Σε ένα τεχνητό περιβάλλον (π.χ. στο σπίτι) είναι σχετικά εύκολο να ρυθμίσεις τις κατάλληλες συνθήκες θερμικής άνεσης, απλά ανάβοντας την θέρμανση ή τον κλιματισμό. Στο φυσικό περιβάλλον όμως και ιδιαίτερα το χειμερινό βουνό όπου οι συνθήκες και οι ανάγκες μεταβάλλονται συνεχώς – και συνήθως σε ακραία επίπεδα – και η μόνη πηγή θερμότητας είναι αυτή που παράγει το ίδιο μας το σώμα, τότε είναι πολύ σημαντικό το θερμομονωτικό μας κάλυμμα, δηλαδή ο ρουχισμός, να λειτουργούν μηχανικά άριστα.
Γενικά, το ανθρώπινο σώμα παράγει θερμότητα από την χημική ενέργεια (τροφή) που μετατρέπεται σε κινητική και θερμική και απορρίπτει θερμότητα δια ακτινοβολίας, αγωγιμότητας (δι’επαφής) και εφίδρωσης. Το ποσό της απώλειας είναι άμεσα σχετικό με παράγοντες θερμοδυναμικούς (θερμοκρασία περιβάλλοντος, ταχύτητα αέρα, σχετική υγρασία), φυσικούς (δραστηριότητα, ηλικία, υγεία) και την θερμομόνωση (ρουχισμός)
Το ιδρωμένο δέρμα απολύει θερμότητα 23 φορές πιο γρήγορα από ότι το αντίστοιχο στεγνό. Η σημασία δηλαδή του να παραμείνουμε στεγνοί είναι πολύ μεγάλη. Επίσης τo μέγεθος αυτό αυξάνει κατά 1,5-2°C για κάθε 5m/sec αέρα (windchillfactor) όταν το δέρμα είναι εκτεθειμένο στον αέρα.
Εκτός από την διατήρηση της θερμότητας στο σώμα, εξίσου σημαντική είναι και η απόρριψη της περίσσιας θερμότητας (π.χ. σε μια έντονη ανάβαση) για αποφυγή υπερθερμίας. Κατά την ξεκούραση και την στάση το σώμα εκπέμπει 80 – 120 W(Watt), στο απλό περπάτημα 250 W, ενώ σε μια ζόρικη ανάβαση ξεπερνά και τα 500 W.
Στην πράξη…
Τα θερμοεσώρουχα είναι από τα πιο σημαντικά μέρη του εξοπλισμού στο βουνό. Ένα fleece ή ένα jacket θα το βάλεις και θα το βγάλεις αρκετές φορές κατά την διάρκεια μιας εξόρμησης. Τα θερμοεσώρουχα όμως είναι σαν δεύτερο δέρμα καθώς δεν βγαίνει σχεδόν ποτέ από πάνω σου: Τα φοράς στην πρόσβαση, στην ανάβαση, στο καταφύγιο και στον ύπνο, στην αναρρίχηση και την κατάβαση..
Ειδικά για εμάς που παίρνουμε ελάχιστα πράγματα μαζί στο βουνό, δεν κουβαλάμε επιπλέον ρούχα από αυτά που ήδη φοράμε (εκτός ίσως από μια vesta), είναι πολύ σημαντικό να ανταπεξέρχονται άριστα. Αν βραχεί δηλαδή να στεγνώνει άμεσα, να μην εμποδίζει τις κινήσεις ή να μην αφήνει σημείο του δέρματος σε άμεση επαφή με τον αέρα.
Συμπεράσματα…
Χειμώνας 2012. Μας δόθηκε η ευκαιρία να δοκιμάσουμε σε πραγματικές συνθήκες ένας νέο τύπο θερμοεσωρούχων, τα OMNIHEAT της COLUMBIA. Συνολικά δοκιμάστηκαν εντατικά σε χειμερινή ορειβασία και ορειβατικό σκι σε διάφορα βουνά (Παρνασσός, Γκιώνα, Χελμός, Δίρφυ, Ζήρια, Αυστριακές Άλπεις) και σε ποικίλες καιρικές συνθήκες, καθώς και σε πόλη ορισμένες πολύ κρύες μέρες (περπάτημα, οδήγηση μοτοσυκλέτας κλπ) με τα εξής συμπεράσματα:
• Άνεση: Είναι μακρύ και στον κορμό και στα μανίκια και δεν υπάρχει περίπτωση να αφήσει εκτεθειμένη πχ. την μέση όσο και αν σκύψεις η στρίψεις το σώμα.
• Stretch: Το ύφασμα είναι ελαστικό και επιτρέπει ευκινησία και άνεση και αν κάτι δυσκολέψει την οποιαδήποτε κίνηση, σίγουρα αυτό δεν θα είναι το θερμοεσώρουχο!
• Αντιμικροβιακό: Μετά από έντονες και πολυήμερες χρήσεις στα βουνά, το ρούχο δεν μύρισε.
• Omni-heat: Αρχικά εντύπωση κάνει το ύφασμα από την μέσα πλευρά. Είναι καλυμμένο με αναρίθμητες μικροσκοπικές ασημένιες κουκκίδες που αντανακλούν μέρος της ακτινοβολίας του σώματος, παράλληλα όμως αναπνέει άνετα το σώμα.
• Οmni-wick: To ύφασμα έχει τέτοια υφή που απομακρύνει τον ιδρώτα μακριά από το σώμα διατηρώντας στεγνό το δέρμα.
• Ραφές: Οι ραφές και ειδικά οι ενώσεις στις ραφές είναι πολύ διακριτικές και λεπτές και δεν υπάρχει περίπτωση να δημιουργήσουν σημεία πίεσης στο δέρμα κάτω από ένα μπωντριέ, μια σέλα ποδήλατου, όσες ώρες και αν περάσουν.
* Δεν υπάρχει κακός καιρός, μόνο κακά ρούχα (σουηδικό γνωμικό)
Κείμενο – φωτογραφίες:
Ηλίας Λέφας (MSc Energy Engineering, KTH Sweden)
Κική Γιαννακίδου
