Καθώς οι αποστολές ακολουθούν η μια την άλλη σε μια προσπάθεια να ανεβούν την τελευταία 8άρα χωρίς χειμερινή ανάβαση (το Κ2), φέτος συμπληρώνονται 40 χρόνια από την πρώτη χειμερινή ανάβαση του Everest.
Και βέβαια σωστά το φανταστήκατε (αν δεν το γνωρίζετε ήδη ), αυτή έγινε από τους Πολωνούς, στις 17/2/1980.
Μια άδεια ανάβασης από το Νεπάλ που έληγε στις 15/2, μια κατασκήνωση, η III, που διαλύθηκε από ανέμους 160χλμ/ώρα(!), θερμοκρασίες που στην κατασκήνωση βάσης κατέβαιναν στους -25C° και στην κατασκήνωση III δεν ανέβαιναν πάνω από τους -40C° (!), απίστευτες ποσότητες χιονιού. Θα μπορούσαν να είναι τα χαρακτηριστικά της κόλασης του Δάντη σε μια «παγωμένη» εκδοχή της, αλλά δεν ήταν τίποτα περισσότερο από αυτά που συνάντησαν οι Πολωνοί εκείνο το χειμώνα του 80.
Βέβαια δεν πήγαν ανυποψίαστοι. Το 1973 έκαναν την πρώτη χειμερινή του Nowshak (7492μ.) στο Αφγανιστάν, ενώ την επόμενη χρονιά κατάφεραν να φτάσουν μέχρι τα 8250μ. στο Lhotse, κάνοντας ρεκόρ υψομέτρου σε χειμερινή ανάβαση. Το Everest χειμώνα, ναι αυτός ήταν πλέον Ο στόχος για τους Πολωνούς.
20 ορειβάτες κάτω από την ηγεσία του Andrezj Zawada, φτάνουν αρχές Γενάρη του 80 στο Base Camp της νότιας Διαδρομής. Όλα πάνε καλά. Στήνουν κατασκηνώσεις και προωθούνται μέχρι που …ήρθε ο χειμώνας. Οι σκληρές θερμοκρασίες, οι δυνατοί άνεμοι, τα κρυοπαγήματα, αποδεκατίζουν την ομάδα. Ένα μήνα μετά ελάχιστοι είναι πλέον σε θέση να προσπαθήσουν την κορυφή. Στις 13/2 όμως οι Andrzej Heinrich και Passang Sherpa καταφέρνουν να φτάσουν μέχρι τα 8350μ. Είναι ήδη ένα ρεκόρ, αλλά ο Heinrich είναι πολύ έμπειρος για να ξεγελαστεί. Ο δυνατός άνεμος τους γυρίζει πίσω. Όμως οι Πολωνοί δεν το βάζουν κάτω. Βλέπουν τον καιρό να …καλυτερεύει, οπότε θα ξαναπροσπαθήσουν. Ο Zawada έχει πλέον λίγους ικανούς για κορυφή, αλλά αυτοί οι λίγοι είναι αποφασισμένοι. Θέλουν μια ευκαιρία ακόμη. Αιτούνται κι άλλες μέρες άδειας (η ανάβαση στα βουνά του Νεπάλ εκείνη την εποχή είχε πολύ αυστηρούς χρονικούς και ποσοτικούς περιορισμούς). Τους παραχωρούνται αλλά θα είναι μόνο δυο. Στις 17/2 κάθε προσπάθεια για την κορυφή θα πρέπει να σταματήσει.
16/2. Οι Leszek Cichy και Krzystof Wielicki φτάνουν στο Νότιο Διάσελο στα 8100μ. Βρίσκουν θερμοκρασίες -42°C και δυνατό άνεμο. Τρώνε ελάχιστα. Ξημερώνει η 17/2. Στα σακίδια τους δεν υπάρχουν παρά μόνο τα απαραίτητα. Μέσα σε αυτά δε βρίσκονται ούτε καν φακοί. Θα ήταν άνευ ουσίας. Παίρνουν από μια και μόνο μπουκάλα οξυγόνου. Στις 6:40 ξεκινούν. Ήταν η Στιγμή της Αλήθειας για τους δυο Πολωνούς. Πάνε αργά, αλλά το μεσημέρι στις 2:40, στο BaseCamp ακούγεται από τον ασύρματο η φωνή του Wielicki:
–Γειά σου Base Camp. Ακούς;
–Που είστε;
–Φαντάσου. Στην κορυφή, στην κορυφή του Everest! Αν δεν ήταν αυτό, το Everest, ποτέ δε θα μπορούσα να ονειρευτώ ότι θα ανέβαινα εδώ!
Έμειναν εκεί αρκετή ώρα. Πήραν κάποιες πέτρες, κομμάτια πάγου, ένα σημείωμα που είχε αφήσει κάποιος άλλος ορειβάτης πριν χρόνια, μέτρησαν τη θερμοκρασία. Ξεκίνησαν την κατάβαση. Ήταν αργή, επικίνδυνη, επίπονη. Φτάνουν με διαφορά μιας ώρας στο Νότιο Διάσελο και διανυκτερεύουν. Δυο μέρες μετά επέστρεψαν στο BaseCamp, κλείνοντας την τελευταία σελίδα της αποστολής, μιας αποστολής που ξεκίνησε ένα μύθο.
Τα επόμενα χρόνια και μέχρι σήμερα, οι 13 από τους 14 γίγαντες των Ιμαλαΐων έχουν σκαρφαλωθεί χειμώνα. Οι Πολωνοί έκαναν τις 9 από αυτές! Ο Wielicki μπορεί το 1980 να μην ήταν ο πιο έμπειρος, αλλά σήμερα είναι ένας ζωντανός μύθος: έκανε τις πρώτες χειμερινές αναβάσεις σε Kangchenjunga (8 586μ.) το 1986 και Lhotse (8 516μ.) το 1988 και ήταν ο μόλις πέμπτος ορειβάτης που ανέβηκε και τις 14 8άρες. Απομένει ακόμα το K2. Ο Wielicki ήταν ο αρχηγός της αποστολής που πρόπερσι έφτασε κοντά στην πραγματοποίηση αυτού του στόχου. Πέντε από τα μέλη εκείνης της αποστολής έχουν πετύχει πρώτες χειμερινές αναβάσεις σε 8άρες (Krzystof Wielicki φυσικά και Adam Bielecki, Artur Małek, Denis Urubko και Janusz Gołąb).
Απαράμιλλο θάρρος, ικανότητα, επιμονή και αποφασιστικότητα, συνθέτουν το ζωντανό μύθο των Πολωνών ορειβατών, που δίκαια έχουν το προσωνύμιο «Ice Warriors”.
