορυφή. Η διαδρομή αναπτύσσεται πάνω σε πότε δύσκολες και πότε σαθρές πλάκες, κάνοντας μικρές παρακάμψεις αριστερά και δεξιά χωρίς να ξεφεύγει από την βασική γραμμή. Στο τελευταίο κομμάτι ξεφύγαμε λίγο προς τα αριστερά για να φτάσουμε σε ένα είδος καμινάδας που καταλήγει σε μία εγκοπή του βράχου μερικά μέτρα αριστερά από την κορυφή. Το σκαρφάλωμα διήρκησε δυο ώρες. Η υψομετρική διαφορά της ορθοπλαγιάς περίπου 250μ. Σε γενικές γραμμές μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τη διαδρομή ως δύσκολη, λόγω της έκθεσης και της σαθρότητάς της.
Την επομένη ημέρα στις 27 Ιουνίου δεν την χρησιμοποιήσαμε για ξεκούραση αλλά για να μελετήσουμε την ανατολική ορθοπλαγιά του «Μύτικα», την ψηλότερη ορθοπλαγιά του συγκροτήματος. Αυτή η ορθοπλαγιά 300 μέτρων εμφανίζει όλη την κομψότητά της όταν τη δει κανείς από το «Σκολιό». Η βαθιά κοιλάδα που ανοίγεται από κάτω αυξάνει ακόμη περισσότερο την αίσθηση της μεγαλοπρέπειας της. Το πρωί της 28 Ιούνη μας βρίσκει στη βάση της ορθοπλαγιάς. Χωρίς τον Κάκαλο και τον Dr Ottman αυτή τη φορά οι μόνοι μάρτυρες ήταν οι κόρακες, τα γεράκια … και λίγο πιο πέρα τεράστιοι αετοί με τα φτερά μόνιμα ανοικτά και ακίνητα να διαγράφουν κύκλους πάνω από τα κεφάλια μας. Η αρχή της διαδρομής βρίσκεται λίγα μέτρα αριστερά της βορειοδυτικής κόψης, εκεί που το μεγάλο λούκι χωρίζει το στεφάνι όσο το Μύτικα. Στην αρχή μπήκαμε σε μία, λόγω της σαθρότητάς της, ιδιαίτερα δύσκολη καμινάδα. Μια τέτοια σαθρότητα δεν είχα ξαναδεί, δεν μπορούσες να εμπιστευτείς κανένα πιάσιμο, όλα σπάζανε. Ποιος θα ερχόταν να μας βοηθήσει αν παθαίναμε κάτι; Μετά από περίπου 20 μέτρα, ξεπεράσαμε ένα δύσκολο αρνητικό με καρφί. Μέσα από αυτό το επικίνδυνο λόγω σαθρότητας πεδίο, κερδίσαμε άλλα 50 μέτρα φτάνοντας σε ένα πατάρι. το οποίο ακολουθήσαμε πλησιάζοντας προς το λούκι. Εδώ πρέπει να ξεπεράσει κανείς την χαρακτηριστική στον τοίχο κολλημένη πλάκα 15 μέτρων. Συνεχίζοντας κρατήσαμε μιας ελαφρώς δεξιά πορεία. Εδώ ο βράχος ξαναγίνεται καλής ποιότητας. Ακολουθώντας το ίδιο στυλ με μερικά δύσκολα περάσματα σκαρφαλώσαμε για άλλα 100 μέτρα. Μετά το ξεπέρασμα μιας μεγάλης καμινάδας, φτάσαμε σε ένα μυτίκι πάνω στην κόψη. Πέντε μέτρα αριστερά από το μυτίκι μπήκαμε σε μία στενή αρνητική και πάλι ιδιαίτερα δύσκολη καμινάδα όπου αφήσαμε καρφί. Μετά την καμινάδα συνεχίσαμε αριστερά φτάνοντας ξανά στην κόψη. Εδώ στρίψαμε πίσω από τη γωνία ερχόμενοι έτσι στην άλλη όψη του βουνού και τραβερσάραμε για δέκα μέτρα κατηφορικά διασχίζοντας μια πλάκα που είχε πάρει κλίση προς το κενό. Από εδώ συνεχίσαμε σε μια εύκολη εγκοπή του κόκκινου βράχου για 20 μέτρα. Μετά το πεδίο γίνεται ξανά κάθετο και δύσκολο και ύστερα από ένα αρνητικό και μια καμινάδα συνολικού ύψους 30 μέτρων τα πράγματα ευκολύνουν και μετά από άλλα 40 μέτρα η κλίση μικραίνει και ακολουθώντας ένα σπασμένο λούκι βγαίνουμε στην κορυφή.
Η ανάβασή μας διήρκησε 4½ ώρες και ήταν από αυτές του Ολύμπου η πιο όμορφη και πιο δύσκολη. Μείναμε αρκετή ώρα στην κορυφή. Ο ήλιος μας χάιδευε με τις ζεστές του ακτίνες και ο Φοίβος μας κρατούσε συντροφιά. Μας ψυθίριζε για την μυστηριώδη εκπλήρωση της ποιητικής ηρεμίας και μοναξιάς που επικρατεί στην κορυφή του Ολύμπου. Είχαμε αποφασίσει να πάρουμε το δρόμο της επιστροφής το πρωί της 29ης Ιούνη. Στις 2 η ώρα τη νύχτα ήρθε ο Γιάννης προς το αντίσκηνό μας οδηγούμενος δεν ξέρω κι εγώ από πιο υπερβολικό ζήλο. Για να μας δώσει να καταλάβουμε ότι βρίσκεται απ’ έξω άρχισε να σφυρίζει, να πετάει πέτρες και να στριφογυρίζει γύρω από τη σκηνή. Στις καρδιές μας τον διαλοστείλαμε. Βγήκα από τη σκηνή. Είχε πανσέληνο άλλα φύσαγε ένας κρύος άνεμος με τον οποίο έπρεπε να είχε παγώσει ακόμα και ο παχύδερμος Γιάννης. Του ζήτησα να μπει στη σκηνή και να σιωπήσει. Αλλά για το Θεό! Δεν καταφέραμε να ξανακοιμηθούμε. Προτιμήσαμε να βγούμε έξω και να αναπνεύσουμε τον παγωμένο αέρα του Ολύμπου παρά την τρομερή μυρωδιά από τα πόδια του Γιάννη.
Με την Ανατολή του ήλιου ετοιμαστήκαμε για την αναχώρηση. Νιώθω πάντα μεγάλη χαρά όταν μαζεύω το αντίσκηνο σε τέτοια μοναχικά μέρη. Οι εύθραυστοι πάνινοι τοίχοι του σου δίνουν ένα ατελείωτο αίσθημα παρηγοριάς. Από την άλλη αισθάνομαι ένα τσίμπημα στην καρδιά όταν βγάζω τα πασαλάκια και η σκηνή γίνεται σωρός. Φορτωθήκαμε και οι τρεις για τα καλά. Πιο κάτω μετά από τρεις ώρες περπάτημα μας περίμενε το μουλάρι. Κατεβαίνοντας την κυματιστή ράχη κάναμε στάση πριν δούμε τον Όλυμπο για τελευταία φορά. Τον αποχαιρετήσαμε με την καρδιά μας. Έχε γεια Δία, έχετε γεια αγαπητοί θεοί, και εσύ αγαπητέ Προφήτη Ηλία! Σας ευχαριστούμε όλους για τις όμορφες στιγμές που μας αφήσατε να χαρούμε. Μετά συναντήσαμε το μουλάρι και μια ομάδα τσοπάνηδων με δεκάδες πρόβατα. Μετά από μερικές ώρες φτάσαμε στην Σπηλιά. Είναι ένα βράχινο κοίλωμα 20 μέτρων που χρησιμεύει στους Έλληνες ορειβάτες σαν μέρος για ξεκούραση. Την εντόπισε ο φίλος μας, ζωγράφος Ιθακίσιος. Περνάει μερικούς μήνες κάθε χρόνο ζωγραφίζοντας σε αυτή τη σπηλιά. Τις βροχερές μέρες ζωγράφισε το Δία και τις Μούσες στα τοιχώματα της σπηλιάς για να του κρατάνε συντροφιά σε αυτήν την απομονωμένη περιοχή.
Τελικά φτάσαμε στο Λιτόχωρο, όπου μας κάλεσε ο Κάκαλος για καφέ στο σπίτι του. Εδώ πρέπει να ζητήσω μια μικρή συγνώμη από αυτόν τον θαρραλέο άνθρωπο, επειδή αστειευόμουν για την προσήλωση που έτρεφε προς το όπλο του. Αυτή η προσήλωση είναι όμως δικαιολογημένη, γιατί οι ταξιδιώτες σε αυτά τα απομονωμένα μέρη κινδυνεύουν συχνά από τους ληστές των βουνών.
