Πριν το 1953, το Nanga Parnat (8.126 μ.), ένα από τα 14 8000 μέτρων βουνά, χαρακτηριζόταν από τους ορειβάτες ως «Βουνό – φονιάς». Πάνω από 30 είχαν βρει το θάνατο στις πλαγιές του προσπαθώντας να το κατακτήσουν. Όλοι τους συνάντησαν ανυπέρβλητα εμπόδια και απάνθρωπα σκληρές συνθήκες.
Το 1953, ο Hermann Buhl, ένας 29χρονος «μικρός και ντελικάτος» Αυστριακός, κατάφερε το μέχρι τότε ακατόρθωτο: στάθηκε στην κορυφή. Και μάλιστα με ελαττωματικά κραμπόν, χωρίς συμπληρωματικό οξυγόνο, Sherpas και βέβαια όλα τα τεχνολογικά υλικά που χρησιμοποιούμε σήμερα 70 χρόνια μετά, ακόμα και για μια ανάβαση στον Όλυμπο. Ένας ορειβατικός θρίαμβος. Στην επιστροφή τον βρίσκει η νύχτα και αναγκάστηκε να διανυκτερεύσει έξω. Στο περίφημο και κλασικό βιβλίο του «Nanga Parbat Pilgrimage» περιγράφει γλαφυρά την αδυναμία και τις παραισθήσεις που τον κυριεύουν. Αλλά τότε θυμήθηκε τα Pervitin, τα χάπια μεθαμφεταμίνης που κουβαλούσε στο σακίδιο. «Ήταν η μόνη μου ευκαιρία. Η σύντομη ανανέωση της δύναμης μου θα μπορούσε να μου δώσει αρκετό χρόνο για να κατέβω στη σκηνή».
Το Pervitin ήταν γνωστό στους Γερμανούς και Αυστριακούς αναρριχητές: το χρησιμοποιούσαν για να αποκτήσουν υπεράνθρωπη ενέργεια και συγκέντρωση στο «στόχο». Δεν το ανακάλυψαν αυτοί: κατά τη διάρκεια του Β ‘ Παγκοσμίου Πολέμου ο Γερμανικός Στρατός (και όχι μόνον) το μοίραζε απλόχερα στους στρατιώτες του, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στο άγχος και την κούραση και να μένουν προσηλωμένοι στο «στόχο» (μια γενικά άγνωστη στο ευρύ κοινό παράμετρος του πολέμου). Οι Γερμανοί φαντάροι το αποκαλούσαν panzerschokolade. Ο Buhl πήρε δύο. Αργότερα, πήρε Padutin, μια ουσία που διευκολύνει τη ροή του αίματος και οι ορειβάτες το χρησιμοποιούσαν για την αντιμετώπιση των κρυοπαγημάτων. Μέσα στη βραδιά πήρε άλλα τρία Pervitin, ενώ έφτιαξε τσάι από φύλλα κόκας. Ο Buhl τελικά επέζησε. Και όπως υπονοεί στο βιβλίο του, χωρίς αυτές τις ουσίες δεν θα το κατάφερνε.
Ο Buhl θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους ορειβάτες όλων των εποχών και δίκαια.
Ο Messner τον χαρακτήρισε ως «ορειβάτη χωρίς ισοδύναμο του». Ο χαρακτηρισμός του δικαιώθηκε. Ακόμα και σήμερα, η διαδρομή του Buhl έχει μόνο μια επανάληψη! Αλλά με ντόπα; Με τα σημερινά δεδομένα ο Buhl θα έπρεπε να αποκαθηλωθεί από το βάθρο του.
Όσοι ασχολούνται με την ορειβασία υψηλού υψομέτρου, αυτό που αποκαλούμε «Ιμαλαϊσμό», δεν εκπλήσσονται: η ανάβαση σε τέτοιο υψόμετρο απαιτεί φαρμακευτικό «δεκανίκι».
Είναι πλέον κοινή πρακτική οι ορειβάτες να χρησιμοποιούν ότι πιο τεχνολογικά εξελιγμένο, στην προσπάθεια τους να κατακτήσουν τις κορυφές των ονείρων τους: κραμπόν και πιολέ υψηλής απόδοσης, Goretex, θερμαινόμενα γάντια, εκατοντάδες μέτρα αδιάβροχων σχοινιών, επικοινωνία, ακριβείς μετεωρολογικές προβλέψεις, αντηλιακά, ισοτονικά ποτά και τόσα ακόμα. Ούτε τα μισά από αυτά δεν είχε ο Buhl! Αλλά ντόπα;
Όσοι ασχολούνται με την ορειβασία υψηλού υψομέτρου, αυτό που αποκαλούμε «Ιμαλαϊσμό», δεν εκπλήσσονται: η ανάβαση σε τέτοιο υψόμετρο απαιτεί φαρμακευτικό «δεκανίκι». Ο Buhl είναι απλά ένας κρίκος σε μια μακριά αλυσίδα. Οι Maurice Herzog και Louis Lachenal, το περίφημο Γαλλικό δίδυμο που κατέκτησε την Annapurna το 1950, χρειάστηκε τη βοήθεια μορφίνης για να επιβιώσει πάνω από τα 8000μ. Δεν πρέπει να παραβλέψουμε ότι ήταν οι πρώτοι που κατάφεραν να σπάσουν το φράγμα των 8000μ. Ο Stephen Venables στο Kangshung το 1988 άνοιξε μια διαδρομή που με τα τότε δεδομένα φαινόταν παράλογη. Χρησιμοποίησε χάπια καφεϊνης. Τα παραδείγματα θα μπορούσαν να συνεχιστούν.
Η καθαρότητα του αλπινισμού είναι μια γελοία έννοια
Αλλά σίγουρα προκαλεί έκπληξη ο μακρύς κατάλογος ουσιών και διεγερτικών, που οι αλπινιστές υψομέτρου χρησιμοποιούν και που όλο και μεγαλώνει: στεροειδή, αμφεταμίνες, ερυθροποιητίνη (η γνωστή στους ποδηλάτες ΕΡΟ, η ντόπα του Lance Armstrong), επινεφρίνη και νιφεδιπίνη, μορφίνη και κωδεΐνη, αλλά και Viagra και Cialis, ουσίες που (μεταξύ άλλων) αυξάνουν τη ροή αίματος στους πνεύμονες και μετριάζουν το πνευμονικό οίδημα μεγάλου υψομέτρου (HAPE). Όλα χρησιμοποιούνται τακτικά, αλλά σπάνια συζητιούνται. Τις προηγούμενες δεκαετίες, οι μεγαλύτεροι ορειβάτες, η ελίτ του αθλήματος, εστίασαν στο συμπληρωματικό οξυγόνο, το αποκήρυξαν και το θεώρησαν «κλέψιμο». Κανείς δεν ασχολήθηκε με τα υπόλοιπα. Οι κατακτητές των Υψηλών Κορυφών στέκονταν αγέρωχοι πάνω από τους κοινούς θνητούς.
Αλλά η μαζικοποίηση του Ιμαλαϊσμού ή μάλλον η εμπορευματοποίηση του, που εν πολλοίς οι ίδιοι στήριξαν -αν δεν τη δημιούργησαν- έχει και παρενέργειες. Το 2013, ένας ορειβάτης- πελάτης, πέθανε στο Everest. Ο θάνατος του ήρθε αμέσως μετά από ταυτόχρονη λήψη ουσιών και διεγερτικών. Το θέμα ήταν πιασάρικο και το Αμερικάνικο περιοδικό Outside (αυτό που έστειλε τον Krakauer στο Everest το 96, ο οποίος περιέγραψε εν συνεχεία την καταστροφή εκείνης της χρονιάς στο πλέον εμπορικό ορειβατικό βιβλίο, το «In To Thin Air») το κάνει άρθρο, κατακεραυνώνοντας τη χρήση ουσιών στα βουνά. Ο ορειβάτης είχε μεταξύ άλλων χρησιμοποιήσει και δεξαμεθαζόνη (Dex), ένα αντιφλεγμονώδες στεροειδές που έχει την ικανότητα να θεραπεύει την ασθένεια του υψομέτρου (HAPE).
Αλλά το Dex είναι σωτήριο για τους ορειβάτες που επιχειρούν σε μεγάλα βουνά όπως το Everest. Έχει σώσει δεκάδες ζωές τα τελευταία χρόνια και βρίσκεται στο σακίδιο κάθε επαγγελματία Οδηγού εδώ και δεκαετίες. Η κατάχρηση του Dex, φυσικά, έχει κινδύνους, αλλά στο άρθρο καταγγέλλεται «μια επικίνδυνη τάση στην ορειβασία: αχαλίνωτη χρήση φαρμάκων που βελτιώνουν την απόδοση».
Όλοι οι ορειβάτες συμφωνούν ότι η προληπτική λήψη Dex είναι «κλέψιμο», αλλά υπάρχει ελάχιστος δημόσιος προβληματισμός για το τι είναι κλέψιμο τελικά. Έτσι επικρατεί μια σύγχυση και οι περισσότεροι απλώς δεν το συζητάνε.
«Οι ορειβάτες χρησιμοποιούν σίγουρα φάρμακα που βελτιώνουν την απόδοσή τους και το κρύβουν», λέει ο Cory Richards, ο οποίος έχει ανέβει το Everest χωρίς τη βοήθεια συμπληρωματικού οξυγόνου. «Δεν υπάρχει ελεγκτική αρχή στην ορειβασία, έτσι δεν υπάρχει κανένας κανόνας κατά των ουσιών, και η λογική είναι, γιατί να το αποκαλύψω;». Βέβαια υπάρχει μια λεπτή γραμμή: ο Richards δεν αναφέρεται στο Dex ως φάρμακο που θα σώσει κάποιον από την Ασθένεια του Υψομέτρου (HAPE), αλλά στην προληπτική του χρήση ως ενισχυτικού απόδοσης. Μάλλον δεν έχει άδικο: το Dex μπορεί να το βρεις στους δρόμους της Κατμαντού με ένα δολάριο, ενώ αρκετοί οδηγοί το προτείνουν προληπτικά στους πελάτες τους!
Ο Δρ Luanne Freer, ο ιδρυτής του Everest ER (το νοσοκομείο στο Base Camp του Everest), έχει φροντίσει αρκετούς ορειβάτες που πάσχουν από παρενέργειες Dex και άλλων ουσιών, συμπεριλαμβανομένου ενός που πήρε μεγάλες δόσεις Dex στην ανάβαση και πέθανε από HAPE κοντά στην κορυφή. «Η χρήση του Dex την ημέρα της ανάβασης ως ενισχυτή απόδοσης είναι επικίνδυνη», λέει. «Είναι λιγότερο πιθανό ότι έτσι θα λειτουργήσει σε μια κατάσταση διάσωσης. Όταν το χρειαστείτε πραγματικά, δε θα βοηθήσει». Ο Δρ. Peter Hackett από το Institute for Alpine Medicine έχει άλλη οπτική: «Ο τύπος του Outside, πήρε δεξαμεθαζόνη κάθε μέρα για δύο μήνες, πράγμα που είναι πραγματικά ηλίθιο. Εάν χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε φάρμακο με αυτόν τον τρόπο, θα έχετε πρόβλημα … Νομίζω ότι το άρθρο έκανε πολύ φασαρία για το τίποτα».
«Το οξυγόνο είναι η τέλεια ντόπα»
Αλλά δεν είναι μόνο το Dex. Μια άλλη πιθανή σωτηρία για τους ορειβάτες είναι η ακεταζολαμίδη, που ονομάζεται επίσης Diamox, η οποία επιταχύνει τον εγκλιματισμό και βοηθά στην πρόληψη της ασθένειας του υψομέτρου. Οι ορειβάτες το χρησιμοποιούν στα μεγάλα υψόμετρα τουλάχιστον από τη δεκαετία του ’70. Σε αντίθεση με το Dex ωστόσο, οι παρενέργειες του Diamox είναι σχετικά αβλαβείς: λειτουργεί ως διουρητικό, οπότε κατουράς συνέχεια. Αν και δεν είναι ενισχυτής απόδοσης – το Diamox ουσιαστικά μειώνει την ικανότητα άσκησης – οι ορειβάτες το χρησιμοποιούν την ημέρα της κορυφής για να αποφύγουν την ασθένεια του υψομέτρου. Για τους οπαδούς της καθαρής ορειβασίας και αυτό εξακολουθεί να θεωρείται μη έντιμο.
Τόσο η δεξαμεθαζόνη (Dex) όσο και η ακεταζολαμίδη (Diamox) απαγορεύονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό για την καταπολέμηση του ντόπινγκ (WADA). Όμως, η WADA δεν έχει ρυθμιστικό ρόλο στην ορειβασία, η οποία είναι απόλυτα αυτοδιοικούμενη. Η μόνη επίσημη Αρχή του αθλήματος είναι η Διεθνής Ομοσπονδία Ορειβασίας και Αναρρίχησης (UIAA), αλλά έχει μικρή δύναμη επιβολής και ασχολείται περισσότερο με την διατήρηση του καθαρού «πνεύματος και παραδόσεων» του αλπινισμού (δες Διακύρηξη του Τυρόλο). Είναι γνωστό ότι στην Ορειβασία οι ίδιοι οι ορειβάτες θέτουν τους κανόνες. Αναμφίβολα πρόκειται για ένα ξεχωριστό άθλημα.
Και τι λένε οι ορειβάτες τελικά; Ο Messner το 99, στο βιβλίο του «Everest: Expedition to the Ultimate» δηλώνει: «Ο αναρριχητής που δεν βασίζεται στις δικές του δυνάμεις και δεξιότητες, αλλά σε συσκευές και ουσίες, εξαπατά τον εαυτό του». Αποκηρύσσει και το συμπληρωματικό οξυγόνο: «Η μάσκα οξυγόνου είναι σαν ένα εμπόδιο μεταξύ του ανθρώπου και της φύσης». Σε μια μεταγενέστερη συνέντευξή του, το πάει ακόμα μακρύτερα: πρότεινε doping control στο Everest. «Είμαι περίεργος αν κάποιος είναι πρόθυμος να δώσει ένα δείγμα ούρων».
Ο Messner μας μπέρδεψε. Μήπως ξέχασε τη μεθαμφεταμίνη του Buhl ή το σχοινοσύντροφο του, Peter Habeler, ο οποίος ήταν «βαριά ναρκωμένος» κατά τη διάρκεια της θρυλικής τους ανάβασης στο Everest το 1978, την πρώτη που έγινε χωρίς συμπληρωματικό οξυγόνο; Το συμπέρασμα φαίνεται να είναι ότι για τον Messner είναι αποδεκτοί ορισμένοι ορειβάτες και ορισμένα είδη ουσιών, τα διεγερτικά και τα παυσίπονα, ενώ η νέα γενιά ουσιών που κουβαλάν οι επίδοξοι κατακτητές του Everest καθώς και τα φάρμακα εγκλιματισμού, δεν είναι.
Γιατί θα πρέπει να επιτρέπεται να χρησιμοποιείτε ένα φάρμακο μόνο σε περίπτωση που αρρωστήσετε ή λίγο πριν το θάνατο, όταν η λήψη του εκ των προτέρων μπορεί να το αποτρέψει;
Ο Verner Møller, καθηγητής δημόσιας υγείας στο Πανεπιστήμιο του Aarhus στη Δανία, πιστεύει ότι η ηθική μομφή για τις ουσίες στην ορειβασία είναι μια συζήτηση που αποσκοπεί να εξυψώσει τους ορειβάτες από τη μάζα. «Η καθαρότητα του αλπινισμού είναι μια γελοία έννοια», λέει. «Είναι μια αφήγηση που οι ελίτ ορειβάτες αποφάσισαν να γράψουν. Κάθονται πίνοντας καφέ στο Base Camp και κανείς δεν το αμφισβητεί. Μια μέρα μπορεί να έρθει κάποιος και να τους πει: Ξέρετε, ο καφές έχει καφεΐνη, που είναι ένα φάρμακο που βελτιώνει την απόδοση, έτσι καταστρέφεται το ιδανικό του αλπινισμού εάν πίνετε καφέ. Και αυτό θα δημιουργήσει μια νέα αφήγηση».
Για το Møller αυτός ο τρόπος σκέψης είναι μια παραίτηση από τη λογική. «Στην εποχή του Hermann Buhl, οι ουσίες δεν ήταν πρόβλημα. Ήταν σαν να παίρνετε μαζί σας ένα φλιτζάνι καφέ», λέει. «Σήμερα είναι ένα πρόβλημα. Αλλά τότε δεν υπήρχαν όλα αυτά τα φάρμακα που έχουμε τώρα. Δεν είχαμε τις μπότες. Δεν είχαμε την ποιότητα των crampons και των piolet. Τα σχοινιά που υπάρχουν στο Everest τώρα δεν ήταν εκεί όταν o Χίλαρι προσπαθούσε να το ανέβει. Οι τεχνικές εξελίξεις που έχουμε δει και που όλο και περισσότεροι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν στο Everest, ήταν παλιότερα διαθέσιμες σε πολύ λίγους. Επομένως, είναι πολύ βολικό να δηλώνετε ξαφνικά, για τα φάρμακα που βελτιώνουν την απόδοση».
Σύμφωνα με τον Møller, είναι κοντόφθαλμη στάση ο εξοβελισμός των ουσιών στην ορειβασία μεγάλου υψομέτρου. «Όταν πρόκειται για ορειβασία, οι συμμετέχοντες διακυβεύουν πολλά περισσότερα από ένα μετάλλιο ή ένα συμβόλαιο», οπότε «μια ευρεία ηθική απαξίωση των ουσιών στην ορειβασία είναι παρωχημένη».
«Γιατί θα πρέπει να επιτρέπεται να χρησιμοποιείτε ένα φάρμακο μόνο σε περίπτωση που αρρωστήσετε ή λίγο πριν το θάνατο, όταν η λήψη του εκ των προτέρων μπορεί να το αποτρέψει;» επιχειρηματολογεί ο Møller. «Όταν φτάνετε πραγματικά σε αυτό», λέει ο Møller, «τα φάρμακα και τα διεγερτικά – τα πάντα από την Pervitin έως την καφεΐνη και τη δεξαμεθαζόνη, είναι μια άλλη τεχνολογία, απλά ένα άλλο κομμάτι του εξοπλισμού, μια συνέχεια από το μάλλινο μαλλί Shetland του Edmund Hillary, στα σημερινά ισοθερμικά FlashDry. Ποια είναι η λογική λέγοντας: Έχετε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσετε αυτά τα τελευταίας τεχνολογίας φανταχτερά εργαλεία, crampons, σχοινιά, goretex και συγχρόνως να συμπληρώνετε: πήρατε ένα χάπι; Είστε η ντροπή του αλπινισμού! Συχνά αυτοί, είναι οι ίδιοι άνθρωποι που λένε ότι δεν πρέπει να επιτρέπεται να χρησιμοποιείτε συμπληρωματικό οξυγόνο».
Από τους 4.000 ορειβάτες που έχουν ανέβει το Everest, μόνο περίπου 200 το κατάφεραν χωρίς πρόσθετο οξυγόνο. Για τη συντριπτική πλειοψηφία, γι΄αυτούς τους κυνηγούς τροπαίων που πληρώνουν 65.000 δολάρια για αυτό το προνόμιο, το συμπληρωματικό οξυγόνο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του εξοπλισμού τους. Χωρίς αυτό, οι περισσότεροι δεν θα έφταναν ούτε στο πρώτο Camp.
«Το οξυγόνο είναι η τέλεια ντόπα», λέει ο Conrad Anker, ένας εμβληματικός ορειβάτης που έχει ανέβει το Everest τρεις φορές, με και χωρίς συμπληρωματικό οξυγόνο. «Μειώνει το υψόμετρο του Everest κατά 2500 μέτρα ή και περισσότερο». Ο Δρ. Hackett του Institute for Alpine Medicine συμφωνεί: «Το συμπληρωματικό οξυγόνο είναι η μόνη ουσία που έχει αποδειχθεί ότι αποδίδει απόλυτα σε μεγάλο υψόμετρο. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα μπορούσαν να ανέβουν στο Everest χωρίς αυτό». Ο Cory Richards υπερθεματίζει: «Με τους νέους ρυθμιστές, τις ελαφρύτερες μπουκάλες και τις πιο αποτελεσματικές μάσκες, παίρνετε ιατρική ποσότητα οξυγόνου, κάτι που το κάνει πολύ πιο εύκολο». Ο επαγγελματίας οδηγός Adrian Ballinger δηλώνει: «Ανεβάζει το ντόπινγκ σε ένα τελείως άλλο επίπεδο». Ο φημισμένος αλπινιστής Steve House τηρεί την πιο σκληρή γραμμή: «Το συμπληρωματικό οξυγόνο είναι σίγουρα ντόπινγκ. Και είναι σαφώς εξαπάτηση. Δεν υπάρχει ούτε μια ανάβαση που έγινε με συμπληρωματικό οξυγόνο στο βιβλίο μου».
Η ορειβασία είναι απλή: Πηγαίνετε στην κορυφή, θα έχετε μια καλή στιγμή και αυτή η διαδικασία δε βλάπτει άλλους ανθρώπους
C. Anker
Ο Anker όμως είναι πιο διαλλακτικός, βάζοντας και άλλες παραμέτρους. «Η ανάβαση του Everest χωρίς συμπληρωματικό οξυγόνο, είναι κάτι που μόνο λίγοι άνθρωποι έχουν τις ικανότητες να την κάνουν, γιατί είναι σωματικά εξαντλητικό», λέει. Βάζει και άλλες ηθικές πτυχές του αθλήματος. Το 2007, ο Anker ανέβηκε ελεύθερα το Secont Step στη βόρεια διαδρομή του Everest. Δηλαδή δε χρησιμοποίησε τις σκάλες που υπάρχουν εκεί,αλλά σκαρφάλωσε «ελεύθερα». Στην ορειβασία, εάν ανεβείτε ελεύθερα κάτι, γίνεται το νέο πρότυπο. «Ήταν η επιλογή μου, και ένιωσα ότι είχα τη δύναμη μέσα μου να το κάνω», λέει ο Anker. «Αλλά θα ήταν σωστό να πάρω τις δύο σκάλες που είναι εκεί πάνω και να τις πετάξω από το βουνό και να πω σε όλους: Πρέπει να το κάνεις αυτό σύμφωνα με το πρότυπό μου; Είναι λίγο σκληρό να προσπαθείς να επιβάλλεις τα επιτεύγματά σου πάνω σε όλους τους άλλους».
Ο Anker, βάζει μια παράμετρο που δεν είναι άλλη παρά η εξάρτηση από την υποστήριξη των Sherpas στα βουνά. «Οι Sherpas κάνουν πολύ περισσότερα για μια ευκολότερη ανάβαση από ότι κάνει το συμπληρωματικό οξυγόνο», λέει. «Η ανάβαση του Everest με τίμια μέσα θα σήμαινε πραγματικά να το κάνουμε χωρίς την υποστήριξη Sherpa». Περίπου το 95% των ορειβατών στα Ιμαλάια βασίζονται στους Sherpas για να κουβαλήσουν υλικά, να στήσουν σχοινιά και να ανοίξουν διαδρομές. Στον Everest, οι Sherpas παίρνουν πάνω τους πολλούς κινδύνους. Για παράδειγμα, διασχίζοντας, εξοπλίζοντας και περνώντας από τον επικίνδυνο παγετώνα Khumbu. Πάνω από 130 έχουν πεθάνει ενώ εργάζονταν για τους Δυτικούς.
«Δεν είναι πλέον απλώς ζήτημα εξαπάτησης», υποστηρίζει ο Anker, του οποίου το φιλανθρωπικό ίδρυμα «Alex Lowe Charitable Foundation», βοηθά τις κοινότητες Sherpa στο Νεπάλ. «Υπάρχουν βαθύτερες ηθικές συνέπειες, γιατί με το να προσλαμβάνετε Sherpas, βάζετε τη ζωή τους σε κίνδυνο προς όφελός σας. Πρέπει να αποδεχτείτε την ηθική διάσταση αυτού του γεγονότος».
«Η αμαρτία λοιπόν, δεν είναι ότι κάποιος κάνει κάτι που υποψιάζεστε ότι δεν το κάνει σωστά, είναι κάτι πολύ πιο περίπλοκο και βλαβερό, γιατί υποδηλώνει ότι μια έντονη εμπειρία μπορεί να αγοραστεί και να πωληθεί και ότι τα κατορθώματα, το θάρρος και η ικανότητα στα βουνά, είναι κατά κάποιον τρόπο μέσον συναλλαγής»
«Κάνουμε ορειβασία γιατί πάνω απ’ όλα, αυτή είναι ελευθερία, ένας τρόπος ύπαρξης χωρίς τους περιορισμούς του χρόνου και του χώρου και χωρίς όλους τους κανόνες και τις ανθρώπινες κατασκευές που επιβάλλονται σε κάθε άλλο άθλημα. Η ορειβασία είναι απλή: Πηγαίνετε στην κορυφή, θα έχετε μια καλή στιγμή και αυτή η διαδικασία δε βλάπτει άλλους ανθρώπους».
Ίσως αυτό θα έπρεπε να είναι η κατευθυντήρια γραμμή του αλπινισμού και τίποτα περισσότερο. Ίσως έτσι καταλάβουμε τι συνέβη πριν από 60 χρόνια κοντά στην κορυφή του Nanga Parbat, όταν ο Buhl ήταν εκεί έξω χωρίς τροφή και νερό, φτύνοντας αίμα. Ο χρόνος του τελείωνε και η meth ήταν η λύση.
