Σε όλο τον κόσμο εκατομμύρια ανθρώπων ασκούν την ορειβασία και την αναρρίχηση. Σε πολλές χώρες τα αθλήματα βουνού έχουν γίνει σημαντικός παράγοντας της καθημερινής ζωής. Σπάνια κάποια άλλη δραστηριότητα περιλαμβάνει τόσο μεγάλο φάσμα κινήτρων όπως τα αθλήματα του βουνού.
Αυτά δίνουν την ευκαιρία στους ανθρώπους να εκπληρώσουν προσωπικούς στόχους και να ακολουθήσουν μια δραστηριότητα με νόημα που διαρκεί για όλη τους τη ζωή. Τα κίνητρα για να παραμείνει κάποιος ενεργός στα βουνά και στους βράχους ποικίλουν από τα οφέλη για την υγεία, την ευχαρίστηση της κίνησης, την επαφή με τη φύση
καθώς και τα κοινωνικά κίνητρα μέχρι τη μαγεία της εξερεύνησης και της περιπέτειας. Η Διακήρυξη του Τυρόλο για την Καλύτερη Aσκηση των Αθλημάτων Βουνού που εγκρίθηκε από το Συνέδριο για το Μέλλον των Αθλημάτων Βουνού στο Innsbruck Αυστρίας (περιοχή του Τυρόλο) στις 8 Σεπτεμβρίου 2002 περιλαμβάνει μια σειρά αξιών και αξιωμάτων για να δοθεί κάποια καθοδήγηση ως προς την καλύτερη άσκηση των αθλημάτων βουνού.
Αυτά δεν αποτελούν κανόνες ή λεπτομερείς οδηγίες αλλά:
1. Ορίζουν τις σημερινές βασικές αρχές των αθλημάτων βουνού.
2. Περιέχουν αρχές και προδιαγραφές συμπεριφοράς.
3. Διατυπώνουν τα ηθικά κριτήρια για τη λήψη αποφάσεων σε αβέβαιες περιστάσεις.
4. Παρουσιάζουν τα ηθικά κριτήρια βάσει των οποίων το κοινό μπορεί να κρίνει τα αθλήματα
βουνού.
5. Μυούν τους αρχάριους στις αξίες και τις ηθικές αρχές που διέπουν το άθλημα τους.
Στόχος της Διακήρυξης του Τυρόλου είναι να βοηθήσει στην πραγμάτωση του ενυπάρχοντας δυναμικού των αθλημάτων βουνού για αναψυχή και προσωπική ανάπτυξη καθώς και προβολή της κοινωνικής ανάπτυξης της κατανόησης των διάφορων πολιτισμών και της περιβαλλοντικής συνείδησης.
Προς αυτή την κατεύθυνση η Διακήρυξη του Τυρόλο αντλεί από τους άγραφους κώδικες συμπεριφοράς και τις αξίες που ενυπάρχουν στο άθλημα και τους διευρύνει για να ανταποκριθούν στις ανάγκες της εποχής μας. Οι θεμελιώδεις αξίες στις οποίες στηρίζεται η Διακήρυξη του Τυρόλο, θεωρούν αληθές ότι όλοι όσοι ασχολούνται με τα αθλήματα βουνού παγκοσμίως – είτε είναι πεζοπόροι περιπατητές, είτε ορειβάτες, είτε οπαδοί της αθλητικής αναρρίχησης, αναζητούν να διευρύνουν τα όρια τους στα μεγάλα υψόμετρα. Ακόμα και αν μερικές από τις βασικές αρχές συμπεριφοράς έχουν πρακτική αξία μόνο για μια μικρή ελίτ,
πολλές από τις προτάσεις που διατυπώθηκαν στη Διακήρυξη του Τυρόλου απευθύνονται συνολικά στην οικογένεια των αθλημάτων βουνού. Με αυτές τις προτάσεις ελπίζουμε
ιδιαίτερα πως θα προσεγγίσουμε τους νέους διότι αυτοί αποτελούν το μέλλον των αθλημάτων βουνού.
Η Διακήρυξη του Τυρόλο είναι έκκληση για:
. Την αποδοχή των κινδύνων και την ανάληψη των ευθυνών μας
. Αντιστάθμισμα των στόχων με την ικανότητα και τον εξοπλισμό
. Έντιμη συμπεριφορά και ειλικρινείς αναφορές στη δράση μας
. Αγώνα υπέρ της άριστης πρακτικής και διαρκούς γνώσης
. Ανοχή, κατανόηση των άλλων και αλληλοβοήθεια
. Την προστασία της άγριας και φυσικής μορφής των ορέων και των ορθοπλαγιών
. Την υποστήριξη των τοπικών κοινωνιών και τη βιώσιμη ανάπτυξη τους
Η Διακήρυξη του Τυρόλο βασίζεται στην ακόλουθη ιεραρχία αξιών:
. Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια – Η αρχή ότι τα ανθρώπινα όντα γεννιούνται ελεύθερα και ίσα στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα και θα πρέπει να ενεργούν προς αλλήλους μέσα σε πνεύμα αδελφικότητας. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στα ίσα δικαιώματα ανδρών και γυναικών.
. Ζωή, Ελευθερία, Ευτυχία – ως αναφαίρετα δικαιώματα και με την ιδιαίτερη ευθύνη των αθλημάτων βουνού απέναντι στους αυτόχθονες πληθυσμούς των ορεινών περιοχών για να προστατευθούν τα δικαιώματα των κοινοτήτων που κατοικούν σε αυτές.
. Προστασία της Φύσης – ως δέσμευση για να διασφαλιστεί η οικολογική αξία και ο φυσικός χαρακτήρας στις ορεινές περιοχές και στα αναρριχητικά πεδία παγκοσμίως. Αυτό περιλαμβάνει την προστασία των επαπειλούμενων ειδών χλωρίδας και πανίδας, τα οικοσυστήματα τους και το τοπίο.
. Αλληλεγγύη – ως ευκαιρία μέσα από τη συμμετοχή στα αθλήματα βουνού να προβληθεί η ομαδικότητα, η συνεργασία και η κατανόηση και να υπερπηδηθούν τα εμπόδια που συχνά προβάλλουν εξ αιτίας του φύλου, ηλικίας, χρώματος, εθνικότητας, επιπέδου ικανότητας, κοινωνικής ή εθνικής καταγωγής, θρησκεύματος ή δόγματος.
. Αυτο-πραγματοποίηση – σαν μια ευκαιρία μέσα από τη συμμετοχή στα αθλήματα βουνού να
γίνει σημαντική πρόοδος ως προς τους επιθυμητούς στόχους και να επιτευχθεί η προσωπική ικανοποίηση.
. Αλήθεια – ως αναγνώριση ότι στα αθλήματα βουνού η εντιμότητα είναι πρωταρχικό στοιχείο για να αποτιμηθούν τα επιτεύγματα. Αν η διαιτησία αντικαταστήσει την αλήθεια θα είναι πλέον αδύνατο να αξιολογηθούν οι αναρριχητικές επιδόσεις.
. Υπεροχή – ως μια ευκαιρία, μέσα από τη συμμετοχή στα αθλήματα βουνού, να αγωνισθούμε για στόχους που δεν έχουν επιτευχθεί στο παρελθόν και να θέσουμε ανώτερα κριτήρια.
. Περιπέτεια – ως αναγνώριση ότι στα αθλήματα βουνού η διαχείριση του κινδύνου μέσα από τη σωστή κρίση, τις ικανότητες και την ατομική ευθύνη είναι ένας πρωταρχικός παράγοντας. Η πολυμορφία των αθλημάτων βουνού επιτρέπει στον καθένα να διαλέξει τη δική του μορφή
περιπέτειας εφ’ όσον η ικανότητα και οι πιθανοί κίνδυνοι αντισταθμίζονται.
*ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το παρόν κείμενο είναι το τελικό κείμενο όπως παραδόθηκε στη Γενική Συνέλευση της UIAA τον Οκτώβριο 2002 στο Flaggstaf χωρίς να τεθεί σε ψηφοφορία. Η
σύνταξη των άρθρων έγινε από τους συνέδρους στα διάφορα εργαστήρια που δημιουργήθηκαν στην Αυστρία τον Σεπτέμβριο 2002.
Η Ε.Ο.Ο.Α. (Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας Αναρρίχησης) συμμετείχε στο εργαστήρι: «Πρόσβαση και Προστασία»
