Άγραφα. Ανθηρό – Φλιτζάνι – Σάικα (Πετράλωνα)

Τα Άγραφα, τόπος γεωλογικής, οικολογικής, λαογραφικής και ιστορικής αξίας, τα νεότερα χρόνια υπέστησαν πληθυσμιακή συρρίκνωση και οικονομική κατάρρευση. Οι κάτοικοι τους απομονωμένοι σε μικρά χωριά και οικισμούς, με το χειρότερο οδικό δίκτυο της χώρας. Σταδιακά, τα τελευταία χρόνια και με την άνοδο του εσωτερικού τουρισμού, άρχισαν να κατασκευάζονται δρόμοι αλόγιστα, χωρίς σεβασμό στη φύση, πληγώνοντας έτσι το τοπίο. Ακόμα όμως δεν έχει χαθεί η μαγεία των Αγράφων. Οι ορειβατικές και πεζοπορικές διαδρομές είναι τόσες πολλές, τα τοπία πανέμορφα, οι κάτοικοι φιλόξενοι και δεν αρκεί μία ολιγοήμερη εκδρομή για να γνωρίσει κανείς τα πραγματικά Άγραφα και τους κατοίκους τους. Εμείς παρουσιάζουμε μια ξεχωριστή ανάβαση που θα σας δώσει την αφορμή για ξεκινήσετε τη γνωριμία.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ

Βρισκόμαστε νότια του φράγματος της τεχνητής λίμνης Πλαστήρα στην κατεύθυνση που κυλάει τα νερά του ο Ταυρωπός ή Μέγδοβας ποταμός. Ο οικισμός που είναι η εκκίνηση της διαδρομής μας λέγεται Ανθηρό και ανήκει στην περιοχή Καροπλεσίου. Μικρό χωριουδάκι χωμένο μέσα στις βελανιδιές, με κατάλληλη πλατεία για κατασκήνωση και τη φιλόξενη παρουσία του Γιάννη Χόντου και της οικογένειας του, που διατηρεί καφενεδάκι παρέχοντας και την δυνατότητα να φας κάτι.

Από το σημείο αυτό, βλέπουμε γύρω μας να υψώνονται μερικά τμήματα από τις κορυφές των ανατολικών Αγράφων. Βορειοδυτικά φαίνεται το Μπορλέρο , πιο δυτικά οι Πέντε Πύργοι, νοτιότερα το Παπαδημήτρη και ανατολικά απλώνονται τα πολύχρωμα υψώματα του Ιτάμου κατάφυτου από βελανιδιές. Από αυτή τη θέση, μπορεί να κάνει κανείς αρκετές διαδρομές σε αυτά τα βουνά. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι τα μονοπάτια έχουν κλείσει και η μοναδική ελπίδα βρίσκεται στα γιδόστρατα που συντηρούνται ελάχιστα από τα ζώα που βόσκουν στα βουνά τους καλοκαιρινούς μήνες. Όποιος αποφασίσει να περπατήσει σε αυτά τα μονοπάτια, θα τον διευκόλυνε να έχει κάποιο εργαλείο για να κόψει κανένα κλαδί που θα τον εμποδίζει. Όμως οι συγκινήσεις που προσφέρουν αυτά τα άγρια, απομονωμένα τοπία, είναι μοναδικές.
Η διαδρομή που έχουμε σχεδιάσει είναι να ξεκινήσουμε από εδώ να ανεβούμε στην κορυφή του Φλιτζανιού και από εκεί να κατεβούμε νότια, στο χωριό Πετράλωνα ή Σαϊκα που ανήκει στον νομό Ευρυτανίας.

Από την πλατεία λοιπόν του Ανθηρού, ακολουθούμε τον δρόμο για το Καροπλέσι.
Στα τελευταία σπίτια του χωριού, δηλαδή 200 μέτρα περίπου από την πλατεία, ανεβαίνουμε δεξιά στο απότομο πρανές του δρόμου σε εμφανές μονοπάτι όπου συναντάμε και ένα πρόχειρο κτίσμα δεξιά μας. Αμέσως μετά μπαίνουμε μέσα σε μονοπάτι, που ανεβαίνει την κατάφυτη από βελανιδιές πλάγια (βορειοδυτική κατεύθυνση) και πολύ γρήγορα συναντάμε μονοπάτια χαραγμένα από τα κοπάδια, που τραβεσάρουν στην πλαγιά. Εμείς προτιμάμε αυτό που βρίσκεται πιο ψηλά και το ακολουθούμε πηγαίνοντας τώρα νότια.
Σύντομα βγαίνουμε σε ράχη όπου εδώ αφήνουμε το μονοπάτι της πλαγιάς και ακολουθούμε άλλο μονοπάτι που ανεβαίνει την ράχη δεξιά μας (βορειοδυτικά). Ανεβαίνουμε σε ήπια ανηφόρα, πάντα μέσα στις βελανιδιές, για να φθάσουμε σε 15 λεπτά περίπου στο τέλος της ράχης και σε επίπεδο ξέφωτο. Εδώ έρχεται αγροτικός δρόμος από αριστερά μας, από το δασικό χωριό Δρυάδες που βρίσκεται πιο κάτω στην πλαγιά (1000μ.). Ο δρόμος διακλαδίζεται προς τα δεξιά μας (βορεια).

Εμείς περνάμε απέναντι και ανηφορίζουμε την πλαγιά από το μονοπάτι (δυτική κατεύθυνση). Σε αυτό το σημείο, συναντάμε και κόκκινα σημάδια, που έχουν μπει στο τμήμα αυτού του μονοπατιού, τα οποία βρίσκουμε και σε άλλα σημεία πιο ψηλά, όμως τελικά οδηγούν εκτός της πορείας που περιγράφουμε, οπότε δεν μπορούμε να πούμε ότι μας εξυπηρετούν. Εμείς κινούμαστε πάνω στην πλαγιά. Το μονοπάτι συναντάει δύο φορές τον δρόμο και συνεχίζει να ανεβαίνει μέσα σε πυκνό δάσος. Αργότερα βγαίνει σε πλατιά ράχη από πυκνά, νεαρά πεύκα, όπου εδώ ξανασυναντά τον αγροτικό δρόμο (1100μ.). Ακολουθούμε τον δρόμο δεξιά (βόρεια κατεύθυνση), όπου σε πολύ μικρή απόσταση διακλαδίζεται: προς τα αριστερά μας όπως ανεβαίνει νοτιοδυτικά, πηγαίνει προς τους Πέντε Πύργους. Προς τα δεξιά, τραβεσάρει στην πλαγιά βόρεια προς το Μπορλέρο, τον οποίο και ακολουθούμε. Αυτή η πλαγιά που περπατάμε είναι η βόρεια πλευρά των Πέντε Πύργων, με την ονομασία “Δύσβατο”. Περπατάμε αρκετά στον δρόμο, περίπου μία ώρα, μέσα σε ένα πολύ όμορφο τοπίο, δασωμένο με έλατα και άλλα δέντρα και με πανέμορφη θέα δεξιά μας προς το φράγμα και τη λίμνη Πλαστήρα και την άγρια και βραχώδη νότια πλάγια του Μπορλέρο.
Αφού συναντάμε και μια πανέμορφη πηγή με άφθονο νερό όπου αξίζει μια στάση, ο δρόμος αρχίζει να κατηφορίζει και αγνοώντας παρακλάδι του προς τα αριστερά, συνεχίζουμε τον κατήφορο για να βρεθούμε σε τοπίο με άγρια ομορφιά κάτω από βραχώδεις πλαγιές με πυκνά δάση και το ποτάμι της Οξούλας με τα αφρισμένα νερά του.

Είμαστε πια πολύ κοντά στην απότομη πλαγιά του Μπορλέρο και βλέπουμε πλέον και την ανατολική πλαγιά του Φλυτζανιού που πρόκειται να ανεβούμε, καθώς και το περίφημο διάσελο των Πεντε Πύργων με το Φλυτζάνι. Ο δρόμος κατηφορίζει στο ποτάμι και περνάει απέναντι. Από εδώ και πέρα αφού τον ανεβούμε δύο στροφές, τον αφήνουμε για να ακολουθήσουμε άλλον που οδηγεί προς το ρέμα ανάμεσα στο Φλυτζανι και τους Πεντε Πύργους. Αξίζει να σημειώσουμε ότι από το ποτάμι και μετά, ο δρόμος είναι τελείως κατεστραμμένος. Συνεχίζουμε με νοτιοδυτική κατεύθυνση έχοντας τη χαράδρα αριστερά μας, για να συναντήσουμε άλλο ρέμα από δεξιά μας . Ο δρόμος χωρίζεται και εμείς ακολουθούμε αυτόν που πάει αριστερά προς το ποτάμι κατηφορίζοντας λίγο. Πριν την όχθη του ποταμού ανηφορίζει δεξιά μας μονοπάτι το οποίο και ακολουθούμε. Σε δέκα λεπτά περίπου, συναντάμε πάλι το δρόμο, πάμε λίγο δεξιά σε αυτόν και κατόπι ακολουθούμε τα ανοίγματα και τα σχηματισμένα γιδόστρατα που φεύγουν αριστερά μας προς την απότομη πλαγιά. Φροντίζουμε να ανεβαίνουμε επάνω στην ράχη, ανάμεσα στις μεγάλες οξιές έχοντας αριστερά μας την ρεματιά.

Η ανηφόρα είναι αρκετά μεγάλη, μέχρι που βγαίνουμε από το δάσος για να ακολουθήσουμε το μονοπάτι που διασχίζει αριστερά προς τα νοτιοανατολικά, τις γυμνές πλαγιές του Φλυτζανιού, με στόχο το μικρό διάσελο (1778μ.) με τους Πεντε Πύργους. Εδώ προστίθεται στην εικόνα μας η άλλη πλευρά των βουνών, η νοτιοανατολική προς την Σάϊκα. Βλέπουμε τη Σβόνη και την πλαγιά που θα ακολουθήσουμε στην επιστροφή μας.
Η κορυφή είναι στον κώνο που υψώνεται απότομα δεξιά μας (βορειοδυτικά). Ανεβαίνουμε τη ράχη σε ήπια ανηφόρα στην αρχή, για να γίνει απότομη προς το τέλος, όπου χρειάζεται και λίγο σκαρφάλωμα. Η κόψη της κορυφής (2017μ.) είναι εντυπωσιακή. Σε κερδίζει τόσο η πλευρά προς την λίμνη, όσο και η νότια προς την Σβόνη και τον Παπαδημήτρη με τις άγριες κόψεις τους. Το κομμάτι αυτό, για να το ανεβεί, κανείς τον χειμώνα, θέλει προσοχή και τεχνική υποστήριξη ανάλογα με το χιόνι. Μας πήρε περίπου ένα δίωρο για να ανεβούμε και να ξαναγυρίσουμε στο διάσελο.

Κατεβαίνουμε πλέον από την άλλη ήπια νότια πλαγιά του, ακολουθώντας το μονοπάτι κοντά στο ρεματάκι που σχηματίζεται κάτω από αυτό. Το μονοπάτι, χρησιμοποιημένο αρκετά από τα ζώα, φθάνει σε πηγή και ποτίστρα (1387μ.), όπου από εδώ σκοπός μας είναι να κατεβούμε χαμηλά (νότια κατεύθυνση), έως ότου συναντήσουμε το ποτάμι (Άσπρος). Το ρέμα αριστερά μας αρχίζει να βαθαίνει και παρά το ότι η πλαγιά δεξιά του στην οποία κινούμαστε έχει ομαλή κλίση, η βλάστηση γίνεται πυκνή και σε κάποια σημεία έχει και απότομες σάρες.

Το παλιό μονοπάτι προς το ποτάμι και την Σαϊκα συνεχίζει από την ποτίστρα να κατεβαίνει πάνω και δεξιά της χαράδρας, άλλα δεν χρησιμοποιείται ούτε από τα ζώα πλέον και η βλάστηση το έχει κλείσει. Τα ζώα έχουν ανοίξει καλό μονοπάτι δεξιά από την ποτίστρα που τραβεσάρει προς τη ράχη (νότια κατεύθυνση) αλλά δεν κατηφορίζει προς το ποτάμι που θέλουμε να πάμε εμείς. Κερδίζουμε όμως μεγάλο κομμάτι από τη δύσβατη πλαγιά. Ακολουθούμε έτσι το δουλεμένο γιδόστρατο και όταν φθάνουμε στο σημείο που φεύγει δεξιότερα της ράχης, το αφήνουμε για να αρχίσουμε να κατεβαίνουμε τη δασωμένη πλαγιά αριστερά μας, μέσα από ανοίγματα και παλιά γιδόστρατα. Μας πήρε καμιά ώρα για να φθάσουμε σε μικρή ράχη πάνω από το ποτάμι όπου τα πράγματα εδώ είναι πιο ήπια γιατί συναντάμε ανοίγματα από εγκαταλελειμμένα χωράφια και εύκολα κατεβαίνουμε στο ποτάμι (937μ.). Από εδώ φαίνονται και τα πρώτα σπίτια της Σαϊκας. Περνάμε το ποτάμι και συναντάμε μικρά ανοίγματα μέσα στο πυκνό δάσος από έλατα. Εδώ κινούμενοι στην άκρη του δάσους, σε μικρή απόσταση από το ποτάμι συναντάμε μονοπάτι που τραβεσάρει την δασωμένη πλαγιά έχοντας αριστερά μας το ποτάμι (ανατολική κατεύθυνση). Σε μισή ώρα περίπου βγαίνουμε στον αγροτικό δρόμο (1002μ.) που κατεβαίνει από τη Νιάλα για το χωριό. Θέλουμε άλλη μισή ώρα περίπου για να φτάσουμε στο χωριό όπου και τελειώνει η πορεία μας.

Για τα τεχνικά στοιχεία της διαδρομής πατήστε εδώ.

Κείμενο – φωτό: Τάσος Μήτσιος