Ο Αντώνης Συκάρης είναι ένας κυνηγός του υψομέτρου. Έχει πάθος για τα ψηλά βουνά. Ορειβάτης που έχει συμμετάσχει σε πολλές αποστολές, τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σχεδόν συνέχεια σε κάποιο βουνό 8000 μέτρων. Τους τελευταίους μήνες πήρε μέρος σε μια ιστορική, αλλά και αμφιλεγόμενη αποστολή, αυτή στο K2.
Μια αποστολή που είχε Θρίαμβο, αλλά και Τραγωδία. Μια αποστολή που ενόχλησε αρκετούς στην παγκόσμια αλλά και στην εδώ ορειβατική κοινότητα. Μια αποστολή που τράβηξε τα βλέμματα εκατομμυρίων ανθρώπων απ’ όλο τον κόσμο, που μέσα από τα social media παρακολουθούσαν, σχεδόν λεπτό προς λεπτό, τα βήματα μερικών δεκάδων ανθρώπων στην προσπάθεια τους για την ανάβαση ενός βουνού. Ήταν κάτι πρωτόγνωρο. Ο Αντώνης Συκάρης ήταν εκεί και απαντά στις ερωτήσεις μας για όλα αυτά.
Αντώνη πότε και πως ξεκίνησε για σένα η ιστορία με το K2;
Ξεκίνησε τον περασμένο Οκτώβρη, όταν έλαβα μια πρόσκληση από την SST και τον Dawa για να συμμετάσχω στην προσπάθεια για την πρώτη χειμερινή ανάβαση του K2. Η πρόσκληση αυτή στάλθηκε και σε άλλους 9 ορειβάτες. Όλοι μας είχαμε από αρκετή έως μεγάλη εμπειρία στα βουνά 8000 μέτρων. Αργότερα προστέθηκαν και άλλοι 8.
Δε σε τρόμαξε αυτό; Ήταν κάτι στο οποίο μερικοί από τους καλύτερους σπεσιαλίστες του Ιμαλαϊσμού είχαν αποτύχει.
Δε θα έλεγα ότι με τρόμαξε, θα έλεγα ότι είχα από την αρχή συναίσθηση του εγχειρήματος. Ήταν κάτι πολύ δύσκολο, προφανώς, αλλά ήθελα και πίστευα ότι ήμουν σε θέση να δοκιμάσω και να ανταπεξέλθω. Αν θέλεις να μιλήσουμε με νούμερα, έδινα 3% πιθανότητες επιτυχίας. Το είδα σαν μια πρόκληση ή σαν μια ευκαιρία να δοκιμάσω κάτι που δεν είχα δοκιμάσει ποτέ πριν. Αλλά μέσα μου πάντα πίστευα ότι μπορεί και να ανέβουμε.
Ο διεθνής τύπος, αλλά και αρκετοί διάσημοι ορειβάτες, άσκησαν σκληρή κριτική στην αποστολή σας, πολλές φορές με χαρακτηρισμούς όπως «τσίρκο» ή ότι θα κάνετε «μια βόλτα μέχρι το BC και μετά θα γυρίσετε» κ.α. Πως το κρίνεις αυτό;
Πιστεύω ότι όλο αυτό είναι μια υποκρισία και ένας ελιτισμός. Κανείς δεν μπορεί να απαιτήσει να μην προσπαθήσεις. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να το λέει αυτό. Μας κατηγόρησαν ότι είμαστε «πελάτες». Αλλά όλοι μας, άλλος περισσότερο, άλλος λιγότερο, είχαμε μεγάλη εμπειρία από ψηλό βουνό. Πέντε από εμάς είχαν ήδη ανάβαση καλοκαιρινή στο K2 και μάλιστα χωρίς οξυγόνο. Για την Ταμάρα ήταν η πέμπτη χειμερινή προσπάθεια σε 8000μ. άλλοι τρεις ήταν και πέρυσι και πριν δυο χρόνια χειμώνα στο K2. Δεν ήρθαμε από το πουθενά. Και για μένα, ήταν πολύ άσχημο το ότι αυτοί που μας κατηγόρησαν ότι «θα πάμε μια βόλτα», όταν τελικά αποδείχθηκε ότι δεν κάναμε βόλτα, όταν πήγαμε πολύ ψηλότερα από εκεί που περίμεναν και μάλιστα θα ανεβαίναμε και στην κορυφή αν είχαμε λίγο περισσότερη τύχη, όταν πέντε από εμάς σκοτώθηκαν εκεί, εξέφρασαν τη λύπη τους για τους «αγαπημένους φίλους και ορειβάτες». Οι «πελάτες» έγιναν «φίλοι». Φυσικά αυτό τους έφερε περισσότερους ακόλουθους στα social.
Να επιμείνω λίγο σε αυτό. Η κριτική δεν αφορούσε τόσο στις ατομικές ικανότητες σας, όσο στο ότι ήσασταν μια ευκαιριακή – ας το πούμε έτσι – ομάδα. Και πως θα ήταν δυνατόν, εκεί που απέτυχαν αποστολές όπως οι Πολωνοί π.χ με τόσο δυνατή ομάδα, εσείς να πετυχαίνατε;
Όλο αυτό είναι μια λάθος κριτική. Όλοι είχαν αποτύχει μέχρι τότε κι ας ήταν τόσο δυνατοί. Δηλαδή δεν υπήρχε κάτι επιτυχημένο μέχρι τις 16/1/21. Οπότε ποιο ήταν το μέτρο σύγκρισης; Μόνο ο Urubko είχε φθάσει στα 7600 οι υπόλοιποι πιο χαμηλά. Εμείς γιατί δεν είχαμε το δικαίωμα να προσπαθήσουμε, όταν μάλιστα είχαμε πλαισιωθεί και με τόσο έμπειρους Sherpas; Το είχα πει και στην Ελλάδα σε πολλούς φίλους μου: οι Sherpas που ήταν μαζί μας ήταν πολύ πιο δυνατοί και εμπειρότεροι από οποιονδήποτε Πολωνό.
Ποιο ήταν τελικά το πλάνο που είχατε σαν αποστολή;
Δεν ήταν κάτι πολύπλοκο. Υπήρχε ένα fixing team, υπήρχαν ακόμα 10 sherpas. Κάθε μέλος θα έκανε το rotation και τον εγκλιματισμό του και από τη στιγμή που θα ένοιωθε οκ, θα περιμέναμε το περίφημο «παράθυρο» του καιρού. Όσοι ήταν σε θέση να κάνουν κορυφή θα προσπαθούσαν.
Η συμμετοχή των επαγγελματιών Sherpas, όπως και η χρήση οξυγόνου, ήταν ακόμα ένα σημείο στην κριτική.
Ναι το γνωρίζω. Αλλά εδώ ξαναγυρίζουμε στο θέμα της υποκρισίας. Τα προηγούμενα χρόνια είδαμε αποστολές χειμώνα χωρίς Sherpas και οξυγόνο. Τι κατάφεραν; Τίποτα περισσότερο από εμάς. Μιλάνε για φιξαρισμένα σχοινιά. Ποιος έχει ανέβει K2 και δεν τα έχει χρησιμοποιήσει; Κανένας. Αλλά εμείς έπρεπε να πετύχουμε χωρίς αυτά. Μιλάνε για Sherpas. Αλλά πόσοι από αυτούς που κάνουν κριτική γνωρίζουν ότι η ομάδα του Nims δεν ήταν απλοί σχοινοσύντροφοι του, αλλά επαγγελματίες Sherpas, που αμείφτηκαν για τη συμμετοχή τους από το Nims; Αλλά εμείς δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε Sherpas. Μιλάνε για οξυγόνο. Αλλά σκέψου ότι ο Nims που ανέβηκε χωρίς οξυγόνο, είχε κοντά του εννέα Sherpas με οξυγόνο. Αλλά εμείς δε θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε οξυγόνο. Που; Στο K2 χειμώνα στους -65ºC χωρίς οξυγόνο; Κι εδώ θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι. Δεν κατηγορώ κανέναν, ήμουν εκεί, έζησα το K2 χειμώνα, το πόσο σκληρό είναι, αλλά θεωρώ αστεία την κριτική αυτή. Δεν προσπαθώ να μειώσω κανέναν, όμως δεν δέχομαι και να με μειώνουν. Ήταν μια αποστολή σε αχαρτογράφητα νερά, δεν ήταν θέμα «σωστού στιλ», αλλά θέμα πρώτης ανάβασης χειμώνα. Ορίστε λοιπόν, αποδείχτηκε ότι τελικά χρειαζόντουσαν Sherpas, χρειαζόντουσαν σταθερά σχοινιά, χρειαζόταν οξυγόνο. Όσον αφορά τη δική μας αποστολή χρειαζόταν ακόμα καλύτερη οργάνωση.
Στις 15/1 που οι καιρικές συνθήκες ήταν ιδανικές, εσείς δεν ακολουθήσατε την ομάδα των Νεπαλέζων. Γιατί;
Γιατί κανένας μας δεν είχε ολοκληρώσει τον εγκλιματισμό του. Εγώ μόλις είχα φτάσει στην C2. Ήμουν από αυτούς που πίστευαν ότι έπρεπε να είχαμε ξεκινήσει νωρίτερα την αποστολή. Αλλά ακόμα και οι Νεπαλέζοι, δεν είχαν ανέβει για να κάνουν κορυφή εκείνη την ημέρα. Το αποφάσισαν όταν είδαν πόσο ευνοϊκές ήταν οι καιρικές συνθήκες. Ήταν το αναπάντεχο «παράθυρο της εικοσαετίας». Γι’ αυτό, επειδή δηλαδή δεν το γνώριζαν από πριν, ξεκίνησαν αργά και έφθασαν απόγευμα στην κορυφή. Πιστεύω ότι αν δεν είχαν ξεκινήσει τότε, πιθανώς να μην είχαν πετύχει. Ήταν από τις περιπτώσεις που εκτός από την ικανότητα, δούλεψε και η τύχη.
Είναι γεγονός ότι οι Νεπαλέζοι ήταν πολύ αποτελεσματικοί. Δε χρειάστηκε παρά ένας μήνας για να ολοκληρώσουν την προσπάθεια τους.
Ναι είναι πολύ αποτελεσματικοί. Μην ξεχνάς ότι είναι σε πλεονεκτική θέση λόγω της αντοχής τους στην υποξία, είναι συνέχεια στα βουνά αφού είναι επαγγελματίες, κάτι που σημαίνει ότι είναι σχεδόν πάντα εγκλιματισμένοι και βέβαια έχουν πλέον πολύ καλή τεχνική κατάρτιση. Το διαπιστώνεις όταν τους βλέπεις να στήνουν τα σταθερά σχοινιά (που αυτό απαιτεί αναρρίχηση), με πόση άνεση το κάνουν και μάλιστα κουβαλώντας βάρος.
Το ότι οι Νεπαλέζοι από διαφορετικές αποστολές συνεργάστηκαν σε μια κοινή προσπάθεια, έκανε εντύπωση. Υπάρχει μια εκδοχή η οποία δεν διατυπώνεται ανοιχτά, αλλά εμμέσως: ότι εφ’ όσον οι Sherpas πέρσι λόγω covid έμειναν ουσιαστικά άνεργοι, είχαν χρόνο, αλλά όχι αρκετά χρήματα και συγχρόνως είχαν τη φιλοδοξία να κάνουν κάτι εντυπωσιακό όπως το K2 χειμώνα, εσείς (δηλαδή οι προσκεκλημένοι της SST), χρηματοδοτήσατε ουσιαστικά την προσπάθεια τους.
Είμαι επιχειρηματίας, όπως και ο Dawa της SST. Επιχειρηματικά λοιπόν λέω ότι αυτό δε στέκει. Γιατί να διακινδυνεύσει τη φήμη της η SST κάνοντας μια αποτυχημένη αποστολή; Τι θα κέρδιζε; Αντίθετα είχε πολλά να κερδίσει από μια πετυχημένη ανάβαση. Οπότε αυτοί που κάλεσε για να συμμετάσχουν θεώρησε ότι της έδιναν πιθανότητες να έχει μια πετυχημένη αποστολή. Εκτός αυτού εμείς (και μιλάω τουλάχιστον για τις πρώτες δέκα προσκλήσεις, γιατί μετά προστέθηκαν άλλοι οκτώ), δώσαμε λιγότερα χρήματα, που ουσιαστικά ήταν τα έξοδα μας. Οπότε πως ακριβώς έγινε αυτή η χρηματοδότηση; Δε στέκει δηλαδή αυτή η θεωρία. Άλλωστε ο Mingma G ήταν σε διαφορετική αποστολή με δυο Sherpas βοηθούς και ο Nims είχε πέντε βοηθούς που αμείφτηκαν από τον ίδιο .
Μετά το θάνατο του Mignote σκέφτηκες να το σταματήσεις; Ας πούμε ο Gavan αποχώρησε.
Ο Mignote σκοτώθηκε πολύ κοντά μου και φυσικά με επηρέασε, όπως και όλους. Αλλά όχι, καμιά στιγμή δε σκέφτηκα να σταματήσω. Ήθελα πολύ να φθάσω στην κορυφή για μένα και για όλους τους Έλληνες ορειβάτες. Και η αποχώρηση του Gavan ήταν προσωπικό πρόβλημα, άσχετο με αυτό.
Όταν φάνηκε στα τέλη του Γενάρη ότι έρχεται ένα νέο παράθυρο καιρού, ήσουν σε καλή κατάσταση;
Ναι, ο εγκλιματισμός μου είχε πάει πολύ καλά, ένοιωθα δυνατός και είχα και πολύ καλή προετοιμασία και από την Ελλάδα. Επίσης το ότι είχα μιλήσει με το Nims και μου είχε περιγράψει τις δυσκολίες πάνω από την C3, με έκαναν αισιόδοξο.
Ποιο ήταν το πλάνο;
Με βάση το παράθυρο καιρού, η ημέρα κορυφής ορίσθηκε για τις 5/2. Το πλάνο λοιπόν έλεγε ότι έπρεπε να είμαστε το απόγευμα 4/2 στην C3 και μετά από λίγες ώρες ξεκούρασης να ξεκινήσουμε για κορυφή. Στην C3 θα έπρεπε να βρίσκαμε υλικά (σκηνές και οξυγόνο) που θα είχαν ανεβάσει την προηγούμενη μέρα οι Sherpas.
Χρησιμοποίησες οξυγόνο για την ανάβαση στην C3;
Όχι, αισθανόμουν καλύτερα χωρίς συμπληρωματικό οξυγόνο αλλά κουβαλάγαμε όλοι από μια φιάλη οξυγόνου, για πιθανή δική μας χρήση.
Αλλά τελικά αυτά τα υλικά δεν έφτασαν ποτέ στην C3.
Υπήρχαν κάποιες φιάλες αλλά μόνο δυο σκηνές δηλαδή ο εξοπλισμός της C3 δεν ολοκληρώθηκε επαρκώς. Πιθανόν οι σκηνές να έμειναν στην ενδιάμεση κατασκήνωση μεταξύ C2 και C3 κάπου στα 6900. Οπότε όταν φτάσαμε όλοι μας απόγευμα στην C3, υπήρχαν μόνο δυο σκηνές, η μια της SST και μια των Tamara – Mohr. Άλλη μια ανέβασαν οι sherpas και μετά από λίγο και όταν είχα φθάσει έφερε και ο Ali την δίκη του για τους τρεις τους. Αυτό ήταν δυστυχώς πολύ κακό για όλους μας. Δηλαδή αντί να ξεκουραστούμε, ήμασταν σε μια τελείως εκτεθειμένη κατάσταση. Εγώ τελικά έμεινα τελευταίος, σχεδόν μια ώρα (50’) με θερμοκρασία γύρω στο -40ºC έξω και έφτασα να παρακαλάω για να μπω σε κάποια σκηνή γιατί δεν υπήρξε καθόλου χώρος μέσα στις σκηνές. Ένοιωθα πλέον ότι κινδύνευα και τα δάκτυλά των ποδιών μου άρχισαν να πονούν. Τελικά μπήκα σε μια σκηνή με τον Noel από την Ιρλανδία, στην οποία βολεύτηκα τρόπος του λέγειν. Ήμασταν πέντε -επτά σε μια σκηνή δυο ατόμων. Εκτός των άλλων δεν είχα υπνόσακο.
Αυτό με τον υπνόσακο έκανε εντύπωση
Ναι, το πρωί στην C2 αποφάσισα μαζί με τον sherpa που από εκεί και πάνω ήμασταν μαζί, να μην πάρω μαζί μου τον υπνόσακο, ούτε και αυτός, γιατί δεν θέλαμε να έχουμε πάνω μας πολύ βάρος, οπότε τον άφησα, αφού δεν είχα σκοπό να κοιμηθώ στην C3 αλλά να συνεχίσω για κορυφή.
Πότε αποφάσισες να μη συνεχίσεις για πάνω;
Ένοιωθα δυνατός, είχα πραγματικά πολύ θέληση να συνεχίσω. Αλλά υπήρχε πρόβλημα με τα δάχτυλα μου. Μέσα στη σκηνή όταν έβγαλα τις μπότες μου, είδα ότι είχαν αρχίσει να γκριζάρουν. Όλοι όσοι τα είδαν συμφωνούσαν ότι αν συνέχιζα θα τα έχανα. Επικοινώνησα με τον Κώστα Γαβριήλ που μου έδινε report για τον καιρό και με ενημέρωσε ότι τελικά ο άνεμος θα ήταν δυνατότερος του αναμενόμενου την επόμενη ημέρα και με συμβούλεψε να μην το επιχειρήσω, αφού το windchill θα έφτανε ακόμα και κάτω από τους -60ºC. Την ίδια ώρα μια απόπειρα να συνεχίσουν από τους Γερμανό και Σλοβένο, δεν οδήγησε πουθενά, αφού επέστρεψαν πολύ γρήγορα πίσω. Ο Σλοβένος Thomas έφτασε μέχρι τη μεγάλη κρεβάς που μου είχε περιγράψει ο Nims, κάτω από το Bottleneck, δεν μπόρεσε μας είπε να την περάσει και γύρισε. Εκεί τον πρόλαβαν και οι Snorri – Sadpara, ενώ καθώς επέστρεφε συνάντησε λίγο χαμηλότερα και το Mohr και τον Sajid. Εγώ όμως ήθελα να συνεχίσω, σκέφτηκα αφού τώρα υπάρχουν τέσσερις μπροστά μου θα ακολουθήσω τα βήματα τους και κάπου θα τους βρω, άλλωστε θυμόμουν τον Nins, την κρεβάς την πηδάς εύκολα μου είχε πει. Όμως όλοι όσοι ήταν μέσα στην σκηνή επέμεναν: μην πας μην πας Antonio θα χάσεις το λιγότερο τα δάκτυλά σου ίσως και την ζωή σου είναι τρέλα να συνεχίσεις σε αυτήν την κατάσταση. Κάπου εκεί αποφάσισα ότι πράγματι η σοφή πράξη είναι να μην συνεχίσω, να μην ρισκάρω τα πόδια μου. Γιατί πως θα μπορούσα μετά να συνεχίσω στα επόμενα βουνά; Περάσαμε όλοι μας μια δύσκολη νύχτα στους -41ºC.
Απ’ ότι έχεις πει και οι Sherpas δεν ήθελαν να συνεχίσουν.
Όχι όλοι, κάποιοι που έπαθαν κρυοπαγήματα ναι. Για παράδειγμα με τον Γερμανό ξεκίνησαν δυο Sherpas μαζί του και με τον Thomas ένας .
Εκεί φάνηκε σαν ο Dawa να ήθελε να το λήξει.
Πιθανόν ναι, γιατί είχε ενημέρωση για το αλλαγή προς το χειρότερο του καιρού. Αλλά ο καθένας μας ήταν αυτόνομος και η απόφαση να μην προχωρήσω ήταν αποκλειστικά δική μου. Κανένας Dawa δεν μπορούσε να υποχρεώσει κανέναν να κατέβει. Αυτό ήταν αποκλειστικά δική μας απόφαση. Το αποφασίσαμε γιατί έτσι κρίναμε και όχι γιατί το είπε κάποιος δυο χιλιάδες μέτρα χαμηλότερα.
Δόθηκε κάποια εξήγηση για το μπάχαλο της 4/2;
Όχι.
Πιστεύεις ότι αν όλα είχαν πάει σύμφωνα με το πλάνο και βρίσκατε εξοπλισμένη την C3 θα είχατε ξεκινήσει για κορυφή;
Φυσικά, αυτό ήταν το πλάνο, γι’ αυτό ανεβήκαμε. Είχα πάρει πολύ λεπτομερείς πληροφορίες για τις δυσκολίες από το Nims και ήμουν αισιόδοξος. Ήμουν σε πολύ καλή κατάσταση, αν πίναμε και τρώγαμε κάτι, αν ξαπλώναμε για μια δυο ώρες, θα ήταν τελείως διαφορετικά τα πράγματα. Βέβαια θα άλλαζε και προς το χειρότερο ο καιρός.
Η δύσκολη νύχτα έπαιξε ρόλο για τα γεγονότα της επόμενης μέρας;
Δεν γνωρίζουμε τι συνέβη με τους τρεις της κορυφής. Οι τέσσερις που συνέχισαν για πάνω δεν ξεκουράστηκαν ουσιαστικά. Αυτό μου το επιβεβαίωσε και ο Sajid αργότερα. Κανένας δεν ξεκουράστηκε. Ίσως η κούραση έπαιξε ρόλο και στο ατύχημα του Atanas.
Κάποιοι λένε ότι κόπηκε το σχοινί.
Μπορεί ναι, μπορεί όχι, ποιος ξέρει; Ίσως η πτώση του έγινε πριν μπει στο σχοινί. Κανείς δεν ξέρει. Υπήρχαν κομμάτια που δεν υπήρχε σταθερό σχοινί και έπρεπε να κινηθείς με πιολέ. Δηλαδή για να κατέβεις από την C3 έπρεπε να κινηθείς με πιολέ μέχρι το σχοινί. Εκεί ίσως έγινε κάποιο λάθος, κανείς όμως δεν ξέρει ποιο ακριβώς. Το να ανεβαίνεις ή να κατεβαίνεις με τα σταθερά σχοινιά, ακούγεται απλό και υπό κανονικές συνθήκες είναι, αλλά με -30 και -40ºC, άυπνος, κουρασμένος, πεινασμένος στα 7000μ. και σε ρελέ με σκληρό πάγο σε κλίση 50-60º όπου στέκεσαι frontpoint προσπαθώντας να μαντέψεις πιο σχοινί είναι το σωστό, γιατί υπήρχαν πολλά σχοινιά φετινά αλλά και παλιά, διαφορετικού πάχους και χρώματος, δεν είναι και τόσο εύκολο.
Εντύπωση προκάλεσαν και οι αναφορές στις πέτρες που έπεφταν. Δηλαδή χειμώνα με τέτοιες θερμοκρασίες μας φάνηκε περίεργο.
Οι πέτρες δεν έπεφταν μόνες τους, αλλά τις προκαλούσαν οι προπορευόμενοι. Ήταν κάτι που το είχες πάντα στο νου σου. Εγώ έφαγα δυο – τρεις, ευτυχώς χωρίς δυσάρεστα αποτελέσματα. Το μόνο που έπαθα ήταν να τρυπήσει η πουπουλένιο στολή μου στον ώμο, που μου το επιδιόρθωσε πρόχειρα η Tamara και να ραγίσει το κράνος μου από μια μεγάλη πέτρα που έφαγα στο κεφάλι μπροστά στο Thomas, στο πρώτο rotation.
Έχεις κάποια σκέψη για την αιτία που χάθηκαν οι τρεις που έφυγαν για πάνω;
Κανείς δεν μπορεί να ξέρει με σιγουριά, ίσως κάποιος να είχε πρόβλημα ή ατύχημα, να σταμάτησαν και πάγωσαν. Ο Mingma G μου είπε πέθαναν από υποθερμία. Ή να κινήθηκαν παράλληλα και στο Bottleneck να έφυγε ο πρώτος και να παρέσυρε και τους άλλους δυο, αφού μπορεί να μην βρήκαν σταθερά σχοινιά γιατί πιθανόν να είχαν καλυφθεί από πάγο. Επίσης δεν θεωρώ σοβαρό αυτό που κάποιοι υποστήριξαν, ότι οι Νεπαλέζοι μάζεψαν στην επιστροφή τους τα σταθερά σχοινιά. Εκτός του ότι ο ίδιος ο Nims που ρώτησα μου βεβαίωσε ότι τα είχαν αφήσει, ακόμα κι αν δεν μου το έλεγε, θα ήταν τρέλα κάποιος (ο τελευταίος) να έπαιζε τη ζωή του για το τίποτα. Γύριζαν θριαμβευτές, τι άλλο να ήθελαν; Αλλά αυτό που σίγουρα έπαιξε ρόλο ήταν η πίεση που είχε ο Sadpara. Είχε πάνω του τα βλέμματα 200 εκατομμυρίων Πακιστανών και αυτό είναι μια μεγάλη πίεση. Μπορώ να την καταλάβω απόλυτα, ήθελε να φθάσει στην κορυφή για το Πακιστανικό έθνος. Το K2 μην ξεχνάμε είναι στο Πακιστάν.
Πρέπει να τον πείραξε που ανέβηκαν πρώτοι οι Νεπαλέζοι.
Δεν νομίζω, μιλάγαμε σχεδόν κάθε μέρα, όχι, ήταν χαμογελαστός και χαρούμενος πάντα, ήθελε μετά το K2 να συνεχίσει με άλλα projects. Ο Sadpara ήταν πολύ καλός ορειβάτης, ο καλύτερος του Πακιστάν. Πιστεύω ότι αν δεν ένοιωθε την πίεση που του δημιουργούσε η προσμονή ενός ολόκληρου έθνους, σε κάποια άλλη κατάσταση ή στιγμή, ίσως να μην ξεκίναγε για πάνω. Να σκεφτείς ότι όταν γύρισα στην Ελλάδα, στο βενζινάδικο της γειτονιάς μου, ο Πακιστανός υπάλληλος με ρωτούσε αν είμαι αυτός που ήταν μαζί με τον Ali. Ήταν το πρόσωπο των ημερών. Ήταν πολύ στενάχωρο αυτό που έγινε. Τον ήξερα από το Makalu και το Dhaulagiri, όπου την ημέρα κορυφής αποφασίσαμε να μην συνεχίσουμε. Όπως αποδείχτηκε τελικά κάναμε λάθος, γιατί την είχαμε την κορυφή. Το θυμόταν και με αποκαλούσε Dhaulagiri men και μου έκανε πλάκα: Dhaulagiri men, a lot of mistakes, γιατί τότε του έλεγα να ξεκινήσουμε, αλλά δεν ήθελε κανένας άλλος να μας ακολουθήσει και έτσι δεν ξεκινήσαμε. Ήταν ένας θαυμάσιος, πολύ καλός και ευχάριστος τύπος στο βουνό, η κίνηση του ήταν σαν το καλύτερο κατσίκι, ήταν απίστευτα γρήγορος και τεχνικός. Ήταν η προσωποποίηση ενός ήρωα. Ήταν ο ορισμός του ήρωα. Τον αγαπούσα πολύ.
Με δεδομένο ότι τελικά από την αποστολή της SST υπήρξαν τρεις νεκροί, θεωρείς ότι τελικά ο τρόπος που οργανώθηκε αποδείχτηκε επιτυχημένος;
Θάνατος και επιτυχία είναι δυο λέξεις που δεν ταιριάζουν μεταξύ τους!
Τελικά το K2 τι ήταν για σένα;
Από τις πιο σημαντικές στιγμές της ορειβατικής μου καριέρας. Συμμετείχα σε μια αποστολή που θα μείνει στην ορειβατική ιστορία. Είδα ότι ένα βουνό 8000 μέτρων το χειμώνα είναι μια τελείως άλλη και πολύ δυσκολότερη κατάσταση. Πέτυχα να ανέβω εκεί που ελάχιστοι είχαν καταφέρει, και όλη αυτή η προσπάθεια με γέμισε με πολλές και σημαντικές εμπειρίες, αλλά και γνώσεις. Αλλά και μια μεγάλη ικανοποίηση για το τόσο μεγάλο ενδιαφέρον, αλλά και αγάπη του κόσμου, που πήρα. Ήταν χιλιάδες τα μηνύματα που δεχόμουν σε όλη τη διάρκεια της αποστολής, μέχρι και σήμερα, κάτι που πραγματικά δεν το περίμενα σε τόσο μεγάλη έκταση. Τους ευχαριστώ όλους από την καρδιά μου.
Παρ’ όλα αυτά όμως κι εδώ, ένα μέρος τουλάχιστον της ορειβατικής κοινότητας, δεν το είδε έτσι. Σου άσκησε αυστηρή κριτική.
Τι κριτική; Δηλαδή ποια ήταν η κριτική τους;
Αυτή που λίγο πολύ ασκήθηκε για όλη την αποστολή της SST. Για το στιλ, για το ότι χρησιμοποίησες Sherpas, για το ότι δεν λειτουργούσες αυτόνομα.
Μάλιστα. Νομίζω ότι αυτό ήταν άσχημο. Για αυτούς τους δυο ή τρεις όχι για μένα. Γιατί η ορειβατική κοινότητα στο σύνολο της ήταν και είναι μαζί μου, αλλά και με όλους τους Έλληνες που κάνουν δράσεις και κυρίως γνωρίζει την αλήθεια και δεν αφήνει την ζήλια να μιλάει, αλλά την αλήθεια. Μιλάνε για αλπικό στιλ. Κατ’ αρχήν φυσικά και υπάρχει το αλπικό στιλ. Και είναι αξιοθαύμαστο. Αλλά ακόμα και οι καλύτεροι Ιμαλαϊστές χρησιμοποιούν sherpas και σταθερά σχοινιά. Ίσως όχι πάντα, αλλά χρησιμοποιούν. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι υπόλοιποι είμαστε καταδικαστέοι; Ότι δεν πρέπει να ανεβαίνουμε στα βουνά; Έπειτα δε μιλάμε για κορυφές 5-6 ακόμα και 7000 μέτρων, που μια ελαφριά αυτόνομη αποστολή 4-5-6 αναρριχητών είναι επαρκής, μιλάμε για κορυφές 8000 μέτρων που απαιτούν περισσότερο χρόνο για εγκλιματισμό, περισσότερα υλικά, περισσότερο κόσμο. Αυτοί λοιπόν, απαιτούν από εμένα αυτό που δεν κάνουν ακόμα και οι κορυφαίοι των Ιμαλαΐων; Είμαι 58 χρονών και ανέβηκα χειμώνα στο K2 χωρίς οξυγόνο μέχρι τα 7440μ. Έκανα τo Manaslu χωρίς οξυγόνο και συνοδεία Sherpa, στα 55 μου. Και βέβαια ποιον Sherpa, στο K2 όλα τα έκανα μόνος μου, αν μετέφερα και μια σκηνή που ζυγίζει 1.5 κιλό, θα μπορούσα να μην είχα ούτε στα χαρτιά Sherpa.
Και ότι δεν είσαι αυτόνομος, δηλαδή στο ότι χρησιμοποιείς τα φιξαρισμένα σχοινιά, που χωρίς αυτά δεν θα ανέβαινες.
Λοιπόν το ξαναλέω: σταθερά σχοινιά που έχουν φιξαριστεί από Sherpas χρησιμοποιούν ακόμα και οι κορυφαίοι. Κι εγώ δε διεκδικώ τον τίτλο του κορυφαίου. Η κριτική δεν έχει να κάνει με το στιλ, είναι προσωπική. Λένε δηλαδή ότι κακώς χρησιμοποιήσαμε Sherpas στο K2; Απάντησα πιο πάνω. Και για τους Sherpas και για το οξυγόνο. Οι συγκεκριμένοι έγραφαν στα social ότι δε θα ανέβω πάνω από το BC. Μετά ότι δε θα ανέβω πάνω από την C1, μετά από την C2 και όταν έφτασα στην C3 και πήρα την απόφαση να γυρίσω, έγραψαν ότι «τι άλλο να έκανε; μέχρι εκεί θα έφθανε» υπονοώντας ότι και πολύ μου ήταν. Καθόλου δεν τους τιμά αυτό. Δηλαδή κάποιοι για να μείνουν ικανοποιημένοι θα έπρεπε ή να μην είχα ανέβει πάνω από το BC ή να συνέχιζα πάνω από την C3 και αν πέθαινα μετά να έλεγαν «εμ τα λέγαμε, που πήγαινε αφού δεν μπορούσε;», αν όχι, θα έλεγαν «ανέβηκε, αλλά πως ανέβηκε;». Κι εδώ να πω το εξής: η μεγαλύτερη επιτυχία της Ελληνικής Ορειβασίας, είναι η χωρίς οξυγόνο ανάβαση του Αραβίδη στο K2 το καλοκαίρι του 14. Αλλά και αυτός με σταθερά σχοινιά ανέβηκε. Ο Αραβίδης είχε ζητήσει τη συμβουλή μου πριν πάει και εγώ με βάση τη λογική, του συνέστησα να μην το επιχειρήσει. Κι όμως ο άνθρωπος επέμεινε και τελικά ανέβηκε και μπράβο του. Αλλά εγώ, σύμφωνα με τους επικριτές μου δε θα έπρεπε καν να βρίσκομαι στο K2. Μετά από 31 χρόνια στα βουνά και με 61 εξορμήσεις και αποστολές εκτός Ελλάδος. Ποιος πάει μπροστά ακούγοντας μόνο τη «λογική»; Άλλος έγραψε ότι κλείνω το δρόμο στους νέους. Με ποια λογική; Μα η προσπάθεια στο K2 και η δημοσιότητα που πήρε, ανοίγει το δρόμο στους νέους. Στο τέλος – τέλος, αυτοί που αυθαίρετα κρατούν για τον εαυτό τους το προνόμιο να χρίζουν ή όχι κάποιον «ορειβάτη», μπορούν να επιχειρήσουν στο στιλ που αγαπάνε. Ας γινόταν έστω και μια αποστολή σε αλπικό στυλ στα Ιμαλάια από Έλληνες και τότε η δίκη μου προσπάθεια ναι, θα ήταν σε δεύτερη μοίρα. Η ορειβασία και η ορειβατική ηθική, δε χρειάζεται προστάτες, αλλά κάτι απλό αλλά και δύσκολο: πράξεις. Ας πράξουν λοιπόν. Αλλά πέρα από το ότι είναι ζηλόφθονοι, δεν έχουν και ηθικό βάρος να κρίνουν εμένα. Γιατί δεν έκαναν κριτική πριν 17 χρόνια στο Everest 2004; Γιατί είναι φίλοι τους; Πως μια κλασική εμπορική αποστολή, με σχεδόν ανεξάντλητο budget, με τους Sherpas της, τα σταθερά σχοινιά και τα οξυγόνα, δεν προκάλεσε την κριτική τους; Ή ήταν αυτόνομοι; Το μόνο που έλειπε ήταν τα social κι αυτό γιατί δεν υπήρχαν τότε.
Όμως μιλάμε για την πρώτη Ελληνική αποστολή και ήταν ένα βήμα μπροστά για την Ελληνική ορειβασία.
Αποδέχονται λοιπόν μια ανοιξιάτικη εμπορική ανάβαση στο Everest μετά από εκατοντάδες επαναλήψεις από την κλασική και τους ενόχλησε το στιλ στην πρώτη συμμετοχή Έλληνα σε χειμερινή αποστολή 8άρας και μάλιστα στο απάτητο K2; Που η ανάβαση θα ήταν όχι πρώτη ελληνική αλλά πρώτη παγκόσμια. Τι ακριβώς λένε; Αντιλαμβάνεσαι ότι η κριτική τους είναι χωρίς περιεχόμενο γιατί απλά μιλάει ο φθόνος, αφού εγώ δρω και αυτοί απλώς ακολουθούν αντιδρώντας. Δε θέλω να απαξιώσω κανέναν, όλοι κάνουμε αυτό που μπορούμε και αυτό που μας ευχαριστεί. Αλλά απαιτώ κι εγώ το ίδιο. Γι’ αυτό λέω ότι η κριτική αυτών των λίγων δεν έχει καμιά ουσία, είναι μια «δολοφονία χαρακτήρα», μόνο και μόνο γιατί ζηλεύουν και το κακό για αυτούς είναι πως το δείχνουν και το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να εκτίθενται γιατί η ορειβατική κοινότητα έχει κρίση και γνώση και σεβασμό στους ορειβάτες της. Εγώ ποτέ δεν ασχολήθηκα με το τι κάνουν οι άλλοι παρά μόνο με τον εαυτό μου, δεν κερδίζω χρήματα από την ορειβασία, ξοδεύω, προσέφερα στο παρελθόν χρήματα, οργάνωση, τεχνογνωσία και ηγεσία, οργανώνοντας ορειβατικές αποστολές από το 1990 – 2000 και δίνοντας την ευκαιρία να συμμετέχουν άνθρωποι που δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα. Δεν άκουσα ποτέ κάποιο ευχαριστώ. Ανέβηκα στο Everest και συνεχίζω, γιατί έχω πάθος με τα βουνά και είμαι διατεθειμένος να κάνω ατελείωτες καθημερινές προπονήσεις στο βουνό, στο τρέξιμο, στο ποδήλατο, στην αναρρίχηση. Πηγαίνω κάθε χρόνο στις Άλπεις τουλάχιστον έναν με δυο μήνες, αφήνω το σπίτι μου την οικογένεια μου την δουλειά μου για μήνες και διακινδυνεύω την ίδια μου την ζωή, ξοδεύω πολλά χρήματα και ταυτόχρονα βοηθάω πολύ κόσμο να έρθει στα βουνά.
Πολλοί ενοχλούνται και από αυτό που θα αποκαλούσαμε εμπορευματοποίηση, δηλαδή την εμπλοκή χορηγών, την υπερπροβολή μέσω των social ή τους τίτλους του τύπου όπως «θρύλος της ελληνικής ορειβασίας» που διαβάσαμε πρόσφατα σε διάφορα έντυπα.
Κατ αρχήν το «πολλοί» δεν ισχύει, πάλι αναφέρεσαι στους δυο, που τους ακολουθούν άλλοι δυο, ο χαρακτηρισμός «πολλοί» αδικεί την ορειβατική μας κοινότητα, η οποία γνωρίζει την πραγματικότητα. Αλλά για να απαντήσω: δεν μπορώ να απολογηθώ για οτιδήποτε γράψει ένας δημοσιογράφος. Αυτό θα πρέπει να είναι κατανοητό. Ο ίδιοι έγραψαν ότι στέλνω εγώ τα δελτία τύπου, σε τρίτο πρόσωπο. Αστειότητες. Όταν όμως το διάβασα έψαξα και βρήκα αυτόν τον δημοσιογράφο και του είπα απλά, γιατί με γράφεις κορυφαίο αφού δεν είμαι και μου εξήγησε ότι έψαξε στο site της ΕΟΟΑ, όπου εκεί είδε το βιβλίο του Ν.Νέζη, απ’ όπου διαβάζοντας τη δράση μου, είδε ότι κανείς άλλος Έλληνας από το 1930 μέχρι σήμερα δεν έχει την δράση μου (για αναβάσεις βουνών στο εξωτερικό), όποτε δικαίως έκανε αυτόν το χαρακτηρισμό. Συμπλήρωσε επίσης ότι μιλάμε για ορειβασία και όχι για αναρρίχηση βράχου κάτι που είναι διαφορετικό. Συνεπώς δεν είμαι υπεύθυνος γι’ αυτό. Θέλω να ξεκαθαρίσω ότι δεν διεκδικώ κανέναν τίτλο. Ούτε υπερορειβάτης είμαι, ούτε τον τίτλο του καλύτερου ορειβάτη ή του αναρριχητή, διεκδίκησα. Δε θα υποστηρίξω ποτέ κάτι τέτοιο, γιατί απλά δεν είμαι! Ασχολούμαι με το ψηλό βουνό και τον αλπινισμό. αλλά πάντοτε λέγοντας την αλήθεια γι’ αυτό που κάνω. Και σήμερα πιστεύω ότι είμαι ο πιο έμπειρος εν ενεργεία Έλληνας ορειβάτης στο ψηλό βουνό. Έχω την εμπειρία την ικανότητα αλλά και την φυσική κατάσταση και μπορώ να κινηθώ όχι μόνο αυτόνομα στα Ιμαλάια, αλλά και σε δύσκολες διαδρομές στις Άλπεις. Το κάνω άλλωστε τα τελευταία χρόνια διαρκώς. Ας πούμε το 19, με τη Χριστίνα Φλαμπούρη αγνόησα τις οδηγίες του γραφείου και κάναμε το Lhotse. To 17 με τον Mike Ευμορφίδη στο Everest, αγνοήσαμε τις οδηγίες του υπευθύνου της Asian treking και κάναμε κορυφή με το δικό μας πλάνο ανάβασης. Αν δεν ακολουθούσαμε το δικό μου πλάνο θα την είχαμε χάσει την κορυφή, όπως έγινε με τους άλλους 22 της ίδιας εμπορικής αποστολής. Στο Manaslu δεν είχα Sherpa, ούτε οξυγόνο. Γιατί οι συμμετοχές μου στις εμπορικές αποστολές, δεν είναι καθοδηγούμενες αλλά δίκης μου ευθύνης. Ενοχλούν κάποιους τα social; Μα όλος ο κόσμος είναι μπροστά στα social, σχολιάζει, ενημερώνεται ή περνά την ώρα του. Ο Nims και ο Moro και τόσοι άλλοι για παράδειγμα, έχουν εκατοντάδες χιλιάδες ακόλουθους. Τους χρειάζονται, γιατί οι ακόλουθοι φέρνουν χορηγίες και οι χορηγίες είναι απαραίτητες γιατί οι 8άρες θέλουν χρήματα. Δε γίνεται αλλιώς. Ποιος θα μου δώσει τα χρήματα η EOOA; Άλλοι πήραν χρήματα από την ΕΟΟΑ και πήγαν τζάμπα στο K2, εγώ τριάντα ένα χρόνια στα βουνά δεν έχω πάρει ούτε ένα ευρώ, ούτε από την ΕΟΟΑ ούτε από την πολιτεία.
Αντώνη ποια θα είναι η συνέχεια;
Σε λίγες ημέρες, θα φύγω για Annapurna.
Αν πετύχεις αυτή θα είναι η 5η 8άρα σου;
Ναι. Και θέλω να κάνω τα επόμενα χρόνια και τις 14 8άρες, θα προσπαθήσω μάλιστα τις χαμηλότερες από αυτές, παρά το ότι είμαι ήδη 58 χρονών, να τις κάνω χωρίς οξυγόνο. Ακόμα θέλω να ολοκληρώσω και το project 82×4000μ. στις Άλπεις. Ξέρεις και τα δυο μαζί, δεν τα έχει κάνει κανείς μέχρι σήμερα στο κόσμο. Και κάτι που το λέω σοβαρά: υπάρχουν χορηγοί, το οικονομικό δεν είναι πρόβλημα. Μακάρι να έρθουν μαζί μου σαν σχοινοσύντροφοι και άλλοι Έλληνες. Και μάλιστα σε αλπικό στυλ.
Σ’ ευχαριστώ για το χρόνο σου.
Κι εγώ ευχαριστώ.
