Στη φούρια τους να αγοράσουν τον πιο σύγχρονο και… σέξι μεταλλικό εξοπλισμό οι αναρριχητές παραβλέπουν συχνά το λιγότερο φανταχτερό τμήμα του οπλοστασίου τους, τον κλωστοϋφαντουργικό εξοπλισμό όπως οι ιμάντες και τα μποντριέ. Κάποιοι αναρριχητές επιδεικνύουν περήφανα τους «μαλλιαρούς» ιμάντες τους και τα 20ετή μποντριέ τους σαν όπλα φθαρμένα από τη μάχη. Όμως και το πιο προηγμένο και ελαφρύ καραμπίνερ στον κόσμο δεν θα σας ωφελήσει αν ο ιμάντας στον οποίο είναι προσαρτημένο είναι επικίνδυνα αδύναμος. Επομένως, πότε είναι καιρός να τον πετάξετε;
Κατ’ αρχήν τι είναι ο κλωστοϋφαντουργικός εξοπλισμός;
Κλωστοϋφαντουργικός εξοπλισμός είναι τα σχοινιά, οι ιμάντες και τα μποντριέ. Όμως εδώ θα αφήσουμε στην άκρη τα σχοινιά – παρόλο που είναι κλωστοϋφαντουργικό υλικό- γιατί οι τεχνολογίες που εμπλέκονται στην κατασκευή τους είναι κάπως διαφορετικές και το εσωτερικό υλικό τους, αυτό που τους προσδίδει την αντοχή τους, προστατεύεται από εξωτερικό περίβλημα. Αυτό που εξετάζουμε εδώ είναι ο ιμάντας σε όλες του τις χρήσεις – από τους απλούς ιμάντες μέχρι εκείνους που είναι ενσωματωμένοι στα φρεντς και τις θηλιές ασφάλισης των μποντριέ.
Πώς κατασκευάζονται οι ιμάντες;
Οι πρώτοι ιμάντες που χρησιμοποιήθηκαν από αναρριχητές δεν ήταν τίποτα περισσότερο από κομποι φτιαγμένοι από χοντρό σπάγγο, όμως όπως στα σχοινιά, η εισαγωγή του νάιλον έφερε επανάσταση. Το νάιλον πρόσφερε την απαραίτητη τεχνολογική πρόοδο, καθώς ήταν πιο ανθεκτικό και πιο ελαφρύ, και οι πρώτοι εργοστασιακά ραμμένοι ιμάντες έκαναν την εμφάνισή τους. Οι σύγχρονοι ραμμένοι ιμάντες εμπίπτουν σήμερα σε δύο κατηγορίες, τους νάιλον και τους spectra (Dyneema). Οι νάιλον ιμάντες κατασκευάζονται από «επίπεδα» υφασμένη ταινία (φτηνή, ελαφριά, ογκώδης). Οι ιμάντες από Dyneema είναι πολύ ελαφριοί και ανθεκτικοί, και επιπλέον είναι λιγότερο ευάλωτοι στη φθορά από τη UV ακτινοβολία. Ωστόσο το σημείο τήξης του Dyneema είναι πιο χαμηλό από αυτό του νάιλον (το οποίο είναι έτσι κι αλλιώς χαμηλό), και καθώς είναι λιγότερο ελαστικό, δεν απορροφά την ίδια ενέργεια όταν δεχτεί ξαφνικό φορτίο.
Πώς αστοχεί ο ιμάντας;
Δεν είναι απόλυτα σαφές. Π.χ. μέχρι στιγμής δεν έχουν αναφερθεί στην Επιτροπή Έρευνας και Εξοπλισμού της BMC περιστατικά άμεσης αστοχίας ιμάντα, καθώς κάποιο άλλο εξάρτημα της αλυσίδας ασφάλειας του αναρριχητή αστοχεί συνήθως πρώτο και οι σοβαρά φθαρμένοι ιμάντες αναγνωρίζονται μάλλον εύκολα και αποσύρονται από το χρήστη. Ωστόσο πάρα πολλά περιστατικά αστοχίας χρησιμοποιημένων ιμάντων έχουν παρατηρηθεί παγκοσμίως, με την πλειοψηφία τους να αφορούν αστοχία έντονα αλλοιωμένων από τις καιρικές συνθήκες (τριμμένων, παγωμένων, λιωμένων, καμένων από τον ήλιο) μόνιμα τοποθετημένων ιμάντων. Ο άλλος συνήθης τρόπος αστοχίας αφορά το λιώσιμο του ιμάντα από την τριβή που παράγεται κατά την ανάκληση σχοινιού μέσα από αυτόν ή όταν κατεβάσουμε κάποιον «κουβά» κατευθείαν από αυτόν. Οι δεμένοι με το χέρι ιμάντες είναι επίσης επιρρεπείς σε αστοχία αν χαλαρώσει ο κόμπος τους.
Πώς να αποτρέψουμε την αστοχία ιμάντα κατά τη χρήση του;
- Μη γίνετε περιστατικό αστοχίας ιμάντα. Να θυμάστε τα ακόλουθα:
- Ποτέ μην κατεβάζετε κάποιον «κουβά» κατευθείαν μέσα από ιμάντα. Χρησιμοποιείτε πάντα καραμπίνερ. Η θερμότητα που παράγεται από την τριβή μπορεί εύκολα να λιώσει έναν ιμάντα σε τρία μόλις μέτρα! Όταν κάνετε ραπέλ δεν υπάρχει πρόβλημα, καθώς το σχοινί δε μετακινείται υπό τάση, όμως να προσέχετε όταν κάνετε ανάκληση – η θερμότητα που παράγεται μπορεί να φθείρει το σχοινί σας αν την κάνετε με ταχύτητα. Κι αυτή όμως η τακτική πρέπει να αποφεύγεται: μπορεί να μη τραυματίσετε το σχοινί σας, αλλά ο ιμάντας που θα μείνει επάνω θα είναι πιο αδύναμος για τους επόμενους.
- Μη χρησιμοποιείτε δεμένους με το χέρι ιμάντες. Οι σύγχρονοι ραμμένοι ιμάντες είναι φτηνοί και εξαλείφουν τον πολύ υπαρκτό κίνδυνο χαλαρώματος του κόμπου.
- Αντιμετωπίζετε τους μόνιμα τοποθετημένους ιμάντες με πολύ μεγάλη επιφυλακτικότητα. Ποτέ μην τους εμπιστεύεστε απόλυτα και χρησιμοποιείτε πάντα back up. Το μόνιμα τοποθετημένο σχοινί ή κορδονέτο μπορεί να είναι πιο αξιόπιστο, εφόσον το εσωτερικό του προστατεύεται από τη φθορά που επιφέρει ο ήλιος.
Πότε πετάμε τους ιμάντες;
Επιθεωρείτε συχνά τον κλωστοϋφαντουργικό εξοπλισμό σας για σημάδια φθοράς στους ιμάντες ή στις ραφές. Τα σχισίματα εντοπίζονται γενικά εύκολα. Χάρη στον τρόπο κατασκευής τους ένα μικρό σχίσιμο μπορεί να μην επηρεάσει την αντοχή τους δραματικά, αναμφισβήτητα όμως, όχι μόνο μειώνεται ο αριθμός των ινών που σηκώνουν το φορτίο, αλλά αυτές οι συγκεντρώσεις τάσης επιβαρύνουν το κατεστραμμένο τμήμα του ιμάντα. Επομένως πετάξτε τον. Επίσης δίνετε ιδιαίτερη προσοχή στα σετάκια σας. Καραμπίνερ με ουλές από τα βύσματα είναι δυνατόν να σχίσουν τον ιμάντα όταν δεχτούν τάση. Γι’ αυτό διατηρείτε οργανωμένα τα υλικά σας. Οι ιμάντες πρέπει επίσης να παροπλίζονται ύστερα από μια σοβαρή πτώση, ακόμα κι αν δεν έχουν εμφανή φθορά. Όταν δεχτούν φορτίο απότομα, μπορεί να υποστούν επιμήκυνση, κι αν τανυστούν υπερβολικά, είναι δυνατόν να κοπούν μεμονωμένες ίνες σχηματίζοντας μικρούς γρόμπους μέσα στην ύφανσή τους, πράγμα που τους κάνει πιο αδύναμους. Αυτού του είδους η φθορά είναι ανιχνεύσιμη τόσο με τα δάχτυλα όσο και οπτικά. Μην ξεχνάτε ότι εδώ δε μιλάμε απλώς για μακριούς ιμάντες – αυτή η συμβουλή ισχύει επίσης και στους ιμάντες που είναι ραμμένοι πάνω σε υλικά. Γενικά μπορείτε να είστε αρκετά αυστηροί όταν αποσύρετε είδη κλωστοϋφαντουργικού εξοπλισμού, καθώς δεν είναι ακριβή η αντικατάστασή τους – επομένως γιατί να το ρισκάρετε;
Πότε πετάμε το μποντριέ μας;
Τα περισσότερα προβλήματα των μποντριέ αφορούν είτε τα δεσίματα, είτε την περιοχή της θηλιάς ασφάλισης. Ελέγξτε τα δεσίματα για κάμψη ή διάβρωση που θα μπορούσε να επηρεάσει τη λειτουργία του. Έχετε κατά νου ότι σε ορισμένα μποντριέ είναι δυνατόν να επέλθει σταδιακή φθορά των δεσιμάτων. Γενικά αυτό είναι κάτι που αργεί να αποτελέσει λόγο ανησυχίας στο γενικό σκαρφάλωμα, όμως η μείωση της αντοχής του μπορεί να επιταχυνθεί αν το μποντριέ δέχεται και χάνει διαδοχικά τάση, για παράδειγμα, όταν κάνετε ζουμάρ. Επίσης έχετε το νου σας στην περιοχή της θηλιάς ασφάλισης. Το ίδιο το δαχτυλίδι ασφάλισης είναι φαινομενικά ισχυρό – υπό κανονικές συνθήκες το σχοινί (και σίγουρα το σώμα σας) θα σπάσει πριν από αυτό. Ωστόσο, όπως έδειξε το ατύχημα του Todd Skinner, σε πολύ ασυνήθιστες συνθήκες ο κρίκος του μποντριέ θα μπορούσε να υποστεί φθορά σε σημείο αστοχίας. Ο συνδυασμός ενός παλιού μποντριέ με συνεχή έντονη τριβή σε βράχο θα μπορούσε να το κάνει να αστοχήσει. Φθορά από τριβή στον κρίκο του μποντριέ θα μπορούσε επίσης να συμβεί με συνεχή τριβή του σχοινιού στο μποντριέ στη διάρκεια επαναλαμβανόμενων πτώσεων ή με άμεση τριβή στο βράχο, αν και είναι ακραία περίπτωση. Γενικά, συμβαίνει όταν μεγάλες περίοδοι κρεμάσματος στο μποντριέ συνδυάζονται με βρόμικο περιβάλλον, για παράδειγμα κατά το καθάρισμα διαδρομών. Ωστόσο είναι κάτι που πρέπει να έχετε οπωσδήποτε κατά νου, ιδιαίτερα αν ανοίγετε συχνά διαδρομές. Έτσι, αν ο έλεγχος του μποντριέ, σας αποκαλύψει κοψίματα, σχισίματα ή σοβαρές φθορές από τριβή στους ιμάντες, ή τα κλεισίματα και τα σημεία ρύθμισης φαίνονται φθαρμένα, τότε είναι καιρός να πάτε για ψώνια.
Πρέπει να φοβόμαστε τους «μαλλιαρούς» ιμάντες;
Πιθανόν. Όπως ένα καινούργιο αυτοκίνητο, οι ιμάντες και τα μποντριέ αρχίζουν να χάνουν σε αξία από τη στιγμή που θα βγουν από το κατάστημα. Η δύναμή τους παρέχεται από ίνες και η ζημιά αυτών των ινών θα μειώσει το όριο θραύσης τους. Υπάρχει ωστόσο διαφορά ανάμεσα στην τριβή (κομμένες ίνες) και το αναμάλλιασμα (έχουν τραβηχτεί θηλιές νημάτων). Το αναμάλλιασμα έχει μικρό αντίκτυπο στο όριο θραύσης. Σε Συνέδριο του BMC με θέμα «Μάθετε τον Εξοπλισμό σας!», λήφθηκαν δύο πανομοιότυποι καινούργιοι πλακέ ιμάντες. Στον έναν έγινε ένα κόψιμο με μαχαίρι ως τη μέση, ενώ ο άλλος τρίφτηκε γρήγορα σε έναν τούβλινο τοίχο. Ο ιμάντας με το κόψιμο έδειχνε περισσότερο φθαρμένος, όμως στην πραγματικότητα έσπασε όταν δέχτηκε φορτίο μεγαλύτερο από αυτό που όριζαν οι προδιαγραφές του! Ωστόσο ο ιμάντας που είχε υποστεί τριβή είχε χάσει μέχρι και 30% της δύναμής του σχεδόν ακαριαία. Οι περισσότεροι έφυγαν από την επίδειξη με τον όρκο να αποσύρουν τους ιμάντες από τα δεκαετή σετάκια τους.
ΦΡΟΝΤIΔΑ ΚΑΙ ΣΥΝΤHΡΗΣΗ
Όλα τα είδη κλωστοϋφαντουργικού εξοπλισμού χρειάζονται την ίδια φροντίδα. Αποφεύγετε τη ρύπανση τους με οποιαδήποτε άλλη ουσία εκτός από νερό και μαγνησία. Προσέξτε ιδιαίτερα τα λάδια, τα καθαριστικά και τα διαβρωτικά που καραδοκούν στην κουζίνα, το γκαράζ ή το αυτοκίνητο. Αποθηκεύετε τον εξοπλισμό σας σε δροσερό, σκοτεινό και στεγνό σημείο, για να αποφεύγετε την άσκοπη έκθεσή του στην UV ακτινοβολία. Κι αν τυχόν τον εκθέσατε σε θαλασσινό νερό, ξεπλύνετε τον με φρέσκο νερό.
