Οι χάρτες, αναπόσπαστο κομμάτι του εξοπλισμού μας, έχουν ο καθένας τη δικιά του κλίμακα και κάποιες φορές αυτό μπερδεύει τους αρχάριους χρήστες. Τι ακριβώς σημαίνουν στην πράξη οι διαφορετικές κλίμακες;
Κάθε χάρτης είναι φτιαγμένος σε μια συγκεκριμένη κλίμακα, κάτι που επιτρέπει στο χρήστη να υπολογίζει τις αποστάσεις μεταξύ των σημείων. Πως δουλεύει στην πράξη αυτό;
Είναι πολύ απλό. Η κλίμακα δείχνει πόσες φορές θα χρειαστεί να μεγεθύνετε τον χάρτη, ώστε να ταιριάζει με το πραγματικό μέγεθος του τοπίου που παρατηρείτε. Παράδειγμα:
- Ένα τετράγωνο πλέγμα σε χάρτη 1:10 000 εάν μεγεθυνθεί 10.000 φορές θα ταιριάζει με το πραγματικό μέγεθος του εδάφους. Δηλαδή π.χ. ένας πόντος στο χάρτη, αντιστοιχεί σε 100 μέτρα (1πόντοςΧ10000=10000πόντοι=100μέτρα).
- Ένα τετράγωνο πλέγμα σε χάρτη 1:25 000 εάν μεγεθυνθεί 25.000 φορές θα ταιριάζει με το πραγματικό μέγεθος του εδάφους. Δηλαδή ένας πόντος στο χάρτη, αντιστοιχεί σε 250 μέτρα.
- Ένα τετράγωνο πλέγμα σε χάρτη 1:50 000, εάν μεγεθυνθεί 50.000 φορές, θα ταιριάζει με το πραγματικό μέγεθος του εδάφους. Δηλαδή ένας πόντος στο χάρτη, αντιστοιχεί σε 500 μέτρα.
Οπότε, ποια είναι η καλύτερη κλίμακα για πεζοπορία;
Η επιλογή της κλίμακας του χάρτη εξαρτάται από την ποσότητα λεπτομέρειας που ψάχνετε ή χρειάζεστε. Όσες περισσότερες οι λεπτομέρειες, τόσο μεγαλύτερη είναι η πλευρά του πλέγματος ώστε να χωρέσει αυτή η πρόσθετη λεπτομέρεια και βέβαια αυτό σημαίνει ότι ο χάρτης σας θα καλύψει μικρότερη έκταση. Και τέλος, η κλίμακα χάρτη που θα χρησιμοποιήσετε, θα υπαγορευτεί όχι μόνο από τις ανάγκες σας, αλλά και από τη διαθεσιμότητα.
Ο χάρτης με κλίμακα 1:10 000 είναι πολύ καλός για πεζοπόρους, καθώς δείχνει ένα πάρα πολύ καλό επίπεδο λεπτομέρειας, συμπεριλαμβανομένων των μονοπατιών και των διαβαθμίσεων τους, των χωματόδρομων, των διαφόρων κτισμάτων (π.χ. στάνες), των πηγών, της δασοκάλυψης, καθώς επίσης και των εμποδίων π.χ. περιφράξεις, βραχώδεις περιοχές, δίκτυα ΔΕΗ κ.λπ. Οι ισοϋψείς είναι ανά 10 μέτρα και αποτυπώνονται με λεπτομέρεια, κάτι που σας επιτρέπει να κατανοήσετε εύκολα πόσο απότομη κλίση έχει μια πλαγιά. Λίγες περιοχές που ενδιαφέρουν τους πεζοπόρους διαθέτουν ανάλογους χάρτες (Υμηττός. Πεντέλη, Μετέωρα, Σέιχ – Σού και κάποια νησιά).
Ένας χάρτης 1:25 000 έχει ελαφρώς λιγότερες λεπτομέρειες από ότι ο παραπάνω, αλλά προσφέρει ακόμα αρκετές πληροφορίες στον πεζοπόρο για εύκολη πλοήγηση στο πεδίο. Πιστεύω ότι είναι η ιδανική κλίμακα για πεζοπορία. Συνήθως οι ισοϋψείς, είναι και εδώ ανά 10μ. και αν η φωτοσκίαση είναι σωστή, σας επιτρέπει να έχετε μια πολύ καλή εικόνα για τη μορφολογία του πεδίου. Σε αυτή την κλίμακα υπάρχουν αρκετοί χάρτες που συμπεριλαμβάνουν μερικά από τα δημοφιλέστερα βουνά, όπως η Πάρνηθα, ο Όλυμπος, η Δίρφυς, το Βέρμιο, ο Σμόλικας, ο Ερύμανθος, το Φαλακρό κ.α.
Ένας χάρτης 1:50 000 είναι ο λιγότερο λεπτομερής από τις τρεις κλίμακες που παρουσιάζουμε εδώ, αλλά εξακολουθεί να απεικονίζει δρόμους, μονοπάτια, κτίσματα και τριγωνομετρικά ορόσημα. Οι χάρτες αυτής της κλίμακας, είναι από τους αγαπημένους των ποδηλατών, αλλά και των πιο ψαγμένων περιηγητών, καθώς περιέχουν μεγαλύτερη περιοχή από τις άλλες δύο κλίμακες και ταυτόχρονα απεικονίζονται όλοι οι δρόμοι και χωματόδρομοι. Οι ισοϋψείς όμως εδώ είναι ανά 20 μέτρα, κάνοντας πιο δύσκολο να εκτιμηθεί το έδαφος. Θα βρείτε πολλούς χάρτες σε αυτήν την κλίμακα, για όλα σχεδόν τα βουνά και τις περιοχές.
Η διαφορά στην κλίμακα αφορά μόνο την ποσότητα της πληροφορίας;
Όχι. Ή μάλλον δεν θα έπρεπε να αφορά μόνο την ποσότητα της πληροφορίας, αλλά και την ποιότητα αποτύπωσης του ανάγλυφου. Δηλαδή η κάθε κλίμακα έχει τη δικιά της φιλοσοφία, δεν είναι απλά μια μεγέθυνση (όπως όταν μεγεθύνουμε στο φωτοτυπικό μια εικόνα σε ένα κομμάτι χαρτί). Κακά τα ψέματα, παρόλα τα ποιοτικά άλματα που έγιναν τα τελευταία χρόνια, δυστυχώς οι ελληνικές χαρτογραφικές εταιρείες υστερούν ακόμα σε αυτό το κομμάτι, αν και σε κάθε ανατύπωση βελτιώνονται. Δύσκολα σε έναν ελληνικό χάρτη θα καταλάβεις αν η πλαγιά είναι απλώς απότομη ή αν πρόκειται για έναν αδιάβατο σπασμένο γκρεμό ή αν υπάρχει ένα βράχινο ζωνάρι ή μια σάρα. Επίσης είναι ελάχιστες οι πληροφορίες για τη δασοκάλυψη ή τα δίκτυα υψηλής τάσης της ΔΕΗ. Αλλά πιστεύουμε ότι στο μέλλον θα δούμε πολύ αξιόλογες αποτυπώσεις.
Βρες το χάρτη που σου χρειάζεται και ξεκίνα
Έτσι, το ποιος χάρτης σου χρειάζεται, εξαρτάται από το τι σκοπεύεις να κάνεις. Σκοπεύεις να περπατήσεις στο Πήλιο π.χ; Ένας χάρτης 1:25000 είναι ότι πρέπει, αφού θα σου δώσει επαρκείς πληροφορίες για να κινηθείς στο μονοπάτι. Σκοπεύεις να ποδηλατήσεις; Επέλεξε 1:50000, γιατί θα χρειαστείς περισσότερο «χώρο», παρά λεπτομέρεια.
Τι χάρτες κυκλοφορούν για τα ελληνικά βουνά και που μπορώ να τους βρω;
Οι ελληνικές χαρτογραφικές εταιρείες δεν είναι πολλές. Εν αρχή είναι η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού (ΓΥΣ). Κάποτε ήταν η μόνη πηγή αξιόπιστων χαρτών και για όσους ψάχνουν παλιά μονοπάτια, είναι αναντικατάστατοι αφού είναι οι μόνοι που αποτυπώνουν τέτοια. Η απεικόνιση του πεδίου είναι εξαιρετική. Οι διαθέσιμη κλίμακα είναι 1:50000.
Η ΑΝΑΒΑΣΗ είναι η πλέον γνωστή εταιρεία στους πεζοπόρους αφού ειδικεύεται στις ορεινές περιοχές. Οι τίτλοι της περιέχουν σχεδόν όλα τα βουνά από τις Πρέσπες και κάτω, αλλά και σχεδόν όλα τα νησιά. Οι χάρτες της, καλοδουλεμένοι, ανατυπώνονται συχνά και έτσι είναι πάντα ενημερωμένοι. Η GEOPSIS είναι μια εταιρεία με έδρα την Καβάλα που ειδικεύεται στη Βόρεια Ελλάδα. Οι χάρτες της για τα βουνά των βόριων συνόρων κάλυψαν ένα τεράστιο κενό, μάλιστα στους τίτλους της περιλαμβάνεται και το δημοφιλές Πιρίν της Βουλγαρίας. Η ποιότητα αποτύπωσης του ανάγλυφου πιστεύω ότι είναι κορυφαία στον ελληνικό χώρο. Η TERRAIN είναι μια ακόμα εταιρεία ποιοτικών χαρτών. Ειδικεύεται στα νησιά, αλλά διαθέτει και κάποιους τίτλους βουνών (Πάρνηθα, Πήλιο, Άθως, Υμηττός). Τέλος η ΝΑΚΑΣ με τους διακριτικούς τίτλους ΟΡΑΜΑ και ROAD, διαθέτει τη μεγαλύτερη ποικιλία χαρτών για κάθε χρήση και μέσα στον κατάλογό της θα βρούμε και αρκετούς πεζοπορικούς και μάλιστα μοναδικούς, για βουνά όπως ο Χορτιάτης ή το Βέρμιο. Η ποιότητα τους κυμαίνεται από μέτρια έως πολύ καλή.
Όλους αυτούς τους χάρτες (εκτός της ΓΥΣ εννοείται), συγκεντρωμένους και ταξινομημένους ανά κλίμακα, περιοχή, βουνό και μονοπάτια, μπορείτε να τους βρείτε στο ψηφιακό βιβλιοπωλείο www.planetbooks.gr.
