Μας στάλθηκε σήμερα το παρακάτω κείμενο από την αναρριχητική κοινότητα Κρήτης (Cretan Climbing Community), σχετικά με το «νέο» άθλημα της αναρρίχησης βράχου.
Το κείμενο αυτό, που ουσιαστικά είναι μια καταγγελία για την «αγωνιστική αναρρίχηση βράχου», τελειώνει προτρέποντας την αναρριχητική κοινότητα σε αποχή από το νεότευκτο αυτό άθλημα. Πολλά θα μπορούσε κάποιος να πει τόσο για το αγώνισμα αυτό καθ’ αυτό, όσο και για τη σκοπιμότητα του στην Ελλάδα του 2022. Η CCC θίγει κάποια από αυτά, δεν ασχολείται με άλλα, το σίγουρο είναι όμως ότι τολμά και εκφέρει δημόσια άποψη, κάτι που πλέον σπανίζει. Βέβαια όλα αυτά δεν πέσανε από τον ουρανό για να «ανοίξει» σήμερα το θέμα, είναι απότοκα πιέσεων, καταστάσεων, προσωπικών επιδιώξεων, παρασκηνίων και πάει λέγοντας. Ας είναι όμως. Ας συζητηθεί και δημόσια, εκτός ΕΟΟΑ δηλαδή, χωρίς να δημιουργηθούν -ελπίζουμε- ακραίες καταστάσεις και αποκλεισμοί. Πρέπει όμως να θυμίσουμε ότι οι καθαρές λύσεις, αυτές που θέλει η καρδιά μας, από κάποιους πρέπει να υλοποιηθούν κι αυτοί οι κάποιοι δεν μπορεί παρά να είμαστε εμείς που τις επιθυμούμε.
Ξαναγυρνώντας στο κείμενο, με κάποια συμφωνούμε με άλλα όχι, αλλά μια πρόταση μέσα από αυτό εκφράζει απόλυτα τη σημερινή ελληνική πραγματικότητα και δεν μπορούμε παρά να την προσυπογράψουμε: «Χόμπι, άθλημα, αναψυχή, επιχειρήσεις, εκπαιδεύσεις, επαγγελματικά δικαιώματα, εκδρομές, αγώνες, χορηγοί, εργολαβίες, συνοδοί και οδηγοί σε μια δίνη χωρίς ξεκάθαρα όρια, υποχρεώσεις και δικαιώματα με αποτέλεσμα το μπέρδεμα, τον «εμφύλιο» και την δημιουργία τοξικών καταστάσεων».
Τη συμπληρώνουμε με ένα λιτό σχόλιο: πολλή ίντριγκα – λίγο σκαρφάλωμα (και το αντίθετο).
Το κείμενο της CCC
Περί των αγώνων αναρρίχησης βράχου
Εξέλιξη, αναγκαίο κακό ή προσβολή της αναρριχητικής κουλτούρας στην Ελλάδα;
Πριν από κάποιους μήνες αρχίσαμε να ακούμε για την ανακάλυψη ενός νέου αστερισμού στο αναρριχητικό μας σύμπαν. Ο λόγος για ένα νέο αγώνισμα, την «αναρρίχηση βράχου».
Τι είναι όμως οι «αγώνες αναρρίχησης βράχου»; Και γιατί εμφανίστηκε ξαφνικά αυτό το «άθλημα» στη χώρα; Όπως διαβάζουμε από τον κανονισμό των αγώνων που δημοσιεύτηκε στις 9/9/22 από την Γενική Γραμματεία Αθλητισμού (ΓΓΑ) «το άθλημα της Αναρρίχησης σε βράχο, πραγματοποιείται από αθλητές σε ειδικά διαμορφωμένες αναρριχητικές διαδρομές σε ανοικτό χώρο, σε βράχους συγκεκριμένων υψομετρικών διαδρομών».
Μελετώντας τη συνέχεια του κανονισμού διαβάσαμε κάποιες οδηγίες για τον τρόπο διεξαγωγής, τη βαθμολόγηση, τις κατηγορίες συμμετοχής κ.α. και πέρα από διάφορες πρακτικές απορίες που θα αναλύσουμε παρακάτω, μας δημιουργήθηκαν και κάποιες πολύ ουσιαστικές.
Έτσι αρχίσαμε να ρωτάμε. Εκπαιδευτές, Βοηθούς εκπαιδευτών, Οδηγούς βουνού, συμμετέχοντες στους αγώνες βράχου που ήδη έχουν γίνει κτλ. Εκπαιδευτής της ΕΟΟΑ και μέλος της κοινότητάς μας εξέφρασε επίσημα κάποιους προβληματισμούς στην Ομοσπονδία, με αποδέκτες όλα τα στελέχη της και τον ίδιο τον πρόεδρο καθώς και τους βοηθούς εκπαιδευτών, τους εκπαιδευτές και τους οδηγούς βουνού κάνοντας μια προσπάθεια για έναν ουσιαστικό διάλογο. Οι απαντήσεις μέσα από την ΕΟΟΑ, λίγο – πολύ κατέληγαν στο αφοπλιστικό «έτσι είναι τα πράγματα και όποιος γουστάρει», παρά τους όποιους προβληματισμούς και αντιρρήσεις που εκφράζονταν σε προσωπικό επίπεδο. Αντίστοιχη προσπάθεια έγινε και με γραπτή επικοινωνία προς το Δ.Σ. του ΕΟΣ Ηρακλείου, χωρίς όμως να πάρουμε κάποια σαφή απάντηση, πέρα από το ότι αυτό είναι το νέο πλαίσιο και δε μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Επιπλέον, πριν κάποιες μέρες ζητήσαμε μια διαδικτυακή συνάντηση με άτομα διαφόρων ιδιοτήτων που συμμετείχαν στον Διασυλλογικό Αγώνα Αναρρίχησης Βράχου που πραγματοποιήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2022 στη Σαρακίνα (Μετέωρα) με σκοπό να μάθουμε για τη διοργάνωση, τους όρους του ανταγωνισμού και να συζητήσουμε τους προβληματισμούς μας, που αναλύονται παρακάτω.
Μετά από αυτή τη μακριά διαδικασία και προσπάθειά μας να αντιληφθούμε το λόγο εμφάνισης αυτού του νέου θεσμού καθώς και το κίνητρο των συμμετεχόντων στους αγώνες που ήδη έχουν πραγματοποιηθεί, καταλήξαμε να έχουμε συμπληρώσει το μεγαλύτερο μέρος του παζλ των απαντήσεων, αλλά ακόμη κάποια ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα.
Η διεθνής εμπειρία
Ας αρχίσουμε με το παρελθόν και κάποια πρακτικά ζητήματα. Οι αγώνες αναρρίχησης βράχου εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στην Ευρώπη πριν από 40 χρόνια (Ιταλία, Γαλλία, Τσεχοσλοβακία και ίσως αλλού που δεν γνωρίζουμε). Όπως διαβάσαμε από τον Jerry Moffatt (Revelations, 2010), στην προσπάθεια αυτοί οι αγώνες να είναι αξιοκρατικοί και δίκαιοι και να εξασφαλίσουν ίσους όρους ανταγωνισμού μεταξύ των αθλητών, συχνά συνοδευόταν από αλλαγές στο ανάγλυφο του βράχου, σκάβοντας πιασίματα στις διαδρομές (chipping), κολλώντας πέτρες για λαβές, βάζοντας στόκο για να κλείσουν τρύπες και άλλες ενέργειες ενάντια στην αναρριχητική ηθική. Σύντομα έγινε αντιληπτό πως αυτή η προσέγγιση είναι παράλογη και δεν οδηγεί πουθενά με αποτέλεσμα την εγκατάλειψη αυτής της πρακτικής και την προώθηση της αγωνιστικής αναρρίχησης σε τεχνητή πίστα, με κανονισμούς που διασφαλίζουν τον ανταγωνισμό και τη δίκαιη κατάταξη των αθλητών. Σε αυτούς τους αγώνες οι αθλητές δεν γνωρίζουν από πριν τις διαδρομές, αφού δημιουργούνται κάθε φορά νέες από τους χαράκτες. Έχουν λίγα λεπτά να βγουν από την απομόνωση για να ρίξουν μια ματιά στην διαδρομή και να επιστρέψουν πάλι πίσω στην απομόνωση μέχρι να έρθει η δική τους σειρά να αγωνιστούν. Πριν χρόνια αθλητής είχε ακυρωθεί γιατί κατά την επιστροφή των αθλητών στην απομόνωση γύρισε το κεφάλι του για μια τελευταία ματιά στο τοίχο.
Στην Ελλάδα
Και κάπου εδώ, με 40 χρόνια καθυστέρηση, εμφανίζονται και οι πολυμήχανοι Έλληνες, θεσμικοί και μη-εκπρόσωποι του αθλήματος και αποφασίζουν την αναβίωση τους στην Ευρώπη και την παρθενική τους εμφάνιση στη χώρα…
Και πάμε τώρα στο γιατί, όπως το έχουμε κατανοήσει μέχρι στιγμής. Η Αγωνιστική Αναρρίχηση ως Ολυμπιακό άθλημα, εντάχθηκε στο Υπουργείο Αθλητισμού, η ΕΟΟΑ μεταλλάχθηκε σε «αθλητική» ομοσπονδία και οι τοπικοί σύλλογοι που την απαρτίζουν βρέθηκαν υποχρεωμένοι να εμφανίζουν ενεργούς αθλητές ως μονόδρομο για την ύπαρξη τους εντός της ομοσπονδίας. Όμως ελάχιστοι αθλητές συμμετέχουν σε αγώνες αγωνιστικής αναρρίχησης πίστας παρόλο που υπάρχουν πολλοί αναρριχητές σε όλους τους συλλόγους της χώρας. Ιδού το πρόβλημα, ιδού και η λύση. Λανσάρισμα νέου αθλήματος, αγώνες στα βράχια, που το κοινό είναι μεγάλο και υπάρχει μεγάλη δεξαμενή πιθανών αθλητών.
Την ίδια στιγμή, στην προσπάθεια να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις της ΓΓΑ και να συμπληρωθεί το «αθλητικό πακέτο», δρομολογήθηκε χωρίς διαβούλευση, προκήρυξη σχολής «προπονητών αναρρίχησης βράχου» (!) ενώ πουθενά στον κόσμο δεν υφίσταται αυτή η ειδικότητα. Η ΕΟΟΑ, ταυτόχρονα με την υπόσχεση προς τους Εκπαιδευτές της και Βοηθούς Εκπαιδευτών για απόκτηση ενός κρατικά αναγνωρισμένου επαγγελματικού τίτλου, υποβαθμίζει τα πτυχία των ίδιων της των στελεχών, καθώς οποιοσδήποτε συμμετέχει ως αθλητής σε μικρό αριθμό αγώνων αναρρίχησης βράχου, ακόμα και με μικρή εμπειρία, μπορεί να αποκτήσει ένα αναγνωρισμένο χαρτί με αινιγματικό περιεχόμενο. Παράλληλα, με αυτή την εξέλιξη δημιουργείται το ερώτημα ποιες θα είναι οι αρμοδιότητες των υπαρχόντων προπονητών αγωνιστικής αναρρίχησης.
Όλα τα παραπάνω λοιπόν μας κάνουν να βλέπουμε να εκτυλίσσεται στην αναρριχητική κοινότητα της χώρας μια μεγάλη παρωδία και ένα προβλεπόμενο φιάσκο.
Η θέση της Αναρριχητικής Κοινότητας Κρήτης (CCC)
Σαν Aναρριχητική Kοινότητα Κρήτης, τασσόμαστε ενάντια αυτού του εγχειρήματος για τους παρακάτω λόγους:
• Η αναρρίχηση βράχου είναι μια μη ανταγωνιστική δραστηριότητα. Έτσι μας την έμαθαν οι δάσκαλοί μας και έτσι αναφέρονταν μέχρι πρόσφατα και στην Γενική Γραμματεία Αθλητισμού. Το σκαρφάλωμα μιας διαδρομής δεν αποτελεί «νίκη» αλλά προσωπική ικανοποίηση για την εκτέλεση του σκοπού μέσα σε πλαίσια αναψυχής. Στα βράχια σκαρφαλώνουμε, ανταλλάζουμε πληροφορίες με άλλους αναρριχητές, μοιραζόμαστε μυστικά και τεχνικές (“beta”), στηρίζουμε και βοηθάμε όσους είναι στο ξεκίνημα τους και ανταγωνιζόμαστε τον εαυτό μας, με τους “όρους” που θέτει η φύση.
• Οι αγώνες αναρρίχησης βράχου που σκαρφίστηκαν, προς εξυπηρέτηση άλλων σκοπών και κινήτρων, από την φύση τους δεν μπορούν να εξασφαλίσουν ίσους όρους ανταγωνισμού μεταξύ των αθλητών. Τόσο ο πρώτος όσο και ο δεύτερος διασυλλογικός αγώνας αναρρίχησης βράχου έγιναν στη Σαρακίνα στα Μετέωρα, όπου προφανώς οι ντόπιοι κέρδισαν, χωρίς να θέλουμε να υποτιμήσουμε το επίπεδο τους, αλλά να τονίσουμε την αδυναμία να πραγματοποιηθούν αγώνες αξιοκρατικοί και δίκαιοι.
• Φοβόμαστε ότι στη προσπάθεια οι αγώνες αυτοί να είναι υπερβολικά ασφαλείς, θα ανοίγονται διαδρομές με βύσματα σε πολύ κοντινή απόσταση με αποτέλεσμα να χάνεται ο χαρακτήρας της αναρρίχησης όπως την γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Αρκετά αντίστοιχα παραδείγματα συναντάμε τα τελευταία χρόνια σε νέα αναρριχητικά πεδία που έχουν ανοιχτεί εργολαβικά, με πόρους από χρηματοδοτικά προγράμματα και τεχνικές fast track.
• Δεν κατανοούμε το λόγο κατασπατάλησης πόρων σε ένα άθλημα που δεν υφίσταται, αντί τη στήριξη ενός υπάρχοντος και διεθνώς αναγνωρισμένου που στην Ελλάδα παραπαίει.
• Ενώ ακούμε παχιά λόγια για την εξέλιξη του αθλήματος στη χώρα, απορούμε με την απαγόρευση συμμετοχής ανηλίκων, δηλαδή το μέλλον του ίδιου του αθλήματος. Και ενώ πριν δύο χρόνια τα σωματεία που κατέβαζαν αθλητές στην αγωνιστική αναρρίχηση ήταν 25, μετά το νέο αθλητικό νόμο, έπεσαν στα 14. Αντί για βοήθεια, μια γερή κλωτσιά.
• Ο κανονισμός των αγώνων δίνει την αίσθηση ενός προχειρογραμμένου εγχειριδίου, ξεχνώντας να θέσει και τα κριτήρια που πρέπει να πληροί ένας ασφαλιστής (τον οποίο επιλέγει ο ίδιος ο «αθλητής»). Ποιος θα αναλάβει την ευθύνη σε περίπτωση ατυχήματος;
Ο κατάλογος των παρατηρήσεων και των αναπάντητων ερωτημάτων είναι ακόμα μεγαλύτερος, αλλά πέρα από όλες αυτές τις λεπτομέρειες πιστεύουμε ότι το βασικό ερώτημα είναι ένα: Θέλουμε αγώνες αναρρίχησης βράχου ή όχι;
Για μας είναι ξεκάθαρο, ακόμα και αν μπορούσε με ένα μαγικό τρόπο να διασφαλιστεί η αξιοκρατία στους αγώνες και να βελτιωθεί η διαδικασία σε σημεία, ότι διαφωνούμε με την ουσία αυτής της κίνησης, καθώς θεωρούμε ότι είναι ενάντια στην αναρριχητική ηθική με αποτέλεσμα την μακροπρόθεσμη αλλοίωση του χαρακτήρα του αθλήματος. Δεν θεωρούμε ότι έγκειται σε μια εξέλιξη του αθλήματος, αλλά σε ένα μεγάλο πισωγύρισμα που γίνεται με όρους εκβιαστικούς και εντυπωσιακά πρόχειρους, που σε περίπτωση που καθιερωθεί θα ευτελίσει την αναρρίχηση.
Προτάσεις
• Να εγκαταλειφθεί το συντομότερο δυνατό αυτή η παράλογη πρωτοβουλία θεσμοθέτησης ενός αθλήματος που δεν υφίσταται πουθενά αλλού στον κόσμο. Θεωρούμε απαραίτητο όλοι οι επαγγελματίες του χώρου και οι κατά τόπους αναρριχητικές κοινότητες να πάρουν θέση και να αναδείξουν αυτό το φιάσκο χωρίς να περιμένουμε να παρακμάσει από μόνο του. Αναμένουμε μειωμένη συμμετοχή στις διαδικασίες που αφορούν τους αγώνες και συνεργασία για την ανατροπή αυτής της εξέλιξης.
• Να δούμε αποφάσεις για το μέλλον του αθλήματος στη χώρα, από ανθρώπους που έχουν εμπειρία και λογική καθώς το τοπίο στην ορειβατική κοινότητα είναι ήδη ομιχλώδες και διχαστικό εδώ και χρόνια. Χόμπι, άθλημα, αναψυχή, επιχειρήσεις, εκπαιδεύσεις, επαγγελματικά δικαιώματα, εκδρομές, αγώνες, χορηγοί, εργολαβίες, συνοδοί και οδηγοί σε μια δίνη χωρίς ξεκάθαρα όρια, υποχρεώσεις και δικαιώματα με αποτέλεσμα το μπέρδεμα, τον «εμφύλιο» και την δημιουργία τοξικών καταστάσεων.
• Να δομηθεί τρόπος ουσιαστικής επικοινωνίας και ζύμωσης της ΕΟΟΑ με τους αναρριχητές και τους ορειβάτες.
• Να ικανοποιηθεί η ανάγκη πραγματοποίησης αναρριχητικών συναντήσεων σε διαφορετικά πεδία και περιοχές της χώρας, στηρίζοντας τους κατά τόπους Συλλόγους, τις αναρριχητικές κοινότητες και τις τοπικές κοινωνίες. Οι κατά παραγγελία αγώνες και τα εμπορικά festivals που κυριαρχεί η παρέλαση των χορηγών και η κατασπατάληση μεγάλων ποσών, δεν νομίζουμε ότι προωθούν την αναρριχητική κουλτούρα.
• Να αποκτήσουν αξία τα πτυχία Εκπαιδευτών που αποκτώνται μέσα από τις Σχολές της ΕΟΟΑ και να μην παραμένουν τίτλοι χωρίς επαγγελματική αναγνώριση.
• Να χρησιμοποιούνται σωστά και με διαφάνεια οι οικονομικοί πόροι (χορηγίες, Κληροδότημα Λευκαδίτη, αναπτυξιακά προγράμματα κ.α.)
Αντί επιλόγου
Σε μεγάλο βαθμό ό,τι νιώσαμε ανάγκη να εκφράσουμε το εκφράσαμε και ελπίζουμε να είμαστε κατανοητοί/ες. Ελπίζουμε με αυτή την κίνηση να ανοίξει ένας μεγάλος, ειλικρινής και δημιουργικός διάλογος. Σε περίπτωση που αυτές οι θέσεις καλύπτουν και άλλους ανθρώπους, συλλόγους και συλλογικότητες της αναρριχητικής κοινότητας σας καλούμε να πάρετε θέση, αφ’ ενός δημοσιεύοντας και συνυπογράφοντας το παραπάνω κείμενο (ή και παρόμοια) και αφ’ ετέρου, και κυρίως, με την έμπρακτη αποχή από τους αγώνες αναρρίχησης βράχου.
Θεωρούμε την παρούσα καμπή ιδιαίτερα κρίσιμη και κομβική και θα θέλαμε να χτυπήσουμε το καμπανάκι καθώς οι μεσοβέζικες στάσεις και η μη-θέση καταλήγουν να αφομοιώνονται ως θέση ανοχής και κάλυψης των επιλογών της ΕΟΟΑ.
Εμείς στηρίζουμε την κοινωνική και ρομαντική διάσταση της αναρρίχησης βράχου και προσπαθούμε παράλληλα με τις δικές μας αντιφάσεις να σταθούμε όρθιοι μπροστά στη γελοιοποίηση του αθλήματος που αγαπάμε.
Υ.Γ: Η λογοκρισία, οι διαγραφές και οι απειλές θα φέρουν συσπείρωση και όχι φόβο.
Cretan Climbing Community
Against all forms of racism
