Ο Jerzy Kukuczka (24/3/48 – 24/10/89) θεωρείται από τους πιο σημαντικούς ορειβάτες στον κόσμο. Μετά τον Τυρολέζο Reinhold Messner, ήταν ο δεύτερος που κατέκτησε το Στέμμα των Ιμαλάιων πετυχαίνοντας την ανάβαση και των 14 γιγάντων πάνω από 8000μ.
Και πολλοί τον θεωρούν ως τον κορυφαίο όλων των εποχών γιατί το έκανε με καλύτερο τρόπο από τον Messner: 14 αναβάσεις σε λιγότερα από 8 χρόνια (8 χρόνια χρειάστηκε ο Messner), 11 από τις 14 αναβάσεις ήταν από νέες διαδρομές, 4 από αυτές έγιναν χειμώνα και μόνο σε μία ανάβαση χρησιμοποίησε οξυγόνο. Ήταν ο κορυφαίος από μια ελίτ Πολωνών Ιμαλαϊστών που εξειδικεύτηκαν σε χειμερινές αναβάσεις (και που ονομάζονται Ice Warriors).
Είναι ο πρώτος άνθρωπος που έκανε τις πρώτες χειμερινές αναβάσεις σε τρεις οκτάρες: στο Dhaulagiri με τον Andrzej Czok το 1985, στην Kangchenjunga με τον Krzysztof Wielicki το 1986 και στην Annapurna I με τον Artur Hajzer το 1987. Άνοιξε διαδρομές απλησίαστες ακόμα και σήμερα: μια από τις πιο δύσκολες διαδρομές στο Karakorum είναι η πολωνική γραμμή (Polish Route) στη νότια όψη του K2 με τον Tadeusz Piotrowski, η οποία δεν έχει επαναληψη.
Η Kukuczka γεννήθηκε στο Κατοβίτσε της Πολωνίας το 1948, στις 24 Μαρτίου και αποφοίτησε από την εμπορική σχολή της πόλης.
Η πρώτη του αναρρίχηση ήταν το 1965, όταν ένας φίλος του τον οδηγεί στο Podlesice, ένα πεδίο με ασβεστολιθικά βράχια 25 μέτρων. Από την πρώτη ημέρα, ο Kukuczka αισθάνεται ότι η αναρρίχηση θα είναι πολύ σημαντική στη ζωή του.
“Έκανα μια φανταστική ανακάλυψη. Η αναρρίχηση στο βράχο με τράβηξε τόσο πολύ που σταμάτησα τα πάντα. Τίποτα άλλο δε μετρούσε πια για μένα.”
Σύντομα εκπαιδεύεται στον ορειβατικό σύλλογο του Κατοβίτσε. Το 1966 παρακολούθησε ορειβατική σχολή στα βουνά Tatra (οι εκπαιδευτές του ήταν ο Janusz Kurczab και ο Kazimierz Liszka, μελλοντικοί σχοινοσύντροφοι του). Στα επόμενα χρόνια ανέβηκε στα Tatra – κάθε χρόνο σε υψηλότερο επίπεδο – ανοίγοντας πολύ σκληρές διαδρομές, ακόμα και για τα σημερινά δεδομένα.
Το βραβείο, το οποίο παίρνει κάποιος για αυτές τις δυσκολίες, είναι υπερβολικά μεγάλο. Είναι η χαρά της ζωής. Jerzy Kukuczka.
Η δράση του εκτιμήθηκε από την ορειβατική ελίτ και μπόρεσε να πάει στους Δολομίτες στην Ιταλία. Η Πολωνία τότε ήταν κλειστή χώρα. Τα ταξίδια στο εξωτερικό ήταν δύσκολα και όχι για όλους. Ένας τρόπος, ήταν αναρριχήσεις και αποστολές οργανωμένες από την Ορειβατική Ομοσπονδία.
Στους Δολομίτες ανοίγει νέα διαδρομή (Direttissima delli Polacci). Σε αυτή την ανάβαση χτυπήθηκε από πέτρα, αλλά η σχοινοσυντροφιά κατάφερε να ολοκληρώσει τη διαδρομή. Αυτό, του στοίχισε 6 ημέρες στο νοσοκομείο πριν επιστρέψει στα βουνά. Ο απολογισμός: μια νέα διαδρομή και επανάληψη της Aste-Susati στην Punta Civetta. Επιστρέφει στους Δολομίτες το χειμώνα και κάνει την πρώτη χειμερινή ανάβαση της Via dell’Ideale (νότια ορθοπλαγιά της Marmolada d’ Ombretta).
Το καλοκαίρι του 1973 επισκέπτεται το Mt Blanc με τον Wojciech Kurtyka και τον Marek Łukaszewski και ανοίγουν νέα διαδρομή στην Petit Dru (Petit Jean). Το 1974 ανέβηκε στο McKinley (τώρα Denali) στην Αλάσκα. Με αρκετά κρυοπαγήματα στα δάχτυλα των ποδιών αποδείχθηκε αδύναμος στα μεγάλα υψόμετρα. Κανένας δεν περίμενε την εκπληκτική συνέχεια. Ένα χρόνο αργότερα παντρεύτηκε τη Cecylia Kukucza. Στο μήνα του μέλιτος έκανε … μια νέα διαδρομή στις Grades Jorasses (χρυσό κορίτσι η Cecylia).
Η ορειβατική του καριέρα ήταν προδιαγεγραμμένη: Tatra, Δολομίτες, Άλπεις (ή Καύκασος), Hindukush, Ιμαλάια ή Καράκορουμ. Πράγματι το 1976 πήγε σε αποστολή στο Hindukush στα σύνορα Αφγανιστάν – Πακιστάν. Ανέβηκε σόλο τις κορυφές Kohe Awal και Kohe Tez. Δύο χρόνια αργότερα επέστρεψε και έκανε δύο ακόμα καλές αναβάσεις. Το 1981 πήγε στη Νέα Ζηλανδία με τους Krzysztof Wielicki και Ryszard Pawłowski.
Kukuczka – Η ανάβαση στις 14 8άρες.
Για πρώτη φορά βρέθηκε στα Ιμαλάια το 1977. Δοκίμασε το Nanga Parbat, αλλά χωρίς επιτυχία. Από εκεί και μετά το παλμαρέ του είναι εντυπωσιακό και εξηγεί γιατί πολλοί τον θεωρούν ως τον κορυφαίο.
1979 – Lhotse – normal διαδρομή
Οι J. Kukuczka, A. Czok, Α. Heinrich και ο J. Skorek ανέβηκαν από τη normal διαδρομή του Lhotse (NE) στη «φυσιολογική» μεταμουσωνική περίοδο – στις 4 Οκτωβρίου 1979. Έφτασε στην κορυφή χωρίς συμπληρωματικό οξυγόνο.
1980 – Everest – νέα διαδρομή
Στις 17 Φεβρουαρίου του 1980, οι Leszek Cichy και Krzysztof Wielicki, πραγματοποίησαν την πρώτη χειμερινή ανάβαση στο Everest. Την αποστολή οδηγεί ο Andrzej Czok. Την επόμενη άνοιξη η πολωνική αποστολή είναι και πάλι στους πρόποδες του Everest. Μετά από ένα μήνα προετοιμασίας, οι Andrzej Czok και Jerzy Kukuczka, πάτησαν την στέγη του κόσμου στα 8850 μέτρα, στις 19 Μαΐου 1980. Το Everest έχει πια μια νέα γραμμή από το Νότιο Πιλιέ. Αυτή θα είναι η μόνη φορά που ο Kukuczka χρησιμοποίησε συμπληρωματικό οξυγόνο!
1981 – Makalu – νέα διαδρομή και σόλο
Την επόμενη χρονιά, το 1981, ο Kukuczka έχει διπλή επιτυχία στο Makalu: μια παραλλαγή στο Makalu La – το τεράστιο διάσελο ανάμεσα στην κύρια κορυφή και το Makalu II – και ανάβαση της ΝΔ κόψης σόλο.
1982 – Broad Peak – κανονική διαδρομή, αλπικό στυλ
Ακολούθησε η Broad Peak: Το 1982, ο Kukuczka επέστρεψε στα Ιμαλάια με τον φίλο Wojciech Kurtyka για να ανέβει στην κανονική διαδρομή με αλπικό φυσικά στυλ.
1983 – Gasherbrum I & II – νέα διαδρομή, αλπικό στυλ.
Οι Wojciech Kurtyka και Jerzy Kukuczka σκαρφάλωσαν από νέες διαδρομές στις Gasherbrum I και II – σε αλπικό στιλ.
Τη στιγμή που πατάτε στην κορυφή, δεν υπάρχει έκρηξη ευτυχίας – η ευτυχία βιώνεται όταν όλα παραμένουν μπροστά σας, όταν ξέρετε ότι πρέπει να ανεβείτε μερικές εκατοντάδες, μερικές δεκάδες μέτρα μπροστά σας. Αυτή είναι η ώρα της ευτυχίας. Jerzy Kukuczka
1984 – Broad Peak – νέα διαδρομή, αλπικό στυλ.
Οι Kukuczka και Kurtyka επέστρεψαν για να ανοίξουν μια νέα διαδρομή, που πέτυχε και την τραβέρσα των τριών μεγάλων κορυφών του βουνού.
1985 – Dhaulagiri – πρώτη χειμερινή ανάβαση.
Το 1985 ξεκίνησε θεαματικά για τον Jerzy –Jurek- Kukuczka: Ανάβαση στο Dhaulagiri (με τον Andrzej Czok) στις 21 Ιανουαρίου! Στην κάθοδο έχασαν τη διαδρομή και είχαν μια πολύ σκληρή διανυκτέρευση, χωρίς σκηνή.
1985 – Cho Oyu – δεύτερη χειμερινή ανάβαση, νέα διαδρομή.
Πριν τελειώσει ο χειμώνας, πηγαίνει μόνος του στο Base Camp του Cho Oyu (όπου βρισκόταν μια Πολωνοκαναδέζικη αποστολή). Εκεί συναντά τους Maciej Berbeka, Maciej Pawlikowski και Andrzej Heinrich και σκαρφάλωσαν το μέχρι τότε παρθένο ΝΑ πιλιέ του Cho Oyu. Έκαναν κορυφή στις 15 Φεβρουαρίου και εκείνη η μέρα ήταν η πρώτη φορά που ανοίχτηκε μια νέα διαδρομή, χειμώνα, σε ένα βουνό 8000 μέτρων. Ο Kukuczka έκανε δύο αναβάσεις στην καρδιά του χειμώνα, μέσα σε 25 ημέρες!
1985 – Nanga Parbat – νέα διαδρομή.
Το καλοκαίρι του 1985, ο Jurek με τους Andrzej Heinrich, Krzysztof Łobodzinski και έναν νεαρό τότε μεξικανό, τον Carlos Carsolio (που κατέκτησε και αυτός αργότερα το Στέμμα) – πέτυχαν άλλη μια πρωτιά: το ΝΑ πιλιέ του Nanga Parbat.
1986 – Kanchenjunga – πρώτη χειμερινή ανάβαση
Για τις επόμενες 8άρες, ο Jurek περιμένει υπομονετικά τον επόμενο χειμώνα. Πατάει στην κορυφή της Kanchenjunga, στις 11 Ιανουαρίου 1986 με σχοινοσύντροφο τον Krzysztof Wielicki, άλλον ένα Πολωνό «Ice Warrior».
Δεν υπάρχει απάντηση στο πεισματικό από πολλούς ερώτημα για το νόημα των αποστολών στα ψηλά βουνά. Δεν έχω αισθανθεί ποτέ την ανάγκη για έναν τέτοιο ορισμό. Περπάτησα στα βουνά και τα νίκησα. Αυτό είναι όλο. Jerzy Kukuczka
1986 – K2 – νέα διαδρομή, αλπικό στυλ.
Ο Kukuczka ήταν πλέον στο κορυφαίο επίπεδο και ανταγωνιζόταν τον πολύ Messner, που κι αυτός κυνηγούσε το Στέμμα (το οποίο και κατέκτησε αυτή τη χρονιά – 1986). Έτσι η επόμενη κορυφή δεν θα μπορούσε να είναι άλλη από το K2. Και αυτό που πέτυχαν οι Jerzy Kukuczka και Tadeusz Piotrowski, ήταν ο ορισμός του extreme alpinism: η διαδρομή που άνοιξαν στη νότια όψη είναι ακόμα χωρίς επανάληψη. Η διαδρομή τους, που σπάνια επιχειρείται, συνδυάζει την παρατεταμένη δυσκολία, με εκτεθειμένα «αυτοκτονικά» περάσματα. Βγήκαν κορυφή στις 7 Ιουλίου, αλλά η επιτυχία τους πληρώθηκε άσχημα: επιστρέφοντας από τη διαδρομή Abruzzi, ο Piotrowski, έχοντας πρόβλημα με τα crambons του, έπεσε και χάθηκε.
1986 – Manaslu – νέα διαδρομή, αλπικό στυλ.
Την ίδια χρονιά ο Jerzy αναρριχήθηκε Manaslu. Πάλι από νέα διαδρομή, πάλι με χειμερινές συνθήκες. Στις 10 Νοεμβρίου, οι Kukuczka και Artur Hajzer, πραγματοποίησαν την πρώτη ανάβαση της ΝΑ όψης του Manaslu.
1987 – Annapurna I – πρώτη χειμερινή ανάβαση.
Μετά την ανάβαση του στις αρχές Νοεμβρίου στο Manaslu, ο Jurek και ο Artur Hajzer, στις 3 Φεβρουαρίου 1987, πάτησαν και την Annapurna από την βόρεια όψη της.
1987 – Shisha Pangma – νέα διαδρομή, αλπικό στυλ.
Ο Hajzer επέστρεψε στα βουνά με τον Kukuczka τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους. Τότε έκαναν την πρώτη ανάβαση της ανατολικής κόψης του Shisha Pangma, βγαίνοντας στην κορυφή στις 18 Σεπτεμβρίου 1987. Επίσης πετυχαίνουν και την πρώτη ανάβαση στις Shisha Pangma West (7950 μ.) και Shisha Pangma Middle (8008μ). Κοντά στην κορυφή συναντούν μια άλλη ομάδα από τους Wanda Rutkiewicz, Ryszard Warecki, Carlos Carsolio και Ramiro Navarette (τι συνάντηση κορυφής!).
Ο θάνατος του Jerzy Kukuczka
Δυο χρόνια αργότερα και αφού οι εκπληκτικές αναβάσεις του τον είχαν κάνει τον δεύτερο -ένα χρόνο μετά τον Messner- ορειβάτη που κέρδισε το Στέμμα, ο Jurek βρέθηκε με τον Ryszard Pawłowski να σκαρφαλώνει σε αλπικό στυλ στην ασκαρφάλωτη νότια ορθοπλαγιά του Lhotse. Ο Pawłowski όμως στα 8200μ. έμεινε μόνος και μόνο η τεράστια εμπειρία και ικανότητα του τον έφεραν πίσω στο BC. O Kukuczka είχε πτώση, που το μεταχειρισμένο σχοινί που είχαν αγοράσει από ένα μαγαζί στο Κατμαντού δεν την άντεξε και κόπηκε, κόβοντας και το νήμα της ζωής αυτού του αξεπέραστου ορειβάτη. Ήταν 24/10/1989.
Ο Jerzy Kukuczka άφησε πίσω του τη Cecylia Kukuczka και τα δύο παιδιά τους.
